Frjáls verslun - 01.05.1959, Blaðsíða 36

Reynslan ólygnust um árangur
En reynslan er ólygnust um það, hvort stoin-
uninni hefir orðið nokkuð ágengt. Eins og ég hefi
nefnt var fyrsta verkefnið það að skipta Marshall-
fénu og uppfylla skilyrðin fyrir því, að það var
veitt. En þegar það var orðið ljóst, að unnt var að
ná árangri með góðum samstarfsvilja, var samþykkt
að stofnunin skyldi halda starfi sínu áfram eftir
að þessu fyrsta verkefni væri lokið. Sumum finnst,
eins og oft vill verða, of hægt farið, einkum þeim,
sem óska að sjá Evrópu sameinaða í ein bandaríki
sem allra fyrst. Þeir, sem fáanlegir eru til að sýna
þróun málanna nokkru meiri þolinmæði, munu þó
ekki neita því, að töluverður árangur hafi náðst.
Ég hefi minnzt á afnám innflutningshafta. Þótt
nokkrar undanþágur hafi verið veittar frá settu
marki, vegna fjárhagsörðugleika í einstökum ríkj-
um, er árangurinn yfirleitt mjög góður. —
Greiðslubandalag Evrópu var stofnað 1950. Það
hefir orðið til mikils hagræðis, því að nú er hverju
þátttökuríki nóg að halda greiðslum sínum í jafn-
vægi gagnvart hinum þátttökuríkjunum í heild,
og þarf ekki að hugsa um jafnkeypisaðstöðu gagn-
vart hverju einstöku landi, eins og áður var. Á
þessu sviði er markmiðið hins vegar það að reyna
að koma á algerlega frjálsum gjaldeyrisviðskiptum
nulli þátttökuríkjanna, þótt það hafi ekki tekizt
enn.
Enn eitt spor í rétta átt er European Producti-
vity Agency — ,,Framleiðni“-stofnunina held ég
að þeir kalli það á íslenzku. Þótt nýyrðið ,,fram-
leiðni“ sé herfilega ljótt, er starfsemin gagnleg, —
hún miðar að betri verknýtingu, en það er aftur
eitt aðalskilyrðið fyrir því, að allur almenningur
megi öðlast betri lífskjör. íslendingar hafa þegið
margar leiðbeiningar frá þessari stofnun.
Lausn oliumálsins
Eitt dæmi enn vil ég nefna. Þegar olíuflutning-
ar um Sóezskurðinn lögðust niður í sambandi við
deiluna við Nasser, var fyrirsjáanlegur olíuskortur
1 Vestur-Evrópu. Efnahagssamvinnustofnunin brá
skjótt við og skipaði sérstaka nefnd í málið í sam-
ráði við helztu olíufélögin. Nefnd þessi hafði á
hendi skiptingu milli þátttökuríkjanna á þeirn
olíu, sem kostur var á, og er því viðbrugðið, hve
vel hún hafi leyst verkefni sitt. Þessu máli var ekki
veitt mikil athygli hér á landi, því að við ausum
okkar olíu ór öðrum lindum, svo sem kunnugt er.
Enn mætti minnast á margar hliðar á starfsemi
stofnunarinnar, svo sem undirbúninginn að sam-
vinnu um notkun kjarnorku til fnðsamlegra þarfa.
Annað stórmál, sem ég hefi ekki vikið að hér, er
undirbúningurinn að fríverzlunarsvæðinu. Það mál
hefir verið nukið rætt að undanförnu bæði í blöð-
um og útvarpi, og mun flestum hlustendum því
að nokkru kunnugt.
Sigur OEEC á lönclunarbanninu
Einhvers staðar verður staðar að nema, en áður
en ég lýk máli mínu vil ég minnast örfáum orð-
um á stöðu Islands í efnahagssamvinnu Evrópu.
Stofnunin hefir alltaf reynt að sýna þeim þátttöku-
ríkjum skilning, sent af óviðráðanlegum ástæðum
hafa átt örðugt með að uppfylla allar almennar
skuldbindingar. Einkum hafa Tyrkland, Grikk-
land og Island oft orðið að biðja um sérstakar und-
anþágur.
Einhliða framleiðsla íslands og ónógur markað-
ur fyrir afurðir þcss hjá þátttökuríkjunum hefir
gert okkur erfiðara fynr en flestuin öðrum að gera
verzlunma frjálsa. Löndunarbanmð í Bretlandi gerði
og sitt til. Það tókst að vekja áhuga manna í stofn-
uninni fyrr lausn þess máls, og það var af öllum
talinn mikill sigur fyrir efnahagssamvinnu Evrópu,
það tókst að
stærsta þátttökuríkisins innan vebanda stofnunar-
innar, — og að leysa hana sent deilu tveggja jafn-
rétthárra aðilja, án tillits til stærðarhlutfalla ntilli
þeirra.
Hættulegur reiðskjóti
Ég nefndi, að Islendingum hafi verið sýndur
skilningur og veittar undanþágur frá almennum
reglum. Ég óttast það mest, að við höfum notað
leysa þessa deilu minnsta og
3ö
FRJÁLS VKRZLUN — FYLGIRIT