Frjáls verslun - 01.05.1959, Blaðsíða 24

Tollar yfirleitt verið lágir, en hljóta að hækka smám
saman, einkum vegna hinna háu tolla, sem verið
hafa í Frakklandi. Hefi ég í norskum blöðum séð,
að menn kviðu þessu atriði.
Samningurinn, sem gerður var í Róm, er fyrst
og fremst um það að koma á tollabandalagi ríkj-
anna í „litlu Evrópu“, en jafnframt er gert ráð
fyrir margháttaðri annarri samvinnu og samræm-
ingu á löggjöf um efnahagsmál. Ymis ákvæði
samningsins bera þess merki, að lokamarkið er
pólitísks eðlis, hér er vitandi vits venð að stíga
nýtt skref í áttina að Bandaríkjum Evrópu. Þótt
margt sé í óvissu í stjórnmálum sumra þátttöku-
ríkjanna, gera menn sér vomr um, að þjóðþing
þeirra staðfesti sáttmálann á næstu mánuðum. Þar
með er hinn sameiginlegi markaður þó engan veg-
inn kornrnn á. Um ýmislegt þarf enn að gera nán-
ari sammnga, og eins og að framan gremir, er gert
ráð fyrir, að það taki mörg ár að fella allt í skorður.
Sitja önnur þátttökuríki OEEC aðgerðarlaus
hjá, þegar þetta mikla tollabandalag er stofnað?
Engan veginn, en eins og áður markast afstaða
þeirra af sérstökum viðhorfum. Bretar verða að
minnast þess, að þeir eru enn forystuþjóð brezka
samveldisins, Danir verða að hugsa um landbún-
aðarafurðir sinar, en þær vörur skapa ýnus sér-
stök vandamál, o. s. frv.
Frwerzlu narsvcéði.
Engar horfur virðast vera á því, að önnur lönd
en þau, sem talin eru, gangi í tollabandalagið í
bili. Leiðin, sem hinar þjóðirnar — eða a. m. k.
allmargar þeirra — virðast ætla að velja, er að koma
á „fríverzlunarsvæði" jafnhliða tollabandalaginu.
Munurinn er fyrst og fremst sá, að hér heldur
hvert land tollum sínum gagnvart þeim löndum,
sem utan við standa, og er frjálst að hækka þá
eða lækka, ef ekki koma aðrar skuldhindingar til
(sem raunar oft getur átt sér stað vegna GATT
um tollahækkanir).
Sín á milli myndu þcssi lönd hins vegar af-
nema tolla smám saman og af hcntugleikaástæð-
um væntanlega fylgja tollabandalaginu um það,
en þátttökuríki bandalagsins yrðu jafnframt í hin-
um samtökunum.
Hér kemur þó ný takmörkun til greina. Þar
eð tollar hinna einstöku vörutegunda yrði einatt
mismunandi — jafnvel mjög ólíkir — í einstök-
um löndum ,,fríverzlunarsvæðisins“, væn bersýni-
lega ekki unnt að leyfa tollfrjálsa verzlun þeirra
á milli með vörur landa utan svæðisins. Tollfrelsið
væri því aðeins fyrir eigin framleiðslu þátttöku-
ríkjanna.
Þarna kemur enn einn vandi, sem er óleystur.
Hvenær er vara orðin eigin framleiðsla einhvers
lands? Islenzkur þorskur er íslenzk vara, og danskt
svínslæri er dönsk vara, það er gremilegt. }afn-
greinilegt er það, að indverskur hampur eða kín-
verkst te verður ekki ensk vara, þótt það væri keypt
frá London. Vandinn kemur, þegar vörunm hefir
venð lyft á æðra þróunarstig. Eru „danskir vindl-
ar“ danskir eða halda þeir þjóðerni tóbaksins?
Hvað um enskan baðnuillardiik, ofinn tir egypzkn
bómull (ef slík samvinna á sér enn stað)? Óend-
anlegan sæg af slíkum vandamálum þyrfti að leysa
— og að leysa þau á sama hátt eða mjög svipaðan
í öllum löndum ínnan svæðisins.
Enn eitt vandamál er það, hvað gera skuli við
þau lönd, sem viðurkennt er að séu á slíku þróunar-
stigi í efnahagsmálum, að þeim væri ókleift að taka
á sig skuldbindingarnar að fullu, a. m. k. í bili.
Eiga þau að njóta fríðindanna, án þess að nokk-
ur greiðsla konu á móti, eða eiga þau ekki að njóta
þeirra, fyrr en jafnótt og þau geta bætt ráð sitt?
Hér getur enn orðið árekstur við GATT.
Sama máli gegnir um eitt alvarlegasta sérstöðu-
atnði Breta. Þeir þurfa ævinlega að taka tillit til
samveldisins. Innan þess eru gagnkvæmar tolla-
ívilnanir mjög algengar. Bretar veita þær einkum
fynr landbúnaðarvörur og vissar hrávörur. Staða
þeirra í samveidinu gerir þeim næsta erfitt að
breyta um stefnu og veita þessum vörum tollfrelsi,
cr þær koma frá öðrum löndum.
Einna líklegast er, að þessi vandi verði leystur
með því að sleppa vissum vöruflokkum tir samn-
24
FRJÁLS VEUZLUN — FYLQIRIT