Frjáls verslun - 01.01.1972, Page 19

Sovétríkin
Samningar um aukin viðskipti
við USÁ
Fá bandarísk skip hafa siglt
inn á sovézkar hafnir síðustu
áratugina. í rauninni gerðist
það síðast árið 1969, þegar
bandarískt skip lagðist að
bryggju í Svartahafsborginni
Odessa. Ferðir sovézkra skipa
til Bandaríkjanna eru aðeins
tíðari. Nokkrar hafnir á vestur-
strönd Bandaríkjanna eru opn-
ar sovézkum skipum en lang-
mestur hluti farþega- og vöru-
flutninga Sovétmanna til
Bandaríkjanna fer um Mont-
real og fleiri borgir í Kanada.
Allar horfur er nú taldar á
auknum viðskiptum Banda-
ríkjanna og Sovétríkjanna og
um leið eru hafnar samninga-
viðræður um tíðari ferðir
bandarískra og sovézkra skipa
milli ríkjanna. Báðir aðilar hafa
þar verulegra hagsmuna að
gæta. Um þessar mundir er ver-
ið að efla sovézka kaupskipa-
flotann og ráðamenn eystra
vilja mjög gjarnan, að þeirra
eigin skip fái að flytja sovézk-
ar útflutningsvörur vestur um
haf. Kæmi þetta sér einkar vel,
ef ríkisstjórn Nixons grípur til
sérstakra aðgerða til að örva
viðskipti risaveldanna, en sem
stendur nema þau ekki nema
300 milljónum dollara á ári.
Bandarískir ráðamenn telja
opnun sovézkra hafna fyrir
bandarískum skipum nauðsyn-
lega til þess að bandarískir út-
flytjendur nái fótfestu á sov-
ézka markaðinum. Sumir kaup-
sýslumenn vestan hafs sjá fram
á möguleika til að flytja út
vörur fyrir 5—6 milljarða doll-
ara til Sovétríkjanna á næstu
árum. Bandarískir aðilar vilja
líka tryggja, að flutningar í
þessu sambandi fari að veru-
legu leyti fram með bandarísk-
um skipum.
Það eru hafnirnar í Lenin-
grad og Odessa, sem Banda-
ríkjamenn hafa augastað á.
ÝMSAR HINDRANIR.
Ýmis Ijón eru á vegi samn-
inganefndanna. Það þarf að
semja um farmgjöld, siglinga-
reglur og skattamál. Verka-
lýðssamtök í Bandaríkjunum
hafa líka sitt að segja. Hafnar-
verkamenn hafa víða neitað að
vinna við sovézk skip eða farm
frá Sovétríkjunum. Þetta er
einkar áberandi á austurströnd-
inni, þar sem verkamennirnir
hafa gert Sovétmönnum ókleift
að flytja útflutningsvörur sínar
til mikilvægra hafna eins og
Boston, Fíladelfíu og New York.
Þó virðist heldur hafa dregið úr
andstöðu verkalýðsfélaganna og
til marks um það er bent á,
að nýlega voru nokkrir skips-
farmar af sovézku krómi losað-
ir í Charleston.
Allar horfur eru líka tald-
ar á, að viðkomandi félög
leyfi lestun á korni fyrir 136
milljónir dollara til Sovétríkj-
anna. í báðum tilvikum eru
notuð skip frá þriðja aðila en
næsta skrefið verður að sam-
þykkja slíka flutninga með sov-
ézkum skipum. Hafnarverka-
menn hafa hins vegar krafizt
þess, að bandarískum skipafé-
lögum verði tryggður sinn
hluti af flutningum. sem fylgja
muni í kjölfar nýrra viðskipta-
samninga Bandaríkjanna og
Sovétríkjanna.
Kornsamningurinn þykir góð
byrjun. Hann gerir ráð fyrir
sölu á bandarísku korni, maís,
höfrum og byggi, fyrir 2,7 millj-
ónir dala til hafna við Svarta-
haf og Leningrad á þessu ári.
Nú þykir sennilegt, að sam-
komulag náist um kornsölu-
samninga til langs tíma. Og
gangi viðræðurnar um flutn-
ingamálin að óskum, verður
kornið flutt með bandarískum
og sovézkum skipum.
FLJÓTANDI GAS
Fyrirtækið Tennaco í Banda-
ríkjunum hefur byrjað samn-
ingaumleitanir við Sovétmenn
um byggingu á vinnslustöð fyr-
ir fljótandi gas í Sovétríkjun-
um. Slík framkvæmd mundi
leiða til smíði á 16 flutninga-
skipum fyrir fljótandi gas, er
samanlagt mundu kosta 1,1
milljarð dollara. Gert er ráð
fyrir. að skipin verði banda-
rísk eign og smíðuð í skipa-
smíðastöð Tennaco í Virginíu-
fylki. Samkvæmt heimildum í
Moskvu er þó ekki útilokað,
að Sovétmönnum verði gefinn
kostur á að kaupa einhvern
hluta af þessum skipastól.
Horfur eru taldar á samkomulagi um tíðar skipaferðir milli
Bandaríkjanna og Sovétríkjanna á nœstunni.
FV 1 1972
15