Frjáls verslun - 01.05.1959, Blaðsíða 1

Milliliöur allra milliliöa
A öld hrnna vinnandi stctta cr vart unnt að öðl-
ast aumara hlutskipti nc óvirðulegra en að vera
milliliður. Raunar getur verið nógu erfitt að skýr-
greina það hugtak. Vel má spyrja, hvort bóndinn
sem heyjar á sumrin, sé ekki milliliður milli tún-
gresisins og nautpeningsms, hvort sjómaðunnn sé
ekki milliliður — hinn fyrsti í langri keðju milli-
liða — milli þorsksins í Islandsálum, sem er það
áskapað að verða etinn, og Rússans eða blámanns-
ms, sem að lokum kemur þessu ætlunarverki for-
sjónarinnar í framkvæmd í órafjarlægð. Hvers vegna
heyjar kýrin ekki sjálf til vetrarins, milliliðalaust?
Lítið til fugla himinsins, hvorki sá þeir né upp-
skera. Hvers vegna koma Rússinn og blámaðunnn
ekki sjálfir að sækja fisk í soðið á Selvogsbanka eða
Halamiðumr Því er ekki að neita, að tillögur hafa
komið fram til umbóta í þessu efni. Við minnumst
þess, að í tíð Stalíns heitins var i o þúsund smá-
lesta rússneskt fiskislap tekið í landhelgi, einmitt
ekki allfjarri Selvogsbanka. En Stalín var nú eins
og allir vita. Og að því er kúna snertir var mér
nýlega sagt, að Jóhannes Sveinsson Kjarval hefði
í sambandi við 70 ára afmæli Landsbankans bonð
fram merka umbótatillögu, sem þó hcfir enn eigi
verið sinnt. Ef sögumaður minn fór rétt með var
tillagan á þá leið, að á sumrin skyldi í stað hey-
skaparins rista torf af túm og engjum, geyma það
vandlega til vetrarins og láta þá kýrnar um að heyja
sjálfar. Mi!liliða/áí<j er þessi aðfcrð ekki, en þó tölu-
vert nær markinu. Til eru hótfyndnir menn, sem
jafnvel vilja ganga feti lengra og telja kúna óþarf-
an millilið, við ættum öll að ganga í grasbítafélag-
ið og ,,live happly ever after“.
Nú má svara mér því, að þetta séu útúrsnún-
mgar og hártoganir, og ég skal fallast á það. Nauð-
syn verkaski-ptingarinnar viðurkenna allir, og það
verður að greina á milli þarfra og óþarfra milliliða.
Slátrarinn, sem sker hrúta á haustin, bílstjór-
inn, sem ekur úldnum fiskúrgangi frá frystihúsi
til mjölverksmiðju, skraddarinn og skóarinn, allir
hafa þeir beint samband við framleiðsluna og eiga
Jiví heimting á virðingu samborgara sinna. Kaup-
félagsstjóri og kaupmaður eru strax vafasaman, en
þó má setja þá á, ef þeir afgreiða sjálfir öðru hvoru.
En heildsalar og umboðssalar eru óalandi og óferj-
andi, ncma náttúrlcga útlendir heildsalar og um-
boðssalar. Svona fer Jsetta stigversnandi, þangað til
komið er að hinum skýlausu milliliðum, mönn-
um, sem aldrei framleiða nokkurn varning, vita
varla, hvernig hann lítur út, því að þeir sjá hann
sjaldnast, nema }:>á rétt af tilviljun, en lifa samt á
á framleiðslunni. Ég er að tala um okkur banka-
mennina. Þeir sem vilja sjá hvernig milliliður lít-
ur út, klæddur holdi og blóði, þurfa ekki annað en
leggja leið sína í bankann.
En það er ekla nóg með það, að við séum milli-
liðir, lifandi milliliðir. I musteri milliliðanna þjón-
um við öðrum miklu meiri millilið, — sjálfu hug-
taki hins hreinræktaða milliliðs, peningunum.
Forðum var það gullkálfurinn, sem við tilbáðum,
en brátt breyttum við gullinu í gulltryggt hug-
tak, og nú er ekki annað en hugtakið eftir. Náttúr-
lega er nokkur kostnaður við að framleiða peninga-
seðlana, en það er mein kostnaður við að framleiða
margar bókakápur og auglýsingar, sem engum
dettur í hug að halda saman. Það er því ekki vegna
FRJÁLS VERZLUN — FYLGIRIT
1