Frjáls verslun - 01.07.1972, Blaðsíða 21

Guðmundur H. Garðarsson og Markús Örn Antonsson, ritstjóri FV, í miðjum klíðum með við-
talið, sem hér birtist.
lands. Árið 1966 stofnaði starfs-
fólk félagsins hlutafélagið
Starfsmenn hf. en megintil-
gangur þess er að vinna að
því, að starfsfólk F.í. verði
hluthafar í félaginu. Nú á
starfsfólkið líka 12—13% af
hlutafénu og hefur þessi þróun
mála haft mjög góð áhrif.
Þetta er fyrirtækjalýðræði í
raun. Einnig má nefna Kristján
Skagfjörð hf. Þar geta starfs-
menn, sem unnið hafa ákveð'-
inn árafjölda, eignast hlut í
fyrirtækinu. Þetta er mjög til
fyrirmyndar.
Annað dæmi um samvinnu
innan verzlunarinnar var stofn-
un Verzlunarsparisjóðsins og
síðar Verzlunarbankans. Sem
heild stendur verzlunin að
bankanum.
FV: — Undirbúningur er
hafinn að byggingu sameigin-
legs húsnæðis bankans, lífeyr-
issjóðs verzlunarmanna og V.R.
ásamt skrifstofum fyrir sam-
tök kaupmanna. Menn hafa
líka nefnt sameiginlegt átak
allra þessara aðila til að reisa
hér stórmarkað. Hvað líður
því máli?
GG: — Það hefur verið far-
ið fram á að fá lóð fyrir hús
af þessu tagi í nýja miðbæn-
um. Við höfum dæmi um þess
háttar samstarf annars staðar.
Samband byggingariðnaðar-
manna hefur ásamt meistur-
um og Félagi ísl. iðnrekenda
byggt hús í Ingólfsstrætinu.
Stjórn V.R. hefur fyrir sitt
leyti samþykkt að taka þátt í
könnun á því, hvort hagkvæmt
sé að sameinast um þessa
byggingu. Málið er enn í at-
hugun og ákvörðun um það
verður tekin á almennum fé-
lagsfundi.
FV: — Hvað ræður lífeyris-
sjóður verzlunarmanna yfir
miklu fjármagni núna?
GG: — Sjóðurinn, sem er 16
ára, er orðinn rúmar 500 millj-
ónir. Á árinu gerum við ráð
fyrir að veita meir en 200
milljónir í lán. Að auki hefur
lifeyrissjóðurinn keypt skulda-
bréf Byggingarsjóðs ríkisins
fyrir 17 milljónir. Lánin, sem
sjóðurinn veitir, eru vegna
íbúðakaupa sjóðsfélaga annars
vegar og svo til atvinnuveg-
anna, annað hvort beint til
fyrirtækja eða til fjárfestingar-
sjóða eða stofnlánasjóða, og að
mjög takmörkuðu leyti með
hlutabréfakaupum.
FV: — Hvaða áhrif hefur
þróunin í efnahagsmálum síð-
ustu ára og nú að undanförnu
haft á stöðu lífeyrissjóðanna?
GG: — Ef litið er til reynslu
hinna eldri sjóða eins og líf-
eyrissjóðs opinberra starfs-
manna, fer ekki á milli mála,
að þeir hafa ekki getað stað-
ið undir skuldbindingum sín-
um, og er verðbólgunni þar um
að kenna. Höfuðstóll sjóðanna
og greiðslugeta hefur rýrnað
með kauphækkunum og það
hefur orðið að borga með líf-
eyrissjóðunum. Þannig er á
fjárlögum gert ráð fyrir tug-
um milljóna til lífeyrissjóðs op-
inberra starfsmanna. Inn í það
dæmi kemur líka verðtrygg-
ingin.
FV: — Nú er það svo, að
lífeyrissjóður verzlunarmanna
veitir ekki verðtryggingu líf-
eyris, þannig að hann helzt ó-
breyttur í krónutölu þrátt fyr-
ir verðbólgu og almennar
kauphækkanir. Er þetta boð-
legt?
GG: — Persóulega finnst
mér það koma fyllilega til at-
hugunar, að hefja samræmdar
aðgerðir lífeyrissjóðanna og
hins almenna tryggingakerfis,
þannig að þegar fólk kemst á
ellilífeyrisaldur fái það greidd
ákveðin eftirlaun með greiðslu
annars vegar úr lífeyrissjóði
og hins vegar úr trygginga-
kerfinu, en greiðslur miðist
við kaupgjald hjá viðkomandi
stéttum, eins og það er á
hverjum tíma. Með þessu ætti
að vera hægt að komast hjá
því misræmi sem verður, þeg-
ar ein starfsstétt fær verð-
tryggingu á lifeyri en önnur
ekki.
Tilfærsla milli sjóða er líka
vandamál. Þeir eru misjafn-
lega sterkir og flutningur úr
einum sjóði í annan getur leitt
til þess að réttur einstaklings-
ins rýrni eða aukist. Þess
vegna verður stundum vart
tregðu hjá sterkari sjóðunum
til að taka við félögum, sem
hafa átt aðild að hinum veik-
ari.
FV: — Það er geysimikið fé,
sem lífeyrissjóðurinn ræður yf-
ir. Er líklegt, að ráðizt verði í
FV 6-7 1972
21