Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1979, Page 8

HARALD L. TVETERÁS
Ibsensrannsakendur og Henrik Ibsen
Fyrirlestur fluttur í Háskóla íslands 11. september 1978
9
Norska kennslumálaráðherranum Kjðlv Egeland var fyrir nokkru
falið það ljúfa verkefni að fylgja úr hlaði hinni fyrstu í flokki sýninga á
Ibsensleikritum í Pjóðleikhúsinu í Ósló. Eins og títt er um Roglend-
inga, er honum aldrei orðs vant, en í þetta sinn varð hann að játa, að sér
væri örðugt um mál. Hann hefði ekki neitt nýtt fram að færa um 150 ára
afmælisbarnið Henrik Ibsen. Allt hefði verið sagt um hann, sem hugs-
azt gæti. Sem betur fór, datt Kjölv Egeland í hug, að Ibsen kynni
sjálfur að luma á einhverju spaklegu, sem menn hefðu gleymt - og í ljós
kom, að þar átti hann kollgátuna. Hjá Ibsen er ýmislegt að finna, sem
hann hefur sagt eða skrifað, en mönnum þó skotizt yfir. Og um það
ræddi kennslumálaráðherrann.
Þegar þess var farið á leit við mig, að ég flytti fyrirlestur við Háskóla
Islands um Ibsen, varð mér hugsað til Kjölv Egelands. Þó ekki vegna
þess, að það freistaði mín að fara að dæmi ráðherrans, nei, honum var
aðeins falið að tala í fimm mínútur, en ég get fagnað því að mega tala
mun lengur. Og nú kemur mér í hug, hvort ekki sé ráð að snúa sér
milliliðalaust til Ibsens sjálfs, en ekki til túlkenda hans, sem skipta
orðið þúsundum. En með túlkendum - eða Ibsensrannsakendum eins
og ég hef kallað þá hér-, á ég ekki aðeins við þá, sem starfa á vísinda-
legum grundvelli, heldur einnig hina, sem fjallað hafa um Ibsen á
marktækan hátt á ýmsum tímabilum, gagnrýnendur, leikhúsfólk og
aðra. En skilningur þeirra allra og viðhorf eru til komin við könnun og
athuganir, eru með öðrum orðum reist á öllu því, sem á vorum verð-
bólgutímum kallast rannsókn.
Fyrir mér vakir, að fá Ibsen sjálfum orðið, svo að hann geti staðið
fyrir máli sínu gagnvart þeim, sem hafa látið orð falla um hann, þannig
að úr því verði nokkurs konar samræður milli málsaðila. Þeir standi þá
jafnfætis - rannsakendurnir-, ef ég má nefna þá svo, og höfundur
skáldverkanna. Nú er það engan veginn svo, að höfundur afsali sér