Frjáls verslun - 01.06.1970, Blaðsíða 13

FRJÁLS VER2LUN
11
einkum vegna ótrúlega hárra gagntilboða at-
vinnurekenda í framhaldi af hrikalegum kröfum
launþega, en þó má með fullum rétti velta því
fyrir sér hvort ekki hefði verið réttast og hags-
munum þjóðarheildarinnar fyrir beztu, að hækka
gengið, þrátt fyrir andstöðu samningsaðila á
vinnumarkaðnum.
Kjarabæturnar vandamál. Kjarabætur þær,
sem um samdist til verkafólks, og fordæmi það,
sem með þeim var gefið, ásamt með endurvakn-
ingu vísitölukapphlaups milli kaupgjalds og
verðlags, skapa stærra vandamál í íslenzku þjóð-
félagi en ætla hefði mátt, að aðilar teldu sér
fært að stofna til miðað við aðstæður og á þeim
örlagatímum, sem nú fara í hönd. Venjulegur
rekstur ber þær ekki, nema til komi sérlega
hagstætt 'árferði og veruleg hagræðing í atvinnu-
rekstrinum í heild. Árferðinu fáum við ekki ráð-
ið enn sem komið er, og takmarkað er, hve
langt verður komizt á sviði hagræðingar á
skömmum tíma. Það verður því auðna ein, sem
mestu um ræður um framhaldið. Reynzlan hefði
átt að hafa kennt okkur önnur vinnubrögð.
Óðaverðbólga? En fari svo, að árferðið haldi
áfram að batna til svo mikilla muna, að hin
gífurlega tilfærsla á fjármunum frá atvinnuveg-
unum til launþega standist í reynd, a.m.k. nokk-
urn veginn, leysir það ekki allan vanda. Með
því má örugglega reikna með mikilli þenslu í
efnahagslífi okkar og verðbólgu. Er næst að
halda að stökkið sé svo stórt. að kalli á óða-
verðbólgu, ef það fær staðizt gagnvart atvinnu-
lífinu. Það virðist því um tvo kosti að ræða,
annars vegar erfiðleika hjá atvinnuvegunum að
standa við gerða samninga og þá almenn rekst-
ursvandamál, hins vegar mikla verðbólgu. Hvor-
ugt er heillavænlegt, og úr vöndu að ráða.
Óhæf vinnubrögð. Eftir þau átök, sem þegar
hafa átt sér stað á vinnumarkaðnum á þessu
ári, má segja að það sé nokkuð samdóma álit
allra, að þau vinnubrögð sem beitt hefur verið
við kjaraákvarðanir séu úreít og ó'hæf. Þetta er
ekki ný uppgötvun. En spurningin er sú, hvort
aðilar manni sig nú upp í, að semja um betri
vinnubrögð og framfylgja slíkum samningi. Al-
þingi gæti einnig gripið í taumana með breyt-
ingum á vinnulöggjöfinni. en um það hefur ekki
náðst neitt samkomulag hingað til, þrátt fyrir
yfirlýsingu stjórnarflokkanna um það á sín-
um tíma. Alþýðuflokkurinn hefur hummað fram
af sér að standa við það. Nú á hann e.t.v. léttara
með að taka þátt í breytingum, þar sem allir
eru sammála um nauðsyn breytinga. Skal þó
ekki um það spáð. En breytingar eru þjóðar-
nauðsyn. Við íslendingar, sem erum aðeins 200
þúsund og teljum okkur menningarþjóð, getum
ekki heimskað okkur lengur á því að rifa niður
eignir okkar og hamingju með árlegum verkföll-
um, sem engin þörf er á og koma launþegum
ekki síður í koll en atvinnuvegunum. Verkföll-
in og hin sífellda óvissa á vinnumarkaðnum er
þjóðarböl.