Frjáls verslun - 01.04.1983, Blaðsíða 15

HAGKRONIKA
Hágengi Bandaríkjadollars
Nú umliðna mánuði, hefur
gengi erlendra gjaldmiðja verið
mjög sveiflukennt innbyrðis.
Bandaríkjadollari hefur verið í
stöðugri sókn gagnvart flestum
gjaldmiðlum iðnvæddu þjóð-
anna, eða allt síðan í apríl sl.
sérstaklega þó gagnvart þýsku
marki (DEM), frönskum franka
greinir, er okkur fslendingum á
margan hátt kærkomin, því
meirihluti útflutningstekna okk-
ar er í dollurum (sem hækka í
verði), en innflutningur er að
meirihluta í annarri mynt (sem
lækkar). Þó er hætt við að þeir
aðilar, sem selja á Evrópumark-
að — aðallega iðnaðarvörur —
Gengisbreytingar erlendis
Gengisbreytingar erlendis, hlutfallsleg breyting
gagnvart US$ m.v. 31.12.’81 = 100.0
1/8/82 31/12/82 1/4/83 23/9/83
SEK 8.1 23.7 26.0 29.6
DEM 7.2 5.3 7.0 15.6
GBD 8.0 15.0 22.2 21.4
CHF 12.6 9.3 13.0 16.8
JPY 12.8 4.2 7.7 8.8
(FRF), belgískum franka (BEF)
og líru. Sem dæmi má nefna, að
markið hefur lækkað um 10% frá
aprílbyrjun (skrifað í lok sept. og
virðist lítið lát vera á).
Franskur og belgískur franki
hafa ekki verið lægri gagnvart
dollar allt frá seinni heimsstyrj-
öld. Gengi jensins hefur lækkað
lítillega eða um 0,5% og svissn-
eskur franki um 4,0% á tímabil-
inu frá aprílbyrjun til 26. sept.
En samtímis og gjaldmiðlar
Vestur-Evrópulanda falla þá
hefur £ hækkað um 1.5% og er
það heldur betur á skjön við það,
sem áður er framgengið, eins og
sést á meðfylgjandi töflu.
Rétt er að benda á sbr. töfluna,
að þróun gjaldmiðlanna gagn-
vart dollar er í höfuðdráttum
svipuð, þó auðvitað hafi gengis-
fall einstakra gjaldmiðla verið
mismikið.
Slík gengisþróun, sem að ofan
verði fyrir nokkrum búsifjum af
þessu gengisfalli Evrópumyntar.
Erlendir vextir-
sterkt samband
Sterkt samband er yfirleitt
talið vera á milli vaxta og
gengis, en aðrir áhrifaþættir
gengisþróunar eru t.a.m.
mismunandi verðbólgustig
landa á milli, halli á utanrík-
isviðskiptum og ýmsir póli-
tískir og efnahagslegir þættir
og aðstæður.
Vextirá skammtímadollara-
lánum höfðu hækkaðnokkuð
í sumar, eða úr 9,5% (libor) í
um 10,3%. Þessi hækkun
hefur gengið til baka og eru
vextir af $ lánum til 3 mánaða
9,5%. Vextir á pundi hafa
hins vegar farið lækkandi, að
því heita má allt þetta ár. Er
nú svo komið að vextir á
skammtímalánum í pundum
eru nú ekkert hærri en á lán-
um íUSD.Um seinustu áramót
voru GBP-vextir hinsvegar
um 3%stigum hærri en á lán-
um í dollurum.
Vextir á lánum í þýskum
mörkum hafa hækkað lítil-
lega nú undanfarið en eru
enn allnokkuð lægri en um
seinustu áramót.
Erlend lán —
lántaka erlendis
All margir aðilar hér á landi
hafa leyfi til lántöku erlendis.
Fyrir þá, svo og innflytjendur,
skiptir það miklu máli að
lántakan sé hverju sinni í
réttri mynt miðað við vexti og
gengisáhættu.
Nú um nokkra hríð hafa
erlend lán GBP verið hag-
stæður kostur. En athuga
verður að pundið hefur
haldið sínu að fullu í gengi
gagnvart USD seinustu mán-
uði og ekki sýnilegt að breyt-
ing verði þar á.
Lán í DEM kunna að vera
hagstæð, þar sem vextir á
þeim eru 3,5—4% lægri en á
dollaralánum. Þar á móti
kemur að ákaflega ósenni-
legt er, að það lággengi sem
nú er á DEM gagnvart USD
haldist. Miklu líklegra er að
gengi DEM styrkist innan
skamms og verður þá þessi
15