Dagblaðið - 17.12.1980, Blaðsíða 22

22
1
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 17. DESEMBER 1980.
Menning
Menning
Menning
Menning
8
ISLANTILAISTA MUSIIKKIA
Skúli Halldórsson soittaa pianolla omia
savellyksiaan
SHvolmii satujen saarelta eön Sögueyjan,
hljómar frá íslandi.
Skúli Halldórsson leikur eigin verk á píanó.
Hljómpiata ( útgáfu Sauna Records, SAU-LP
259
Það fréttist í fyrra, eða ég man
ekki svo nákvæmlega hvenær, að
Skúli Halldórsson væri búinn að gera
samning við finnskt útgáfufyrirtæki
um útgáfu verka sinna bæði á hljóm-
plötum og nótum. Var sagt að
finnska fyrirtækið ætti Skúla hér
eftir með húð og hári, að minnsta
kosti utan íslenskrar lögsögu. Eða
eins og einn kollegi Skúla orðaði það,
að nú hefði hann selt sál sína ein-
hverjum finnskum skratta. Var
fremur að heyra tón vorkunnar en
öfundar í ummælum kunningjans.
Eins og heima
ístofu
En nú er þessi samningur Skúla
orðinn heldur betur áþreifanlegur.
Það er komin út heil breiðskífa með
lögum og píanóleik hans. Á plötunni
birtast tuttugu lög Skúla. Flest eru
þau íslendingum að góöu kunn og þá
sem einsöngslög. Það er dálítið
skondið að sjá þessa kunningja undir
finnskum titlum. Þannig er Unelma-
laulu Draumljóð, Paimenpoika
Smaladrengurínn og Rakkauden
valssi Steinalle Ástarvals Steinu.
Skúli leikur lög sín á sinn geðþekka
hátt og upptakan öll og vinnsla plöt-
unnar eru fyllilega í samræmi við leik
hans. Þannig er varðveittur einfald-
leikinn og litt stílað upp á effekta. í
raun fmnst manni Skúli sitja við
hljóðfærið heima í stofu. Titillinn, í
heimsókn hjá Skúla, hefði kannski
verið fullt eins vel viðeigandi.
Einhœft val
Nú veit ég ekki hvernig hljómplata
af þessu tagi horfir við útlending-
um.Finnski útgefandinn hlýtur að
þekkja sinn markað og miða valið við
hann. En gagnvart okkur hér heima
er valið fremur einhæft og kauðskt.
Sönglög Skúla, samin sem slík og
þekkt sem slik, eru að sjálfsögðu ekki
hin sömu einungis leikin á píanó, þótt
með þokka sé gert. En hvað um það,
önnur sjónarmið kunna að gilda á
erlendum markaði.
í bláma
,,Eitt sumar á landinu bláa” kvað
Jónas og á umslaginu utan um
Sávelmiá satujen saarelta er landið
svo sannarlega blátt. Fyrir því sér
Mats Wibe Lund á sinn listræna hátt.
En bláminn þykir mér fuUmikill
þegar titlar og umsagnir á umslaginu
eru skoðaöir. Þannig verður, Sögu-
eyjan, hljómar frá íslandi — Savel-
mia satujen saarelta, en satu minnir
mig að sé álfur á finnsku; — enda
undirstrikað í enska textanum: Melo-
dies from the island of fairytales.
Kannski ræður hér tilfinning yfir blá-
kaldri skynseminni, því að SkúU segir
engar íslendingasögur heldur ævin-
týri íslenskrar alþýðu í tónum. Mér
virðist af lagavali plötunnar að for-
leggjarinn hugsi hana sem eins konar
upptakt að annarri og meiri kynningu
á tónskáldinu Skúla Halldórssyni.
FAGOTT ER UKA
□NLEIKSHUÓDFÆRI
Tónleikar í Norrœna húsinu 8. desember.
Flytjendur: Hafsteinn Guflmundsson, fagott-
leikari; Jónas Ingimundarson, pianóleikari og
Krlstján Þ. Stephenson, óbólelkari.
Efnisskrá. Johann Friedrich Fasch: Sónata;
Alvin EtJer: Sónata; WUIson Osbome:
Rapsódia og Francis Poulenc: Tríó.
Það er ekki á hverjum degi, sem
boðið er upp á fagotttónleika hér í
höfuðborginni, og jafnvel þótt leitað
væri til annarra höfuðborga. Raunar
voru tónleikar þessir hinir fyrstu hér í
borginni, mér vitanlega. í þessum
sökum var dreifbýlið á undan, því að
fyrir einum tveimur eða þremur árum
riðu Sigurður Markússon og Guðni
Guðmundsson á vaðið og héldu tón-
leika á nokkrum stöðum á landinu.
Egilsstaðir munu því að öllum líkind-
um eiga heiðurinn af fyrstu fagott-
tónleikum hér á landi. En einu gildir
hver var fyrstur til, og þaö var þörf
framtakssemi Hafsteins að koma
þessum tónleikum í kring í Norræna
húsinu.
Frumflutningur
Að því er best er vitað hefur ekkert
verkanna á tónleikum þessum verið
leikið hérlendis áður. Þetta var því
sannkallaður frumfiutningur. Það var
tími til kominn, að Johann Friedrich
Fasch yrði kynntur íslendingum.
Þetta gleymda tónskáld hefur þó á
síðari árum hlotið athygli músíkstúd-
enta suður í álfu, kannski mest vegna
þess að austan tjalds hafa þeir gefið
út verk hans og þar eru nótur ódýrar.
Vonandi fáum við að kynnast Fasch
betur í tónleikasölum okkar, er
tímar líða. Mér varð Hka hugsað til
þess, á meðan ég hlustaði á Hafstein
brillera á Sónötu Fasch, hvernig fag-
ottleikarar öndverörar átjándu aldar
hafa fengið að svitna við að koma
henni skikkanlega til skila með þeim
fagottum, sem þeir höfðu undir
höndum.
Sprellikarla-
hljóðfœril
Síðan fylgdi á eftir Sónata Etlers.
Bráðfallegt verk, þar sem möguleikar
fagottsins eru nýttir til fullnustu og
Hafsteinn sá um að uppfylla þær
kröfur sem gerðar eru til fagottleikar-
ans.
Willson Osborne samdi rapsódíu
sina fyrir Sol Schoenbach, og sumir
sögðu, að hluti af henni væri óspil-
andi, þegar hún birdst á prenti. En
rapsódían er ákaflega aðlaðandi
verk. Hún er ekki aðeins kröfu-
Skúli Halldórsson meO hljómplötu sína.
Samningurinn (eða sálarsalan) er
orðinn áþreifanleg staðreynd og ég tel
rétt að óska Skúla Halldórssyni
hjartanlega til hamingju með þetta
strandhögg sitt á finnska menningar-
grund. -EM
Tónlist
Kristján Þ. Stephensen óbóleikarí
— „góö liðveisla”.
gerðarverk ál hendur fagottleikaran-
um, heldur einnig verk, sem gefur
honum færi á að sýna fram á sjarma
síns marguppnefnda „sprellikarla-
hljóðfæris”. í rapsódíu Osborneseru
kostir fagottsins raktir í einni runu án
endurtekninga og Hafsteinn sá sam-
viskusamlega um að koma þeim öll-
um til skila.
Endapunkturinn var síðan Tríó
Frands Poulenc. Mér er nær að halda
að þetta tríó sé ein af betri tónsmíð-
um Poulencs. Eitt sinn hlýddi ég á
skólabræður leika tríó þetta, þar sem
píanóröddin var umskrifuð fyrir
gítar. Uppátækið stenst, vegna þess
að píanóröddin er afar hljómræn, en
Nota Bene, það þarf býsna snjallan
gítarleikara til að leika þannig
kúnstir, því að nógu vel hljómar
stykkið í sinni upprunalegu og réttu
mynd. Nú bættist Kristján Þ.
Stephensen í hópinn, sannarlega eng-
in liðleskja.
Hverjum á að þakka? Hafsteini
fyrir glæstan fagottleik, Jónasi fyrir
snilldarsamleik eða Kristjáni góða
liðveislu? Ég geri ekki upp á milli, en
þakka einungis fyrir að vera boðið
upp á svo óvenjulega tónleika í svo
háum gæðaflokki.
- EM
N
„Gershwin, Gershwin, Uber Alles!”
Tónloikar Sinfónfuhljómsveitar Islands ( Há-
skólabiól 11. dasamber.
Stjórnandi: Páll Pamplchler Pálsson.
Einsöngvarar: Dlane Jacqueline Johnson,
sópran og Michael V.W. Gordon, barítón.
Einleikarí á trompet: Viflar AHreflsson.
L. Bornstein: Lög úr West Side Story; J. Kem:
Old Man Rlver, úr Showboat; R. Rodgers: Vals,
úr Love Me Tonight; R. Wright: And This Is My
Bolovod, úr Kismet; R. Rodgers: If I Loved You,
úr Corousel; Bart / Jeaper: As Long As He
Neods Me, úr Oliver; Loewe / Bennett: Sinfón-
(sk mynd úr My Fair Lody; G. Gershwin: Atrifli
úr Porgy og Bess.
In Memoriam Lennon
Nú reyndist komið að hinum ár-
legu léttu tónleikum Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar. En ekki var eins létt yfir
upphafinu og að jafnaði. Harma-
fregn flaug um heiminn fáeinum
dögum áður. John Lennon var allur
— fallinn fyrir morðingjahendi.
Mikils listamanns var minnst með því
að leika Yesterday í upphafi tónleik-
anna. Yesterday — samnefnari þess
sem mannkynið á látnum ljúflingi að
þakka.
ópera, efla ekki
Margir eiga erfitt með að kyngja
því að West Side Story sé ópera. En
þeir sem hafa séö hana sem slika á
sviði efast yfirleitt ekki. Líkast til
eiga vinsældirnar, kvikmyndin og
fyrsti uppfærslustaður, þ.e. Broad-
way, sinn þátt í skoðanamótuninni.
Hljómsveitin fór allþokkalega með
Bernstein ef undan er skilið hversu
loðinn leikurinn var í Cool og
America. Flestir í hljómsveitinni, sér-
staklega blikkið, hefðu gjarnan mátt
fylgja fordæmi slagverkamanna í
skerpu og snerpu í fyrrgreindum lög-
um.
Michael Gordon sté síðan á stokk
og gerði lýöum ljóst, að ekki þarf

Tónlist
V /
George Gershwin við pianóið.
nauðsynlega svartasta bassa til að
flytja Old Man River svo vel sé. Rödd
hans virtist minni en maður átti von
á, en þegar fram í sótti söng hann sig
upp, lærði á húsjð og röddin óx.
Diane Johnson söng And This is
my Beloved. Mér varð rétt hugsað til
þess, þegar ég heyrði þessa stórsöng-
konu upphefja raust sína, hversu
mjög ég hefði viljað skipta á atriðun-
um úr West Side Story og aríum úr
Candide sungnum af henni. Og
hljómsveitin hefði fengið heiðurinn
af að kynna þjóðinni fieiri af óperum
Bernsteins.
Allt í gamni
öðlingurinn Viðar Alfreðsson tók
sér frí af fyrsta horni til að rifja upp
hlutverk trompeteinleikarans. Viðar
var einmitt fyrsti trompetleikari
hljómsveitarinnar þegar hún lék
Gershwin, Rapshody in Blue, undir
stjórn Wodizko í Þjóðleikhúsinu,
sællar minningar. Og í kvöld var
blásið létt — allt í gamni, og Viðar
hefur engu gleymt af gamla trompet-
prakkaraskapnum. Það verður
gaman að heyra hann á plötunni, þar
sem hann blæs allt heila gillið sjálfur.
Sinfóníska myndin úr My Fair
Lady var frekar flöt. Hvorki varð
hljómsveit né stjórnanda um kennt.
Það þarf nefnilega sérstaka töfra-
menn til að fá fram dýpt í flatneskju-
legri útsetningu.
Seinni hluti tónleikanna var
helgaður einni af mínum uppáhalds-
óperum, Porgy og Bess, Gershwins.
Páll sá um að hljómsveitin skilaði
fyrsta flokks vinnu og gestirinir, þau
Diane Jacqueline Johnson og
Michael V.W. Gordon sungu þannig
að mér finnst ég vel geta tekið mér í
munn orð Weissappels, sem sagði
stutt og laggott — „Gershwin,
Gershwin, úber alles”.
- EM
Samhjá/p aug/ýsir:
Nýja
Samhjálparplatan
fœst / afgreiðs/u
Samhjálpar
Hverfisgötu 42.
Opið kl. 13-18.
Sendum í póstkröfu um al/t
land. Símar 11000 — 66148.