Frjáls verslun - 01.01.2000, Qupperneq 62

AUGLÝSINGAHERFERÐ
Ganga
þær
of
langt?
Auglýsingar Tóbaksvarnarnefndar um skaðsemi
reykinga hafa sett hroll aö mörgu fólki og vakió
hjá pví viðbjóðstilfinningu. Fara auglýsingarnar
yfir strikið og hafa pærþveröfug áhrif?
190 þúsund hættu að reykja! „Þessar auglýsingar
eru frá Astralíu og voru sýndar þar árið 1997,“ segir
Þorgrímur Þráinsson, framkvæmdastjóri Tóbaks-
varnarnefndar. „I Astralíu hættu 190 þúsund manns
að reykja fyrstu sex mánuðina sem auglýsingarnar
voru sýndar. Ari eftir að herferðinni lauk var gerð
könnun meðal almennings til að athuga hversu vel
fólk myndi eftir auglýsingunum og hvaða áhrif fólk
teldi að þær hefðu haft. Það kom í ljós að fólk mundi
mjög vel eftir þeim og gat tilgreint hver þeirra hefði
haft mest áhrif á það. Nokkru síðar var gerð sams
konar könnun meðal ungs fólks sem taldi þær hafa
jafnvel haft enn meiri áhrif en fullorðna fólkið sagði.
Langflestir töldu að auglýsingarnar hefðu haft veru-
leg áhrif á vini, fjölskyldumeðlimi og aðra sem
reyktu. Það kom á óvart að unga fólkið, sem var ekki
hugsað sem markhópur, taldi að auglýsingarnar
hefðu haft meiri áhrif en fullorðna fólkið taldi.“
Ylíf 80% vilja hætta Þorgrímur segist hafa fengið
töluverð viðbrögð vegna auglýsinganna og það sýni
svo ekki verði um villst að þær hafi áhrif. „Ef við
fengjum engin viðbrögð hefðu auglýsingar væntan-
lega lítil áhrif. Það sem auglýsingarnar sýna eru blá-
kaldar staðreyndir og Astralir sögðu að það væri
hægt að sanna hvert orð Tóbaksvarnarnefndar fyrir
rétti ef svo bæri undir. Ef sumir verða reiðir, hringja
í okkur og skammast vitum við að auglýsingarnar
skila árangri. Allir reykingamenn vita að reykingar
eru dauðans ávani og yfir 80% reykingamanna vilja
hætta að reykja. Sumum þykir óþæglegt að sjá það
opinberlega að reykingar skaði þá. Þeir sem hrista
hins vegar hausinn og telja þetta marklausan áróður
hljóta að vera í einhvers konar afneitun. Sjálfsblekk-
ing er líklega algengust í heimi blekkinga. Hver og
einn verður að eiga það við sig. Ég held að það sé
rökrétt að álykta að það sé fullkomin heimska að
deila um smekk.“
Eftír Vigdisi Stefánsdóttur Myndir: Geir Ólafsson
Ganga þær of langt og hafa fyrír vikið þveröfug áhrif?
Spurningar sem þessar hafa vaknað vegna nýjustu aug-
lýsinga Tóbaksvarnarnefndar um skaðsemi reykinga
sem hafa sett hroll að mörgu fólki
og vakið hjá því viðbjóðstilfmningu.
Það getur auðvitað þýtt að auglýs-
ingarnar hafi þveröfug áhrif, að
fólk taki ekki mark á þeim. En
fram hjá því verður ekki litið að
þær hreyfa við fólki og vekja umtal
sem mun vera einn megintilgang-
ur þeirra. I auglýsingunum, sem
eru ástralskar, er sýnt hvernig
innyfli og líffæri fólks skaðast af
völdum reykinga. Þess má geta
að fleiri herferðir Tóbaksvarnar-
nefndar hafa vakið athygli á und-
anförnum árum fyrir að ganga
býsna langt.
Fjölbreytt og Ólik skilaboð „Það er engin ástæða til
að reyna að finna upp hjólið aftur. Það sem hefur gef-
ið góða raun annars staðar hlýtur að virka hér. Yið
erum ekkert öðruvísi en aðrir íbúar jarðarinnar."