Frjáls verslun - 01.06.1970, Side 20

15
TRJALS VERZLUN
fyrir ýmislegt nöldur í garð
bankanna, sem nú virðist vera
í tízku, að enn vanti mikið á,
að landsmenn geti átt eðlileg
peningaviðskipti rétt eins og
önnur viðskipti og stefna beri
að því, að fullkomin banka-
þjónusta sé fyrir hendi í öllum
kaupstöðum og sýslum lands-
ins. Þessi stefna er vissulega í
samræmi við hina öru við-
skipta- og tækniþróun síðustu
tíma með vaxandi lánsviðskipt-
um og notkun hvers konar við-
skiptabréfa, víxla, tékka og
skuldabréfa. Það er auðvitað
hlutverk gömlu bankanna að
sinna þessu verkefni, án þess
að í sífellu séu stofnaðir nýir
bankar. Búnaðarbankinn starf-
rækir nú 5 útibú í Reykjavík
og hefur starfsemi þeirra gef-
izt mjög vel og sýnir, að al-
menningur kann vel að meta
og notfærir sér í vaxandi mæli
þjónustu útibúanna í hvers
konar peningaviðskiptum. Úti-
bú Búnaðarbankans í Reykja-
vik geyma nú innlánsfé, sem
nemur um 600 milljónum
króna.
HLUTUR ÚTIBÚA.
Þá starfrækir bankinn 8 úti-
bú í öllum landsfjórðungum
nema Vestfjörðum. Tvö á Vest-
urlandi (Stykkishólmi og Búð-
ardal) þrjú á Norðurlandi
(Blönduósi, Sauðárkróki og Ak-
ureyri) eitt á Austurlandi
(Egilsstöðum með umboðsskrif-
stofu á Reyðarfirði) og tvö á
Suðurlandi, (Hellu og Hvera-
gerði).
Akureyrarútibú er næstum
jafn gamalt bankanum en önn-
ur útibú hafa verið stofnsett
á síðustu árum með sameiningu
við soarisjóði héraðanna. Flest
standa þau í stórum landbún-
aðarhéruðum og hefur vöxtur
þeirra verið næstum ótrúlega
ör. Þau hafa hlotið traust og
tiltrú, enda starfað mjög sjálf-
stætt með héraðshagsmuni eina
fyrir augum. Þeim hefur tek-
izt að sameina fjármagn hér-
aðanna til nýrra átaka í fram-
kvæmda- og atvinnumálum og
með aðalbankann í Reykjavík
að bakhjarli greitt stórlega fyr-
ir peningaviðskiptum hvert á
sínum starfsvettvangi, sem er
víðast hvar nokkuð skýrt af-
markaður.
Útibúin úti á landi geyma nú
um þriðjung af heildarinnláns-
fé Búnaðarbankans eða 33,14%
við síðustu áramót. í þessu sam-
bandi má geta þess, að bank-
inn hefur nú fengið heimild
ráðherra til að reka útibú fyr-
ir Strandasýslu á Hólmavík og
fyrir Kjósarsýslu í Mosfells-
sveit.
INNLÁN ÁTTFÖLDUÐUST
Á SÍÐASTA ÁRATUG.
Heildarinnlán Búnaðarbank-
ans eru nú ríflega tveir og hálf-
ur milljarður króna og hafa
innlán því áttfaldazt á þessum
áratug, en þau hækkuðu á síð-
asta ári um tæpar 500 milljónir
króna. í árslok 1969 námu
heildarinnlán viðskiptabank-
anna tæpum 10,8 milljörðum
kr. og var hlutur Búnaðarbank-
ans í þeim um 21,50%.
Heildarútlán bankans námu
um síðustu áramót 2.132,1 milli.
kr. og eru þá auðvitað ekki
með talin útlán stofnlánasjóð-
anna, en þau námu samtals um
1.300 milljónum í árslok.
STÓR VERZLUNAR-
BANKI.
Búnaðarbankinn hefur jafn-
an verið stór verzlunarbanki
og ævinlega gert sér ljóst mik-
ilvægi þess að efla og greiða
fyrir verzlun og viðskiptum
iandsmanna. Til marks um
þetta má geta þess, að verzlun-
in var annar stærsti útlána-
flokkur bankans árið 1969, næst
á eftir landbúnaði. með 18% af
heildarútlánum. Útlán til fram-
leiðsluatvinnuveganna, land-
búnaðar, iðnaðar og sjávarút-
vegs námu i árslok um 1.110
miili. kr. eða samtals 52%
heildarútlána, en aðrir stærstu
útlánaflokkar voru íbúðabygg-
ingar og samgöngur. Bundnar
innstæður Búnaðarbankans í
Seðlabankanum eru nú á miðju
ári samtals tæpar 500 millj. kr.,
en auk þess hefur bankinn
keypt verðbréf vegna fram-
kvæmdaáætlana ríkisstjórnar-
innar fyrir 10% af innlána-
aukningunni og námu þau út-
lán um 125 millj. kr. samtals
um síðustu áramót.
HAGSTÆÐ STAÐA GAGN-
VART SEÐLABANKANUM.
Heildarstaða Búnaðarbank-
ans gagnvart Seðlabankanum
hefur alltaf verið hagstæð
og yfirleitt nokkuð stöðug
þannig að sjaldan hefur kom-
ið til yfirdráttarskuldar á við-
skiptareikningi.
Loks má geta þess, að Búnað-
arbanka íslands hefur verið fal-
in umsjón Ferðamálasjóðs og
Framleiðnisjóðs landbúnaðarins
og annast hann bókhald þeirra
og rekstur eftir nánara sam-
komulagi við sjóðstjórnirnar.
HLUTUR BÆNDA.
F.V.: Hver er hlutur bænda
í Búnaðarbankanum?
S.H.: Auk þess að vera al-
mennur viðskiptabanki er það
eitt af megin verkefnum Bún-
aðarbankans að fjármagna
landbúnað á íslandi, styðja
framleiðslu, vinnslu og verzlun
með íslenzkar landbúnaðarvör-
ur, enda er bankinn sú pen-
ingastofnun, sem nánust tengsi
hefur haft við landbúnaðinn.
Þessi fyrirgreiðsla er tvíþætt,
annars vegar fjárfestingarlán
úr stofnlánasjóðum bankans,
Stofnlánadeild og Veðdeild þar
með talin lausaskuldalán, og
hins vegar almenn fyrirgreiðsla
viðskiptabankans, þar með tal-
in afurðarlán, rekstrarlán og
víxill'án.
Ef við lítum fyrst á hið síð-
arnefnda, þá er landbúnaður
stærsti útlánaflokkur viðskipta-
bankans eða 35,1% af heildar-
útlánum hans í árslok 1969.
Innlán (innlánshlutur) bænda
í viðskiptabankanum er mikill
og hefur farið vaxandi á síðustu
árum m.a. vegna þess, sem ég
nefndi áðan, að bankinn hefur
nú komið á fót útibúum í flest-
um stærstu landbúnaðarhéruð-
um landsins. Þessi þróun á sinn
þátt í því, að Búnaðarbankinn
og útibú hans annast í vaxandi
mæli afurðarlán landbúnaðar-
ins, þannig að í árslok 1969
var hundraðshlutur Búnaðar-
bankans í heildarfjárhæð end-
urkeyptra afurðai-víxla land-
búnaðarins í Seðlabankanum
um 42%. Annars er erfitt að
segja, hversu mikill hlutur
bænda er í viðskiptabankanum