Frjáls verslun - 01.04.1993, Blaðsíða 32

FORSÍÐUGREIN
VAXTAMUNUR BANKA OG SPARISJÓÐA:
HÆGT AÐ SPARA 3 til 4
MILUARÐA í BÖNKUNUM?
Vaxtamunur banka og spari-
sjóða á Islandi er mun meiri en í
erlendum bönkum. Sömu sögu
er að segja um rekstrarkostnað
þeirra. Lauslega reiknað má al-
varlega velta því fyrir sér hvort
hægt sé að spara um 3 til 4 millj-
arða króna á ári í íslenska
bankakerfinu miðað við það sem
gerist erlendis. Það myndi að
sjálfsögðu gera bankana betur í
stakk búna að mæta útlánatöp-
um og ekki síður að lækka vexti.
VAXTAMUNUR TVÖFALT MEIRI
Á ÍSLANDIEN ERLENDIS
Nákvæmar tölur um vaxtamun
bankanna liggja ekki fyrir hjá Seðla-
bankanum fyrir síðasta ár. Vísbend-
ingar eru þó um að vaxtamunurinn,
munurinn á meðalútláns- og innláns-
vöxtum, hafi lækkað á síðasta ári frá
því sem verið hefur á undanförnum
árum.
Vaxtamunur íslenskra banka og
sparisjóða var um 5,5% að jafnaði á
árunum frá 1985 til 1991 eða á sjö ára
tímabili. Innlánsstofnanir í OECD
voru á sama tíma með vaxtamun upp
á 2,7%. Vaxtamunur á íslandi hefur
því verið tvöfalt meiri en gerist hjá
erlendum lánastofnunum og nemur
munurinn um 2,7 prósentustigum á
fyrrgreindu tímabili. Vaxtamunur hér
TEXTI: 1ÓN G. HAUKSSON
er skilgreindur sem heinar fjármuna-
tekjur, vaxtatekjur mínus vaxtagjöld,
sem hlutfall af heildarefnahagsreikn-
ingi. Þetta er fyrir framlag í afskriftar-
eikning útlána.
Rekstrarkostnaður íslenskra
banka og sparisjóða sem hlutfall af
heildarefnahagsreikningi var á sex
ára tímabili, frá 1985 til 1990, um
5,3% að jafnaði á móti um 2,7% hjá
innlánsstofnunum innan OECD. Það
er líka um tvöfaldur munur. Bæði
starfsmannakostnaður og annar
rekstrarkostnaður er hærri hjá ís-
lenskum bönkum og sparisjóðum en
gerist erlendis.
Miðað við að heildarútlán íslenskra
banka og sparisjóða hafi verið um 199
milljarðar króna á síðasta ári þýðir
hvert 1 prósentustig í vaxtamun um
1,9 milljarða króna. 2 prósentustig
þýða 3,8 milljarða. Ef tímabilið 1985
til 1991 er skoðað sést að vaxtamunur
upp á 2,8 prósentustig, sem var mun-
urinn á íslenska bankakerfmu og með-
altalinu innan OECD, þýðir um 5,5
milljarða króna miðað við heildarútlán
síðasta árs.
VAXTAMUNUR 2,6 MILUÖRÐUM
0F MIKILL HÉRLENDIS Á ÁRI?
Að því gefnu að vaxtamunur á ís-
landi hafi lækkað á síðasta ári ætti
munurinn að vera minni núna. Gefum
okkur að vaxtamunurinn í íslenska
bankakerfinu sé kominn niður í um
4% og hann sé enn um 2,7% innan
OECD þá samsvarar það um 2,6 millj-
örðum króna sem vaxtamunurinn er
meiri á Islandi.
Þegar vaxtamunur sparisjóðanna
er skoðaður sérstaklega á árunum
1985 til 1991 sést að hann var um
7,9% að jafnaði á ári en um 5,3% hjá
bönkunum. Þetta skýrir að hluta góða
afkomu sparisjóðanna undanfarin þrjú
ár í samanburði við bankana. Jafn-
framt er vert að hafa í huga að helm-
ingur allra útlána sparisjóðanna fer til
einstaklinga.
Skoðum þá muninn á rekstarkostn-
aði íslenskra banka og sparisjóða mið-
að við það sem gerðist að jafnaði inn-
an OECD á tímabilinu 1985 til 1990.
Notast er sem fyrr við hlutfallið
kostnaður af heildarefnahagsreikn-
ingi. Á þessurn tíma var það að jafnaði
um 5,3% á íslandi samanborið við
2,7% innan OECD. Þetta er munur
upp á 2,6 prósentustig.
KOSTNAÐUR UM 3,8 TIL 6
MILUÖRÐUM 0F MIKILL?
I lok ársins 1991 var heildarefna-
hagsreikningur banka og sparisjóða
um 237 milljarðar króna. Munurinn á
rekstrarkostnaði bankakerfis á ís-
landi og innan OECD, 2,6 prósentu-
stig, samsvarar rúmum 6 milljörðum
króna á ári. Ef við gefum okkur að
bilið sé að minnka og munurinn á
rekstrarkostnaði hér og innan OECD
sé 1,6 prósentustig, þá gefur það
engu að síður mun upp á um 3,8 millj-
arða á ári í kostnaði. Þetta er augljós
vísþending um að rekstrarkostnaður
banka og sparisjóða sé of mikill á ís-
Rekstrarkostnaður íslenskra banka og sparisjóða sem
hlutfall af heildarefnahagsreikningi var á sex ára tímabili,
frá 1985 till 990, um 5,3% að jafnaði á móti 2,7% hjá
innlánsstofnunum innan OECD.
32