Frjáls verslun - 01.05.1959, Blaðsíða 6

Hér á landi höfum við á undanförnum árum
verið að fikta við verðmælinn, þangað' til hann er
hættur að sýna það, sem honum er ætlað fra sjónar-
miði þjóðarheildarinnar. Ef um innlenda fram-
leiðslu til ínnanlandsneyzlu er að ræða, er ekki
lengur að því spurt, hvort hún fái staðizt í sam-
keppninni, heldur um það, hvaða verð framleið-
andinn ,,þurfi“ að fá. Síðan er framleiðandanum
tryggt það verð. Ef ekki er unnt að ná því beint frá
neytandanum, án þess að vísitalan fari á kreik,
hleypur ríkið undir bagga og greiðir það, sem
neytandinn kallar framleiðslustyrk og framleiðand-
inn kallar neytendastyrk. Á þann atvinnuveg, sem
heldur uppi að heita má allri útflutnmgsverzlun
þjóðarinnar, eru lagðar langtum þyngri byrðar en
hann fær risið undir. Það er vissulega ekki ofmælt,
þótt tekið sé undir hið gamla vísuorð, að ,,öllu er
snúið öfugt þó“, þegar íslenzkur sjávarútvegur er
gerður að bónbjargarmanni, sem þarf að lifa á báta-
gjaldeyri, bílastyrkjum, framleiðslusjóðsstyrkjum,
— og kannski eru enn ný styrkjaform í vændum.
Þótt nú stundi færri menn sjóinn á íslandi heldur
en landbúnað eða íðnað, og þótt við komum skip-
unum ekki á flot án þess að kaupa erlendan vinnu-
kraft, eru fiskveiðarnar grundvöllurmn fyrir því, að
unnt sé að halda uppi nútíma mennmgarþjóðfé-
lagi á íslandi í dag. Satt er það, að á undanförn-
um árum hefir okkur borizt ýnus önnur björg í bú,
sem hefir hjálpað okkur td að greiða hinn mikla
mnflutning síðustu ára. En nú vilja ýmsir slátra
hænunni, sem orpið hefur gulleggjunum á Kefla-
víkurflugvelli, og ekki yrðum við minna upp á sjáv-
araflann komnir á eftir. Það er bein skrípamynd af
öllum réttum rökum, að þessi atvinnuvegur þurfi
að biðja um styrk frá þeim, sem lifa og blómgast
í skjóli hans eða beinlínis á því, sem hann hefir
aflað.
Ég var einu sinm í Rússlandi, og þegar ég kom
þangað, þurfti ég að ráða mér skrifstofustúlku og
bílstjóra. Ég bauð þeim hátt kaup, sem þau að
vísu þáðu með þökkum, en aðalatnðið hjá þeim
var ekki kaupið, heldur hitt, í hvaða skömmtunar-
flokki þau lentu, ef þau tækju þessi störf að sér.
Mismunurinn á hinum opinberu fríðindum, sem
þegnar þjóðfélagsins nutu, var orðmn aðalatriðið.
Þannig er þetta að verða eða orðið hér. ,,Hvaða teg-
und af styrk fæ ég, ef ég legg út í þetta eða hitt?“
spyrja menn sjálfa sig í dag. Bátagjaldeyri, fram-
leiðslusjóðsstyrk, mðurgreiðslur, neytendastyrk,
hrávörur á frílista, tollavernd, bann gegn innflutn-
mgi á erlendum varningi, sem við mig keppir?
1 þessu völundarhúsi hafta og styrkja halda
pemngarnir áfram að vera verðmælir fyrir einstak-
linginn, þeir beiðbeina bonum um gróðavomna, en
sem leiðarsteinn fyrir þjóðfélagið fer nytsemi þeirra
úr skorðum. Ef þeir hefðu málið, gætu þeir tek-
ið undir hin frægu einkunnarorð þingmannsins,
sem sagði: ,,Hvað varðar mig um þjóðarhag?“
Ég hefi nú rakið það nokkuð, hvernig millilið
allra milliliða tekst að rækja það hér á landi, sem
ég hefi nefnt hið þrí-eina hutverk hans, því að
hvert þessara hlutverka grípur inn í annað. Sem
gjaldnuðill hefir hann ekla svikið okkur, en menn
eru að verða tortryggnan og tortryggnan við hann,
þegar hann býðst td þess að geyma fyrir þá verð-
mætin. Og í þriðja hlutverkinu er hann orðinn
áttavilltur, þegar hann á að leiðbeina þjóðinni um
hina arðsömustu verkaskiptingu.
Við, sem erum þjónar þessa mikla mdliliðs, hljót-
um að óska þess, að sem fyrst verði þannig að
honum búið, að hann megi rækja allar hliðar hins
mikla hlutverks síns með prýði.
6
FRJÁLS VERZLUN — FYLGIRIT