Frjáls verslun - 01.01.1973, Blaðsíða 71

Byggingarstctrfsemi Heildar h.f. er gott dœmi um samstöðu.
að neinu ráði gera að umtals-
efni hugmyndir nefndarinnar
um uppbyggingu hins nýja
skipulags. Þar er um það
margþætt viðfangsefni að
ræða. að heppilegra er að ræða
það á fundum, þar sem málin
væru kynnt. Þó eru það tvö
atriði til ábendingar, sem ég
tel gagnlegt að vekja athygii
á nú þegar:
1. Þegar menn tala um sam-
stöðuleysi verzlunarinnar
miðað við aðrar starfsgrein-
ar, verður að gera sér grein
fyrir hvaða eðlismunur er
á stéttarlegri aðstöðu verzl-
unarfyrirtækja og t.d. laun-
þegastéttar.
Verzlunarfyrirtækin grund-
vallast í flestum tilvikum á
því að ,,konkurera“ hvert við
annað um að ná til sín við-
skiptum, á sama tíma sem
launþegasamtök telja það eitt
sitt höfuðmarkmið að koma i
veg fyrir nokkra samkeppni
milli félagsmanna sínna, nema
ef væri í því að gera meiri
kröfur til vinnuveitandans
Þessi regin aðstöðumunur
hefur það eðlilega í för með
sér, að frá félagslegu og stétt-
arlegu sjónarmið i eiga verzl-
unarfyrirtækin við margvísleg
vandamál að glíma, sem ekki
verður horft framhjá. Af þess-
ari ástæðu er það höfuðnauð-
syn, þegar spilin eru stokkuð
upp, í þeim tilgangi að fram-
kalla meira félagslegt afl, að
fundin verði leið sem gerir
það að verkum, að það skipti
fyrirtækin í raun og veru
máli, hvort þau eru í samtök-
unum eða ekki. Þýðingarmikið
atriði í þeirri viðveitni er, að
samtökin sjálf í iðnaði og
verzlun, viðurkenni í sem
ríkustum mæli innbyrðis að-
stöðu hvers annars og félags-
manna sinna. Ekki aðeins í
orði, heldur einnig á borði.
2. Nefr.din setur ákveðið fram
þá skoðun sína, að samtök
viðskiptalífsins verði aðilar
að Vinnuveitendasambandinu
með tilliti til kjara- og
launamála. Ég er fyllilega
sömu skoðunar, en þó með
nokkrum fyrirvara. Ekki fer
milli mála að happadrýgst
er fyrir þjóðarheildina, að
við gerð kjarasamninga sé
mót.uð heildarstefna. Þá ber
og að hafa í huga, að kjara-
mál eru orðin það flókin og
vandasöm viðfangs, að um
þau verður ekki fjallað
með góðum árangri, nema
af mönnum með kunnáttu
og reynslu og mikla yfir-
sýn. Vinnuveitendasamband-
ið hefur tvímælalaust yfir
að ráða hæfustum starfs-
kröftum á þessu sviði og því
er samstaðan með því gagn-
leg og nauðsynleg.
Fyrirvarinn sem ég vildi
hinsvegar hafa á í þessu
sambandi er sú alvarlega
staðreynd, að það hefur skeð
margsinnis við gerð kjara-
samninga hér á landi undan-
farin 10-15 ár a.m.k., að
málefni verzlunarinnar hafa
hreinlega verið notuð sem
einskonar skiptimynt í
hrossakaupum ýmissa stjórn-
málaspeklúlanta til að ná
samkomulagi á allt öðrum
sviðum. Þetta hefur leitt til
þess, að um málefni verzl-
unar og viðskipta hefur að
alltof miklu leyti verið fjall-
að af þeim sem sízt skyldu
og ekki hafa snefil af þekk-
ingu á verzlunar- og við-
skiptamálum. Um afleiðing-
arnar þarf ekki að fjölyrða.
Þetta er nauðsynlegt að hafa
í huga, þegar fjallað verður
um þann þátt skipulagsmál-
anna sem lýtur að gerð
kjarasamninga og tekin yrði
afstaða til dæmis til þess at-
riðis, hvernig staðið skuli að
atkvæðagreiðslu um samn-
ingsuppköst.
STÉTTARLEG OG
ÞJÓÐFÉLAGSLEG
NAUÐSYN
Með framanritað og raunar
margt annað í huga er ég
mjög fylgjandi því, að mark-
visst verði unnið að endur-
skoðun skipulagsmálanna á
grundvelli þess nefndarálits
sem er tilefni þessara skrifa.
Hér er ekki um neitt augna-
bliksmál að ræða, þvert á móti
verður að ætla, að ef vel tekst
til í þessum efnum, sé unnið
mjög þýðingarmikið verk sem
stuðla mun að vexti og við-
gangi heilbrigðra verzlunar-
hátta í landinu. Það er ekki
aðeins að umrædd samtök og
félagsmenn þeirra þurfi á því
að halda. Islenzkt þjóðfélag
þarf á því að halda.
FV 1 1973
71