Frjáls verslun - 01.08.1969, Síða 73

FRJÁLS VERZLUt'J
73
JAPAN
MARGT SMÁTT
GERIR EITT STÓRT
Japanska efnahagsundrið
hefur fœtt af sér mörg ný
nöfn í heimi alþjóðavið-
skipta. Eitt hinna þekktari
er Sony, útvarps- og sjón-
varpsfyrirtœkið, sem gerð-
ist frumkvöðull „transistor"
tœkninnar. Hér verður
lauslega rakinn ótrúlegur
ferill þessa japanska stór-
fyrirtœkis.
OFT HAFA FYRIRTÆKI verið
stofnuð með meiri viðhöfn og
gildari höfuðstóli en Tolcyo
Tsushin Kogyo (Fjarskiptaté-
lag Tókíó — nú Sony). Tírn-
arnir voru ekki beint upplifg-
andi, síðari heimsstyrjöldin
rétt um garð gengin og Tókío-
borg rústir einar. í þröngum
húsakynnum verzlunar nokk-
urrar komu saman til fundar
8 verkfræðingar, undir forystu
Masaru Ibuka, og ákváðu að
stofna fyrirtæki. Höfuðstóllinn
hljóðaði upp á það, sem satn-
svarar rúmlega 40 þúsundum
íslenzkra króna. Afráðið var að
reka iðnað, en um væntanlegar
framleiðsluvörur var allt á
huldu.
Skömmu eftir stofnfundinn
slóst í hópinn Akio Morita,
eðlisfræðingur að menntun og
fyrrverandi sjóliðsforingi. Mor-
ita hafði nokkra reynslu af til-
raunum Ibuka með infra-rauð
leitartæki og trúði á hæfileika
hans. Mörgum þótti sem Mor-
ita væri illa í ætt skotið með
þessu tiltæki sínu. Hann var
erfingi að víðfrægu fjölskyldu-
fyrirtæki, sem bruggað hafði
Saki (hrísgrjónabrennivín —
þjóðardrykkur Japana) í 14
ættliði. En um þverbak þótti
keyra, þegar Morita tókst að
fá fjölskyldu sína til að leggja
fé í hið nýstofnaða fjraskiptu-
félag.
UPPHAF. Fyrsta verk félags-
ins var að ráðast í framleiðslu
á útbúnaði, sem gerði venju-
legum útvarpstækjum kleift,
að ná sendingum á stuttbylgj-
um. Stuttu síðar komst félagið
Litsjónvarpstæki.
á samning við japanska útvarp-
ið, um að sjá því fyrir tækja-
búnaði í upptökuherbergi. Það
var í einu þeirra, sem Ibuka
rak fyrst augun í segulbands-
tæki, lánstæki frá bandaríska
hernum.
Það hvarlaði strax að Ibuka,
að segulbandstæki væru rétta
varan til framleiðslu fyrir hið
unga félag. Verkkunnátta
þeirra félaganna væri hvað
bezt á þessu sviði, en það sem
mestu varðaði fjárvana fyrir-
tæki: Segulbandstæki voru
ekki framleidd á Japanseyjum
á þessum tíma (1950) og því
engin hætta á, að sterkir keppi-
nautar ryddu fyrirtækinu úr
vegi í fyrstu lotu. Framleiðsl-
an hófst, en salan gekk hægt.
Nú kom til kasta Morita. Hann
varð sér úti um gamla og
skröltaiidi vörubifreið og hlóð
hana segulbandstækjum. Síðari
var haldið upp í sölu- og kynn-
isferð í skóla um gjörvallar
Japanseyjar. Morita sýndi
kennurum og nemendum frar-.i
á gagnsemi segulbandstækja.
Að ferðinni lokinni stóð ekki
á eftirspurninni, salan tók mik-
inn kipp, og fyrirtækið var
reynslunni ríkari. — „Þetta
sannaði okkur gagnsemi þess að
fylgja sölunni eftir með vitk-
um hætti,“ sagði Morita í blaða-
viðtali löngu síðar. Sveltur
sitjandi krána. Engum dettur
í hug að kaupa nýja og óþekuta
framleiðslu, nema framleiðand-
inn skýri fyrir fólki, hvers
konar vara þarna sé á ferðurn
og hvaða not það geti haft af
henni.
ÓSKASTUND þeirra félaga
rann upp árið 1954. Það ár aíl-
aði Tokyo Tsushin sér fram-
leiðsluréttar á smárum (trans-
istorum). Smárinn var banda-
rísk uppfinning, en á þessu
herrans ári kom engu banda-
rísku fyrirtæki það til hugar,
að hægt væri að gera hann að
almennri söluvöru. Smáriun
kostaði í framleiðslu 6 dali
stykkið og því engin von til
þess, að hann gæti nýtzt í sam-