Frjáls verslun - 01.05.1959, Blaðsíða 23

að fylgja málinu eftir með nnklu nánari samvinnu,
Evrópuhernum og pólitísku samstarfsraði, Euro-
■pean Political Community, með úrslitavaldi í ýms-
um efnum, en það strandaði sem fyrr segir á Frökk-
um.
Þótt Kola- og stálráðið í Luxemburg lifði eitt
eftir af þessari þrenningu í bili, dafnaði það bet-
ur en menn höfðu gert sér vonir um. Monnet
fékk nú öflugan liðsmann í Spaak, áður utanríkis-
ráðherra Belgíu, en nú framkvæmdastjóra NATO.
f júní 1955 héldu þátttökuríkin fund með sér.
Hann var háður í Messína á Sikiley, vegna þess
að sá ráðherra á ítalíu, sem einkum átti hlut að
máli, átti í harðn kosnmgabaráttu þar á eynni og
þóttist ekki mega fara þaðan. Benclux-löndin báru
þar fram tdlögu um nuklu nánari viðskiptasam-
vinnu en áður. Varð þetta til þess, að ákveðið var
að vinna að tvennu: að koma upp samvinnu þess-
ara 6 landa um friðsamlega notkun atómorku, —
Euratom, eins og það er kallað, — og að koma á
,,sameiginlegum Evró'pumarkaðC, og er ,,Evrópa“
þar sýnilega notað í þrengstu merkingu um „litlu
Evrópu“ þessara 6 ríkja.
Æ síðan hefir verið unmð að lausn þessara mála.
Euratom varð fyrir nokkurri tortryggm í fyrstu
meðal annarra þátttökuríkja OEEC, sem óttuðust,
að þarna væri á ferðinni tilraun til einokunar á
kjarnorku á meginlandi Vestur-Evrópu. Ég hygg
mig þó fara rétt með það, að ekki eigi lengur að
þurfa að óttast árekstra við Euratom í sambandi
við þá samvinnu um fnðsamlega hagnýtingu
kjarnorku, sem verið er að vinna að innan OEEC.
(fslendmgar hafa sent menn á nokkra fundi í því
sambandi).
Sameiginlegur Evrópumarkaður.
Hitt atriðið, hinn sameiginlegi Evrópumarkað-
ur, hefir verið mjög á dagskrá síðustu mánuði, eins
og ég gat um í upphafi máls míns. Undirrituðu
utanríkisráðherrar þátttökuríkjanna sex sáttmála
þessa efnis í Róm hinn 25. marz 1957- Samning-
inn þarf að leggja fyrir þing aðildarríkjanna til
staðfestingar. Grundvöllurinn að aðgerðum í mál-
inu er í skýrslu ráðherranefndar undir forsæti
Spaaks, sem birtist í fyrrasumar.
Margs konar erfiðleikar eru á framkvæmd máls-
ins. Hinn fyrsti stafar af samningsskuldbinding-
um þátttökuríkja. Almennir beztu-kjarasamningar
geta valdið örðugleikum. Einkum þarf þó að hafa
í huga, að flest OEEC-lönd (þó ekki ísland) taka
þátt í GATT (General Agreement on Trade and
Tariffs), sem mjög bindur hendur þeirra í tolla-
málum, þ. á. m. einkum um að mismuna erlend-
um ríkjum um toll á innfluttum vörum. Til þess
að það sé leyft í GA I T, þarf annað hvort að vera
um beint tollabandalag (Customs Union) eða ,,frí-
verzlunarsvæði“ (Free Trade Arca) að ræða. Ég
kem fljótlega að því, hvað átt er við með síðara
hugtakinu.
I tollabandalagi koma öll þátttökuríkin fram
sem einn aðili gagnvart öðrum ríkjum. Tollurinn
af erlendum vörum er hinn sami, hvaðan sem þær
eru fluttar inn til þessara landa. Hins vegar eru
öll verzlunarhöft, þ. á m. tollar, afnumin þeirra
á milli. Nú hafa tollarnir venð mjög mismunandi
í þátttökuríkjum tollabandalagsins, sem verið er að
stofna. Ef of hratt væri farið að afnema þá inn á
við og jafna þá út á við, gæti það haft hinar al-
varlegustu afleiðingar fyrir atvinnuvegina. Því er
sú leið valin að koma breytmgunum á smám sam-
an. Sfn á milli eiga þátttökuríkin að lækka toll-
ana um 30% — í 3 áföngum — fyrstu fjögur
árin, síðan að sama skapi á næstu fjórum árum og
loks um þau 40%, sem þá eru eftir, á fjórum eða
hugsanlega sjö árum.
Ut á við er almennt tekið meðaltal af núgild-
andi tollum fyrir hverja vörutegund hjá þátttöku-
ríkjunum, og eiga þeir smám saman að færast að
því meðaltali á 1 2—1 5 ára tíma. Þó ganga meðal-
talsákvæðin strax í gildi, ef ekki munar meiru en
1 5 % of eða van á þeim og núverandi tollum á
einhverri vörutegund.
Það er ljóst, að þetta ákvæði um tollajöfnunina
getur komið sér illa fyrir. verzlunarviðskiptin út á
við í ýmsum tilfellum. Á Beneluxsvæðinu hafa
PRJÁLS VERZLIIN — FYLGIRIT
23