Frjáls verslun - 01.05.1959, Blaðsíða 32

ilja fá stórgróða í beinhörðum peningum úr ríkis-
sjóði? Þannig kynni einhver að spyrja, og óg myndi
þá svara: Hór er um það að ræða að koma á róttu
bókhaldi í þjóðarbúinu, bókhaldi, sem sýndi mönn-
um skýrt og greinilega, hvað borgar sig vel og
hvað miður eða ekki. Og óg myndi bæta við: Hef-
ír þú aldrei heyrt talað um fjármálaráðherrann?
Heldur þú, að hann yrði í vandræðum að krækja
í sinn skerf af gróðanum, þar sem um verulegan
ágóða væn að ræða?
O
Orðugleikar á nýbreytni
Ég hefi minnzt á aðalgallana á núverandi styrkja-
pólitík. En margt er ótalið enn. Eitt er það, að auk-
in fjölbreytm í atvinnuháttum er Islendingum
nnkil nauðsyn. Það væri okkur til mikils gagns að
geta skapað nýjar greinir útflutningsframleiðslu.
Eins og nú háttar, verða menn að leggja árar í bát
með allar tilraumr í því efm, ef varan er ekki á
styrkjalistanum hjá nkisstjórmnm. Kunnmgi minn
einn, forstjóri stórs fynrtækis, scm hefir góða að-
stöðu um útflutnmg, nefndi mór nýlega tvö dænn
þess, að hann varð að hætta við tilraunir til út-
flutnings á varningi, sem hefði getað orðið álitleg-
ur, ef hann hefði notið sömu styrkja og algengast
er um sjávarafurðir. Margar smáar tilraunir í því
efni geta á sínum tíma leitt til góðs árangurs, en
menn leggja ekki út í þær án styrkja, þegar allur
tilkostnaður hór miðast við hið háa ínnlenda verð-
lag, en þeir verða að selja þann gjaldeyri, sem þeir
kunna að afla, á opinberu gengi.
Og ekki er allt talið enn, sem finna má styrkja-
stefnunm td foráttu. Fram að þessu hefi óg að
mestu lagt það að jöfnu, hvort komið væn á róttu
gengi eða jöfnum útflutmngsuppbótum, sem væn
nægdega háar td þess að gera aðal-útflutningsfram-
leiðsluna arðvænlega. Ég hefi nefnt kostnað og
leiðindi af sknffinnskunm í sambandi við síðari
leiðina sem einn aðalgalla hennar. Þetta er hvort
tveggja bagalegt, en samt má fleira td tína. Eitt
er það, að viðbótarskattarmr, sem ætlaðir eru í
styrkina, verða að vera a. m. k. jafnháir styrkjun-
um, ef vel á að fara, — menn verða að fara að eins
og maðurinn með 1 oo krónurnar, sem óg nefndi
að framan — og skattlagði sig um i oo krónur til
þess að látast fá 200. Þegar td þessarar skattheimtu
kemur, myndast alls konar annarleg sjónarmið.
Dekur við vísitöluna
Við höfum dæmin fyrir okkur í ,,jólagjöfinni“
1956. Þar var yfirlett lagður 1 6°/Q skattur á allan
seldan gjaldeyri. Samt er gerð ein aðal-undantekn-
mg fyrir ýmsar brýnar nauðsynjar framleiðslu td
sjávar og sveita. Þarna er vitanlega aðeins um dul-
búna styrki að ræða, — venð að leyna því, hve
mikinn styrk útflutningsframleiðslan raunveru-
lega þarf. En 16% gjaldeynsskattunnn hrekkur
skammt. Gamla ,,bátagjaldeyris-álaginu“ er hreytt
í ný innflutmngsgjöld, og þau yfirleitt hækkuð
mjög verulega frá því sem áður var. Nokkrar und-
antekningar eru gerðar frá hinum stórfelldu hækk-
unum, fyrst og fremst til að dekra við vísitöluna.
En lnð hækkaða gjald lendir samt á fjölmörgum
vörum, sem nú mega teljast til nauðsynja svo að
segja hverrar fjölskyldu í landinu.
Gjaldeyrisbrunnurinn j'mrrausinn
En þrátt fynr allar þessar álögur og þrátt fyrir
það, að bankarnir hafa tekið á sig ámæli opinberra
aðilja og skdjanlegar óvinsældir almennings af því
að reyna að hamla á móti straumnum, fer því fjarri
að tekizt hafi að vinna bug á verðbólgunm. Þótt
nýju álögurnar sóu háar, er það ennþá óvíst með
öllu, hvort þær nægja til að standa undir þeim
styrkjum, sem lofað hefir venð. Og á öðrum svið-
um heldur stefna peningaþenslunnar áfram. Eftir-
spurnin eftir erlendum gjaldeyri, og einkum frjáls-
um gjaldeyn, fer langt fram úr því, sem nokkur
tök eru á að sinna.
Æskdegasta lækmngin væn su að geta stöðvað
verðbólguna innanlands óg konuð á hedbrigðu
gengi, en hætt er við að það verði ekki gert í einni
svipan. En unz það verður gert, verður að finna
önnur ráð til að draga úr innflutmngnum. En þar
hefir styrkjastefnan komið okkur í einkennilega
sjálfheldu. Ef stöðvaður er innflutningur á því,
32
FRJALS VERZLUN — FYLGllilT