Frjáls verslun - 01.04.1983, Blaðsíða 16

HAGKRONIKA
vaxtamismunur 3.5—4% að
engu. Þannig virðist lántaka í
DEM vera alláhættusöm nú
um stundir.
Raunvextir,
fjárfestingar
og hagvöxtur
Almennt er talið að vextir á
langtímalánum séu einn
helsti áhrifavaldur um fjár-
festingar og nýja fjármuna-
myndun (ásamt verðbólgu,
arðsemi, nýtingarstigi fram-
leiðslugetu og væntingum).
Sérstaklega er álitið, að þetta
eigi við um framkvæmdir,
sem kallaðar eru vaxtavið-
kvæmar (þ.e. eru viðkvæmar
fyrir hækkunum eða lækk-
unum vaxta), svo sem íbúða-
húsabyggingar.
Sé litið á feril vaxta á lang-
tímalánum í helstu iðnaðar-
löndum, sést að vextir fóru
stöðugt vaxandi frá árinu
1978 fram á mitt ár 1982, en
tóku þá að lækka. En sam-
tímis dró líka úr verðbólg-
unni og það að tiltölu meira
en nam vaxtalækkuninni,
þannig að raunvextir (nafn-
vextir - verðbólga) hafa
farið mjög hækkandi. Árið
1978 stóðu raunvextir í
helstu OECD löndunum í O-
punkti en eru nú í tæpum 4%.
Raunvextir hafa þó á tímabili
verið mun hærri, sérstaklega
1981 og 1982, en þá lágu
raunvextir í um og yfir 6%.
Það er álit margra efna-
hagssérfræðinga, að hér sé
einmitt í háum raunvöxtum
að leita skýringa á því, hve
lítill gangur er í nýjum fjár-
festingum, en ný fjármuna-
myndun er almennt talin vera
grundvöllur raunverulegs
efnahagsbata og stöðugs og
mikils hagvaxtar. Því er það
verulegt áhyggjuefni, ef
raunvextir taka ekki að
lækka á næstunni.
Vendipunktur verðbólgunnar
Verðbólgan hefur nú náð hámarki sínu, og tekur nú ört að
minnka. Samkvæmt ágústmælingu Hagstofunnar taldist
verðbólgan þá vera 103% m.v. tímabilið frá ágúst 1982 til ágúst
1983, en það er algert íslandsmet. Með þessu var þó komið að
vendipunktinum og er nú dýrtíðin á hröðu undanhaldi. Verð-
bólgan í september mældist 88% m.v. seinustu 12 mánuði, og
55% ef miðað er við verðlagshækkanir seinustu þriggja mán-
aða, færðar til 12 mánaða verðbólgu.
Því er spáð, að verðlag í október muni aðeins hækkað um
2—2,5%. Þetta þýðir að verðbólguhraðinn (þ.e. seinasta
mánaðarbreyting færð til 12 mánaðabreytingar), sé tæplega
30% (sjá Hagtölur). Af þessu sést að verðbólgan er á mikilli
niðurleið, burtséð frá því hvernig hún er mæld. Er því augljóst,
að stefna ríkisstjórnarinnar hefur borið árangur og er með
þessu miklum áfanga náð.
Eitt skal þó tekið fram, að þessum mikla áfanga verður þvi
aðeins viðhaldið, að gegninu verði haldið stöðugu og að
launþegasamtökin sýni fullan samstarfsvilja og að ekki komi
til neinna verulegra kauphækkana á næstu mánuðum.
Aukin fram-
leiðsla iðnaðar
á 2. árs-
fjórðungi
Helstu niðurstöður Hag-
sveifluvogar iðnaðarins á 2.
ársfj. 1983 eru þessar:
1. Aukin framleiðsla al-
menns iðnaðar þ.e. að
áliðnaði undanskildum.
2. Söluaukning.
3. Minni birgðir.
4. Betri nýting afkastagetu
og fleiri starfsmenn.
J
Spá um áfrar
vaxandi iöna
Jl
Hvað varðar næstu framtíð er
spáð:
1. Aukin framleiðsla og sala
næstu 3 mánuði.
2. Óbreyttur starfsmanna-
fjöldi.
Þessar niðurstöður og
túlkun þeirra benda ótvírætt
til, að rekstrarstaða íslensks
iðnaðar hafi verið bærileg
seinustu mánuðina, allavega
hvað varðar framleiðslu og
sölu og bjart sé framundan.
Segir þar auðvitað til sín að
á II. ársfjórðungi í ár var
raungengi krónunnar óvenju
lágt, og því samkeppnis-
staða ísl. iðnaðar að tiltölu
sterk.
En forvitnilegt verður að
sjá niðurstöður úr hag-
sveifluvog III. ársfjórðungs,
16