Frjáls verslun - 01.12.1955, Blaðsíða 4

Alycng sjón ú götum Rcykjavíkur upp úr aldamótunum voru lystikcrrur, cr liestum
var beitt jyrir. llér sjást nckkrar slílcar t Austurstrœti.
— Sunnan við Hafnarstrætið, þar sem síðar hét
Nýhöfn, var Smithsverzlun, og þar verzlaði Smith
konsúll, sem þetta var haft eftir: ,,Ætlar tú at
kaupa tað?" — Knudtzons-verzlun var þar, sem
nú er verzlunin Edinborg, og var hún lengi ein af
stærstu verzlunum bæjarins. — Litlu norðar sömu
megin við Hafnarstræti var lítil verzlun, sem Þor-
finnur Jónatansson rak, en á eftir honum verzlaði
þar Þorlákur Ó. Johnson, systursonur Jóns Sig-
urðssonar forseta. — Þar næst kom verzlun Hann-
esar Johnsens, afa míns, sem áður getur. — Norðan
megin við götuna, þar sem nú er O. Johnson &
Kaaber, var Brydesverzlun.
— Við Aðalstræti beint á móti Hafnarstræti var
Fischerverzlun, þar sem Ingólfs Apótek hefur
lengst af verið til húsa. Var þetta stór verzlun og
hafði m. a. útibú i Keflavík. — Neðst við Vestur-
götuna, upp af Grófinni, var verzlun Nfagnúsar
í Bráðræði. Magnús í Bráðræði var afi Magnúsar
Sigurðssonar bankastjóra og Jóns Hjaltalíns lækn-
is, en Magnús í Bráðræði og Hannes Johnsen voru
systkinasynir. ■— Litlu vestar var svo verzlun
Geirs Zoega, en á milli hennar og Fischersunds
stóð Glasgow, sem var um langt skeið stærsta
hús bæjarins, en þar voru ýmsar smáverzlanir
tíma og tíma og ýmis önnur starfsemi. M. a. fóru
þar fram sjónleikasýningar á tímabili. — Á horni
Austurstrætis og Veltusunds, þar sem nú er verzl-
un Ásgeirs Gunnlaugssonar, var verzlunin Veltan,
sem sundið dregur nafn af, og var þar Ólafur
Rósinkranz lengi innanbúðar,
mesta lipurmenni, kátur og fjör-
ugur. — Síðan kom verzlun
Sturlubræðra, Friðriks og Sturlu
Jónssona, í Aðalstræti.
Flestar eru þessar verzlanir nú
liðnar undir lok fyrir löngu og
nöfn þeirra næstum gleymd. Þótti
mér hlýða að minnast þeirra laus-
lega, til þess að sýna, hvar við-
skiptalíf bæjarins fór einkum fram
á umræddu tímabili, enda margt
sporið stigið í þessar verzlanir.
Kynni mín af gömlum kaup-
mönnvun
Ég kynntist nokkuð ýmsum af
gömlu kaupmönnunum, meðal
annars í sambandi við verzlun
Hannesar Johnsens, og minnist
ég þó sérstaklega tveggja ná-
granna hans, þeirra Þorfinns Jónatanssonar og Þor-
láks Ö. Johnsons, er síðar tók við verzlun Þorfinns.
Hannes Johnsen og Þorfinnur gamli voru miklir
mátar og höfðu töluvert saman að sælda. Oft
söðluðu þeir hesta sína síðla á sunnudögum og
riðu upp að Ártúni, og var ég löngum meðreiðar-
sveinn þeirra þangað. Þá var rekin veitingasala
að Ártúni, en veitingamaðurinn var Eiríkur gamli
á Brúnum. Oft fengu þeir sér toddy-glas að Ár-
túni, gömlu mennirnir, og ræddu við Eirík og urðu
þar oft skemmtilegar og fjörugar samræður.
Við börnin heima áttum að sjálfsögðu ekki mik-
il samskipti við eldra fólk, jafnvel þótt það væri
nákomið vinafólk foreldra okkar eða frændfólk,
en þau sérréttindi höfðum við þó gagnvart Þorfinni
Jónatanssyni, að fyrsta mánudag í lönguföstu
(bolludaginn) máttum við fara heim til hans og
flengja hann með hinum skrautlegu bolluvöndum.
Venjulega hafði Þorfinnur þá bollu við höndina
til þess að stinga að okkur, en auk þess greiddi
hann okkur flenginguna í fríðu, það er að segja
gaf okkur 25 aura, — og ýmislegt mátti nú fá fyrir
slíka fjármuni þá.
Þorlákur Ó. Johnson, eftirmaður Þorfinns í verzl-
uninni, var athyglisverður maður um margt og
þá kanske ekki sízt sem verzlunarmaður. Hann
varð fyrstur kaupmanna hér til þess að taka upp
þann sið að auglýsa vörur sínar í blöðum, t. d.:
,,Brjóstsykurinn ljúfi", ,,eldspýtumar þægilegu"
(það voru vaxeldspýtur, sem strjúka mátti við
148
FR.TATiS VERZIiTJN