Frjáls verslun - 01.05.1959, Blaðsíða 10

lega verið reiknað út, að bændur þurfi ákveðið verð
fyrir sínar afurðir. Ef þeir fá það ekki, raskar það
vísitölu framleiðslukostnaðar landbúnaðarins, og sé
neytendunum ætlað að greiða þetta sannvirði úr
eigin vasa, verða vörurnar svo dýrar, að enginn
kaupir þær.
Þetta er allt tiltölulega einfalt, meðan við höld-
um okkur við styrki til innlendrar framleiðslu.
Hitt er miklu erfiðara að sjá, hvort gefið er með
innfluttum vörum eða ekki. Þegar svo til öll út-
flutningsframleiðsla er komin á hreppinn og með
henni gefið, og þessa meðgjöf verður að fá með
sköttum af innflutningnum, ætti hagfræðingunum
þó ekki að vera ofvaxið að finna ,,vísitölu“ fyrir
meðalálagi á innflutninginn til greiðslu á útflutn-
ingsstyrkjunum. Ég hygg, að reikna megi með
a. m. k. þriðjungs meðalálagi sem nauðsynlegu
lágmarki, og þá eru allar þær vörur, sem greiða
lægri innflutningsgjöld í dag, á opinberu framfæri
sem því svarar.
* # *
Þegar fregnir fara að berast af merkilegri nýj-
ung, cr eðlilcgt, að þær veki forvitni og löngun
til að reyna nýmælið. Það var því engin furða,
þótt bændur lcggði við hlustirnar, þegar þeir fréttu,
að nú hefðu þeir í kaupstaðnum fundið ráð til þess
að vernda menn gegn öllum illum afleiðingum
verðhækkananna. ,,So ein Ding muss ích auch
haben“, sagði bóndinn (og talaði þýzku, td þess
að kaupakonan skddi hann). Þessu var fljótlega
konnð í kring, eins og lauslega hefir verið drep-
ið á hór að framan. Síðan vega bændur og launa-
menn salt á verðhækkunarásnum, og við hverja
sveiflu kemst hvor aðili um sig nokkru hærra en
næst á undan. Vísitala framfærslukostnaðarins
hækkar að vetri og von, verðlag landbúnaðarafurð-
anna fylgir í fótspor meistarans næsta haust og
gefur þar með tdefni td nýrrar hækkunar vísitöl-
unnar, og svo koll af kolli. Skylt er þó að geta
þess, að ekki hefir þessum rótti venð fylgt eftir td
fulls hverju sinni, en hinu gleyma menn þó aldrei,
að þarna er dýrmætur ,,réttur“, sem þeir mega alls
ekki glata.
Þarna hafði vísitalan tekið að sór að bjarga bæði
launamönnum og bændum frá böli verðbólgunn-
ar. En hvað um framleiðendur fiskiafurða og aðra,
sem eru upp á útflutning kommr með afkomu
sínaP Við minnumst þess, að eftir að ófriðnum
lauk, sótti æ meira í það horf, að útflutnings-fram-
leiðslan gæti ekla bonð hmn mnlenda tdkostnað.
Það hefði verið eftir öðru að finna vísitölu útflutn-
ingsþarfanna og greiða umsvifalaust verðbætur í
samræmi við hana. Ekki hefir þetta þó konuzt í
framkvæmd skírum stöfum, en elcki munar það
miklu. Menn viðurkenna, sem rétt er, að varla
só til sá íslenzkur varmngur sem unnt só að fram-
leiða til útflutnings með núverandi verðlagi. Fyrst
svo er, segja menn, þá er ekki annað en að bæta
mönnum það upp með styrkjum. Hugsanagang-
urinn er hinn sanu og hjá vísitöludýrkendum.
Um styrkjastefnuna mun óg ekki fara fleiri orð-
um hór, enda hefi óg fyrir skemmstu reynt að
gera því efm fyllri skd á öðrum vettvangi.
Launamenn, framleiðendur til sveita og sjáv-
ar, öllum er þeim haldið uppi á hinu falslca flot-
holti. En er þá enginn eftir í landinu, sem verður
fyrir barðinu á verðbólgunni? Jú, þarna kemur
einn flokkur manna í ljós, þeir sem spara fjármuni
sína. Eftir því sem verðgddi penmganna minnk-
ar, eftir því skreppur sjóður þeirra saman, ef þeir
hafa varðveitt fjármuni sína í sparisjóði, skulda-
brófum eða öðru því formi, þar sem verðmætið er
mælt í krónutölu.
Það liggur í augum uppi, að meðferðm á spari-
fjáreigendum er ósanngjörn. Góður kunningi
minn, mætur embættismaður úti á landi, sagði mór
um daginn, að árið i 539 hafi hann verið að hugsa
um að festa kaup á lítilli íbúð hór í Reykjavík, en
ekki fundizt hann hafa sparað alveg nóg saman
til þess að hafa efni á því. Síðan hefir hann haldið
áfram að spara eins og hann hefir getað í 1 8 ár,
— og hann er heldur fjær því í dag en hann var
þá að geta eignazt íbúðina. Þessi saga er mjög
fjarri því að vera einstæð.
Krafan um að iryggj^ verðgildi spanfjárins
hlýtur mjög almennan stuðning, því að hún er
10
FRJÁLS VERZLUN — FYLGIRIT