Frjáls verslun - 01.11.1981, Blaðsíða 13

Ármann öm: „Gjaldþrot hjá fyrirtækjum í verktakaiðnaði eru ekkert séríslenzkt
fyrirbæri. Þetta er áhættusamur iðriaður.1'
að loöinni og teygjanlegri skil-
greiningu. Erlendis hefur þetta al-
mennt verið skilgreint þannig, aö
verktakaiðnaður sé starfsemi viö
mannvirkjagerö, þar sem beitt sé
nútímatækni og nútímastjórnun.
Þessi tvö hugtök breytast náttúr-
lega stöðugt meö tímanum.
Viö getum sagt aö bygging brú-
ar yfir Þjórsá skömmu fyrir síöustu
aldamót marki upphafið að verk-
takastarfsemi í landinu. Þar kom
brezkt verktakafyrirtæki við sögu.
Fyrstu vegalög í landinu voru
samþykkt laust fyrir 1920 og með
starfsemi Vegageröarinnar á þeim
tíma má segja að merk tímamót
hafi oröið í verktakaiðnaði hér.
innanlands. Þá var vissulega beitt
stjórnun og tækni síns tíma.
Við viljum gjarnan leggja
áherzlu á hugtakið frjáls verk-
takaiðnaður til aðgreiningar frá
opinberum umsvifum. Þá er átt við
verktakaiðnað einkaaðila. Þátta-
skil urðu með lagasetningu um
skipan opinberra framkvæmda
árið 1970 í ráðherratíð Magnúsar
Jónssonar, fjármálaráðherra. Þá
fyrst skapaðist grundvöllur fyrir
frjálsan verktakaiðnað við opin-
berar framkvæmdir.
Reykjavíkurborg hafði að vísu
boðið verkefni sín út að nokkru
áður, bæði byggingarfram-
kvæmdir og ekki sízt hitaveitu-
framkvæmdir.
Lóðaúthlutanir sveitarfélaga
hafa líka orðið til að treysta
grundvöllinn fyrir frjálsan verk-
takaiðnað, og á ég þá við ýmis
önnur sveitarfélög en Reykjavík-
urborg, t.d. Akureyri.
F.V.: — Þú talar um nútíma-
tækni og stjórnun. Hvernig standa
íslenzku verktakafyrirtækin að
vígi í þeim efnum miðað við það,
sem gerist hjá sambærilegum
fyrirtækjum í nálægum löndum?
Ármann Örn: — Það er Ijóst
mál, að við stöndum þeim að
mörgu leyti að baki. Markaðurinn
hér innanlands er lítill og fámenn-
ur. Það segir líka sína sögu, að
verktakasambönd á hinum
Norðurlöndunum telja ekki aldur
sinn í áratugum heldur jafnvel í
öldum.
Það voru dönsk verktakafyrir-
tæki, sem byggöu upp allar virkj-
anir okkar fram undir 1970 og við
erum komnir skemmra á veg í
þróuninni en þessi útlendu fyrir-
tæki. Mér virðist hins vegar við
hlutlausa skoðun, að hjá okkur
séu að mörgu leyti duglegri
starfsmenn en erlendu fyrirtækin
hafa í þjónustu sinni og við erum
afskaplega fljótir að tileinka okkur
nýjungar og laga okkur að að-
stæðum. Við erum vanir að berjast
í aðstæðum, þar sem menn í
grannlöndunum myndu þegar í
stað leggja niður vinnu.
Ef við berum okkur saman við
nágranna okkar Svía, sem ég
þekki nokkuð til, væri sennilega
vinnandi innan við hundrað daga á
ári í útiframkvæmdum hér á landi,
ef þeirra staðlar ættu að gilda. Til
skamms tíma hefur ekkert tillit
verið tekiö til veðurskilyrða í ís-
lenzkum staðli. Þetta var nánast
eini evrópski staðallinn þar sem
ekki var viðurkennt að veðurfars-
skilyrði gætu tafið verk eða breytt
forsendum. Nú er það þó komið
inn í staðalinn að sé veðurfar
áberandi verra en meðallag síð-
ustu 30 ára í tilteknum mánuðum,
geti það orsakað verktafir.
F.V.: — Hvað er að segja um
rekstrarlegu þættina, fjármögnun
og önnur ytri skilyrði til að reka
fyrirtækin á hagkvæman hátt?
Hvernig standið þið að þessu leyti
samanborið við starfsbræður
erlendis?
13