Frjáls verslun - 01.05.1959, Blaðsíða 28

hnekki a£ því, þótt ráðandi menn þessa lands legðu
eyrun við þeim umræðum. — Ég ætla að drepa
stuttlega á sum þeirra atriða, sem athuga þarf
Nokkrar spurningar
Hvaða tekjur á ríkissjóður að fá í stað þeirra toll-
tekna, sem hann nussir, ef afurðir Vestur-Evrópu
verða tollfrjálsar?
Hvernig fer um viðskipti okkar við löndin ut-
an fríverzlunarsvæðisins, og þá fyrst og fremst við
Sovétríkin og önnur þau lönd, sem við skiptum
við á jafnkeypisgrundvelli?
Eru líkur til, að fríverzlun innan Vestur-Evrópu
myndi auka markaðsmöguleika fynr íslenzkar af-
urðir svo innan þessa svæðis, að nokkuð verulegt
væn á sig leggjandi til þess að ná því marki? Og
e£ svo færi, að fiski- og landbúnaðarvörur yrðu
undanþegnar fríverzluninm, gætum við þá haft
annað en skaða og skapraun af þessu brölti?
Hvernig fer um íslenzkan íðnað, ef hann á að
nussa vernd tolla og mnflutningshafta?
Hvermg færi um íslerizkan landbúnað, e£ inn-
flutningur á kjöti og mjólkurafurðum frá Vestur-
Evrópu væri heimilaður og meira að segja toll-
frjáls?
Ég læt mór nægja að varpa þessum spurningum
fram til yfirvegunar. Hór ætla óg aðeins að ræða
eitt atriði, styrkina — hvort sem þeir eru kallaðir
útflutnings- eða framleiðslustyrkir — til útflutn-
mgsframleiðslu fslendinga.
Engin skyndibylting
Áður en lengra er farið, vil óg þó slá einn var-
nagla. Forgöngumönnum þessa máls er það ljóst,
að Róm var ekki byggð á einum degi. Þeir hugsa
sór ekki heldur neina snögga gerbyltmgu. Ef von
á að vera um að ná varanlegum árangri, þýðir ekki
að ætla sór að fella öll virki tollmúra og hafta með
einm svipan. Þar eiga ýmsir ríkra hagsmuna að
gæta, og það verður að gefa efnahagskerfi þátttöku-
landanna tíma til að laga sig eftir breyttum aðstæð-
um. Því er gert ráð fyrir að það taki i 2 eða jafn-
vel 1 5 ár að ná lokatakmarkinu.
Aðalatriðið er það, að stefnan er mörkuð: Það
er frjáls samkeppm, frjálsir verzlunarhættir, aukið
athafnasvið, hagnýt verkaskipting emstakhnga og
þjóða, sem á að leiða til meiri og ódýrari framleiðslu
og þar með aukinnar velmegunar alls almennings
í þátttökuríkjunum.
Á þessu stigi er of snemmt að spá nokkru um
það, hvaða undanþágur og sérróttindi lönd eins og
ísland kunna að fá. Hitt virðist þó hggja í augum
uppi, að undanþágurnar verði ekki svo viðtækar,
að einstökum löndum verði leyft að njóta hlunn-
indanna en reka þó þveröfuga stefnu við hin þátt-
tökuríkin. Það hlýtur að verða lágmarkskrafa, að
þau stefm í sömu átt, þótt þau fái leyfi til að fara
sór hægar.
Styrkir og kjarabœtur
Það er vitanlega algengt víða um lönd, að reynt
só að vernda mnlenda framleiðslu fynr erlendn
samkeppm. Aðalvopmð í þessu efm eru verndar-
tollar, sums staðar einnig innflutningshöft. Bein-
ir framleiðslustyrkir, neytendastyrkir eða útflutn-
ingsstyrkir eru ekki heldur óþekktir, en oftast nær
eru þeir þó bundnir við tiltölulega fáar vörur, —
og þá einkum framleiðslu, sem af einhverjum
ástæðum á erfitt uppdráttar.
Hór á landi er nú svo komið, að langmestur
hluti allrar útflutningsframleiðslunnar er rekinn
með styrkjum eða verðbótum af einhverju tagi.
Erlendum áhorfendum kemur þetta kærleiksheim-
ili spánkst fyrir, þar sem allir styrkja alla. Þeir
spyrja, hvernig þetta megi verða, og þar <er ekki
öðru að svara en: Sjá, það sem á sór stað, hlýtur að
geta átt sór stað.
Þott öllum hugsandi mönnum só kunnugt,
hvernig þetta hefir atvikazt, stig af stigi, sakar
ekki að drepa aðeins á það. Svonefndar kjarabæt-
ur alls almennings í þessu landi hafa verið hrað-
stigan en svo, að útflutningsframleiðslan fengi ris-
ið undir þeim verðhækkunum, sem af þeim hefir
leitt. Þá hefir verið gripið til þess urræðis að greiða
sumar þessar kjarabætur af almannafó, í fyrstu
28
FRJALS VERZLUN — FYLGIRIT