Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1979, Blaðsíða 21

ÁVARP
21
Þá sný ég máli mínu að lokum til þín, þjóðskjalavörður, og afhendi
þér með mestu ánægju þessi handrit, sem ég vona, að komi að góðum
notum hér í safninu, þar sem unnið hefur verið um áratugi að útgáfu
Alþingisbóka. Gerðu svo vel, og njóttu heill!
Þakkarrœða Bjarna Vilhjálmssonar þjóðskjalavarðar
Það er mér sérstakur heiður og mikil ánægja að veita viðtöku þessum
Alþingisbókahandritum, sem Vilhjálmur Bjarnar bókavörður fyrir
hönd bókasafns Cornell-háskóla hefur nú afhent Þjóðskjalasafni
Islands. Það munar um minna en hartnær 600 blöð með heimildum
um sögu öxarárþings frá meira en þriðja hverju þingi, sem háð var á
árabilinu 1667-1762. Merkileg voru þau ummæli, sem Vilhjálmur
Bjarnar hafði eftir hinum mikla safnara, Willard Fiske, að hann heíði
yfirleitt ekki ágirnzt handrit, vegna þess að þau kæmu að öllum jafnaði
að beztum notum í upprunalegum heimkynnum sínum. Það er einmitt
vegna skorts á þeim skilningi, sem við Islendingar höfum orðið að
ástunda kröfugerðir um skil skjala og handrita á þessari öld. Sem betur
fer, hefur okkur orðið allvel ágengt, við áttum skilningi að mæta hjá
viðsemjendum okkar, þegar við höfðum hamrað nógu lengi á rök-
semdum okkar. Það er einmitt í anda Willards Fiske, að þessi handrit
eru afhent hér í dag, án nokkurrar undanfarandi kröfugerðar. Vel fer
einnig á því, að afhending þessi skuli fara fram á aldarafmæli Halldórs
Hermannssonar, sem um má segja með sanni, að verið hafi menn-
ingarlegur fulltrúi Islands í Bandaríkjunum með íslenzka bókmenn-
ingu allra alda að bakhjarli. Starf Halldórs Hermannssonar og eftir-
manna hans er gott dæmi um það, á hvern hátt þjóðir eiga að rækja
vináttu sína, og má jafnframt verða íslendingum sífelld hvatning til að
varðveita menningararf sinn, sem á sér m. a. djúpar rætur í fornri
bókmenningu. Ekki spillir það heldur, að gjöf þessi varðar sögu Al-
þingis, elztu þjóðarstofnunar á Islandi. Þó að Alþingi lægi niðri í rúm
40 ár, er saga þess samfelld og órofin. Alþingi vakti alltaf í íslenzkri
þjóðarvitund. Þess má einnig minnast, að fyrsti forseti hins endurreista
Alþingis, Bjarni Þorsteinsson amtmaður, var kominn undir tvítugt,
þegar Alþingi hið forna var lagt niður, fæddur 1781, og allmargir hinna
fyrstu alþingismanna voru fæddir fyrir aldamótin 1800. Endurreisn
Alþingis er nátengd íslenzkri sjálfstæðisbaráttu. Þó að vegur Alþingis
hins forna hefði mátt vera meiri en raun bar vitni síðustu aldir þess,