Frjáls verslun - 01.06.1970, Blaðsíða 38

36
FRJALS VERZLUN
Sjávarútvegur, fiskiðnaður
Gildi veiðitilrauna
Grein eftir Guðna Þorsteinsson fiskifræðing
Er ég leit um borð í norska
hafrannsóknarskipið G. O. Sars
kvöld eitt, er veiðarfæraráð-
stefna FAO stóð yfir hér í
Reykjavík fyrir skömmu, rak
ég strax augun í það að þilfars-
rými var af mjög skornum
skammti. Ég hjó því eftir því,
hvað skýldi taka til barðs, ef
afli yrði í betra lagi og ekkert
pláss fyrir fiskipOkann á þil-
fari. Því var svarað, að rann-
sóknarskip fengi aldrei mikinn
fisk í pokann. Slíkar sögur —
oft ýktar um of — þekkjast
víða að og sýna betur en flest
annað, að illt er að standa afla-
sælum skipstjórum á sporði,
jafnvel þótt öll fullkomnustu
fiskileitartæki séu fyrir hendi.
En þá mætti spyrja, hvers
vegna fiskifræðingar og verk-
fræðingar eru að gera tilraun-
ir með veiðarfæri. Því er til að
svara, að markmið slíkra til-
rauna er að reyna að betrum-
bæta þau veiðarfæri og þau
tæki, sem skipstjórarnir vinna
með. En því ekki að láta skip-
stjórana sjálfa um slíkt? Vegna
þess, að árangur er ekki alltaf
auðsær í fyrstu, en gæti komið
í ljós eftir nokkurn tíma við
aðrar aðstæður, eða eftir ein-
hverjar breytingar á veiðar-
færinu. Skipstjórar eru oft
nok'kuð bráðlátir og því síður
til tilrauna fallnir en þeir sem
ekki eiga úr háum söðli að
detta. Auk þess kosta tilraun-
ir mikið fé, auk væntanlegs
aflataps í fyrstu, þannig að út-
gerðarfélög yeigra sér við slík-
um útgjöldum, eins og skiljan-
legt er.
En hvert er þá gildi veiðitil-
rauna gerðra af fiskifræðing-
um eða verkfræðingum? Ekki
gerðu íslenzkir fiskifræðingar
og verkfræðingar veiðitilraun-
ir á sjó með kraftblökk eða as-
dik og urðu íslenzkir skipstjór-
ar sarnt sem áður fyrstir til að
tileinka sér þessi tæki. Fer
ekki bezt á því að láta fiski-
fræðinga fýlgjast með göngum
fiska og gera alls lags rann-
sóknir, sem m. a. miða að því,
að reikna út, hver áthrif veið-
anna eru á fiskistofnana og láta
þar við sitja. Og er ekki gæfu-
legast að láta verkfræðinga
gera sínar tilraunir inni á rann-
sóknarstofu og gefa síðan sjó-
mönnum upplýsingar um val
og meðferð tækja? Því er til að
svara, að sú öra framþróun,
sem átt hefur sér stað í íslenzk-
um síldveiðum, er. örfáum
framsýnum mönnum að þakka,
sem sýndu bæði áræði, kænsku
og þolinmæði. Ef þessara
manna hefði ekki notið við,
hefði gildi sérstakrar veiðar-
færastofnunar getað komið að
notum. Hér að lútandi má
benda, á að meðal margra
annara þjóða hafa einmitt fiski-
fræðingar og verkfræðingar
átt mikinn þátt í því að full-
komna hringnótaveiðarnar.
Enn hagstæðara dæmi um
gildi veiðitilrauna, framkvæmd-
um af fiskifræðingum og tækni-
fræðingum er þróun flotvörpu-
veiða í ýmsum löndum. í
Þýzkalandi, Frakklandi, Jap-
an og Bandaríkjunum hafa
slíkar tilraunir verið fram-
kvæmdar af opinberum aðilum.
Mjög athyglisverðar eru þýzku
tilraunirnar. Langan tíma tók
að sannfæra þýzku skipstjór-
ana um gildi flotvörpunnar.
Þegar þýzku togararnir tóku þó
upp þessa veiðiaðferð, var veiði
tilraununum þó engan veginn
hætt, heldur var enn leitazt
1. MYND.
millinet (sía) höfudlína
Langskurður af tveggja poka vörpu. Örvar merktar 1 sýna Ieið rækju, 2 leið fisks og 3 leið humars.