Frjáls verslun - 01.05.1959, Blaðsíða 27

Kœrleiksheimili styrkjastefnunnar
Snemma í maí 1957 voru hér á ferð þrír full-
trúar frá OEEC — Efnahagssamvinnustofnun
Evrópu — í París. Tilefm heimsóknarinnar var
undirbúningur sá, sem hafinn er innan stofnun-
arinnar að því að koma á svokölluðu „fríverzlun-
arsvæði Evrópu“. Attu þeir fólagar að kynna ís-
lenzkum stjórnarvöldum viðhorf stofnunarinnar og
horfur í málinu og jafnframt að fræðast um við-
horf stjórnarvaldanna hór og um hin sórstöku
vandamál, sem kunna að rísa í sambandi við þátt-
töku Islands, ef úr henni verður.
Hór má fara fljótt yfir sögu um eðli fríverzlunar-
svæðisins og örðugleika við að koma því í kring,
enda hygg óg, að ýmsir áheyrendur mínir í dag
hafi hlýtt á hið ágæta erindi, sem Mr. Cahan,
formaður sendinefndarinnar frá OEEC, flutti um
það efni í háskólanum.
Fríverzlun og sameiginlegur markaður
Læt óg mér nægja að nefna, að með fríverzlunar-
svœði Evrópu er stefnt að því, að þátttökuríki
OEEC afnemi sín á milli tolla og önnur viðskipta-
höft, hvert fyrir annars framleiðslu. Þessu má ekki
rugla saman við hinn sameiginlega Evrópumarkað,
sem einmg er nú mjög á dagskrá. Sex af þátttöku-
ríkjum OEEC — Frakkland, Þýzkaland, ítalía
og Beneluxlöndin þrjú, — undirrituðu í marz sátt-
mála í Róm um sameiginlega markaðinn. Þar er
um að *ræða algert tollabandalag — þessi sex ríki
verða smám saman eitt tollsvæði — og ýmislega
mjög nána fjárhagslega og pólitíska samvinnu aðra,
enda fer það ekki dult, að þarna er beinlínis verið
að stíga nýtt skref í áttina að því að koma á ríkja-
sambandi rndli þessara sex landa.
Fríverzlunarhugmyndin gengur miklu skemmra,
en nær jafnframt til miklu fleiri ríkja. Þar er að-
eins um að ræða nánari efnahagssamvinnu en áð-
ur í beinu áframhaldi af fyrri viðleitni OEEC í þá
átt. Hvert þátttökuríkjanna verður jafn óbund-
ið og áður um afstöðu sína gagnvart þeim ríkjum,
sem utan samtakanna standa, fer t. d. alveg að
eigin geðþótta um það, hvort það hefir tolla sína
háa eða lága.
Ymisleg vandamál hafa komið fram við undir-
búning málsins, og hafa sórstakar nefndir venð
skipaðar til þess að reyna að fmna lausn á tveim-
ur þeirra. Annað er það, hvort landbúnaðar- og
fiskiafurðir eigi að fá sórstaka meðferð og e. t. v.
að vera að einhverju eða öllu leyti undanþegnar
ákvæðunum um fríverzlun. Hitt atnðið snertir
þátttöku þeirra ríkja innan OEEC, sem skemmst
eru á veg komin í efnahagsþróun og þá einkum
iðnvæðingu. Stefnan er sú að leita að leiðum til
þess að þau þurfi ekki að verða utangátta, enda
þótt staða þeirra só þanmg, að þau geti eklu tekið
á sig allar hinar almennu skuldbindmgar að sama
skapi eða jafnfljótt og aðrir. Það er þá og til athug-
unar, að hve miklu leyti og hve fljótt þau geti
notið hlunnindanna.
Sérstök vandamál Islands
Það er ljóst, að þessi vandamál snerta ísland —
og það jafnvel meira en nokkurt annað þátttöku-
ríki. Annars vegar er um það að tefla, hvort svo
að segja allur útflutnmgur fslands eigi að falla und-
ir samningsákvæðin eða ekki, hins vegar um stöðu
þeirra ríkja, sem erfiðast eiga með að verða öðrum
samferða um gagnkvæmar skuldbindmgar. Því
er ekki að leyna, að þar hefir Island ævinlega verið
framarlega í flokki.
f leitinni að heppilegri lausn fyrir fsland kem-
ur ákaflega margt til greina og mörg flókin atriði
þarf að kanna, áður en dómur er kveðinn upp um
það, hvað okkur sé hentast. Hór er ekki tækifæri
til að taka til meðferðar nema eitt þessara vanda-
mála, en óg vd mjög hvetja menn til umhugs-
unar og opinberra umræðna um sem flestar hliðar
málsins. Afgreiðsla þess ætti ekki að bíða neinn
FRJÁLS VERZLUN — FYLGIRIT
27