Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1957, Blaðsíða 9

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
m
ofan af brún á skerinu á Helli, en
þeir tveir, sem eftir voru, fóru nið-
ur sama veg og þeir komu upp.
Þessi aðferð mun hafa verið í gildi
lengi. Seinna var uppgángan á sker-
ið með þeim hætti, er hér er lýst
og hélst fram um aldamótin síð-
ustu, er lagður var vegur, er svo
var kallað, þangað upp.
Lent var við Steðjann og haldið
upp Steðjabringinn, sem er um 3
faðma. Upp af Steðjabringnum er
langur bekkur, sem kallast Bæna-
bringur. Þar krupu göngumenn og
lásu fjallgöngubænina og Faðir-
vorið, áður lagt var í hina eigin-
legu uppgöngu, sem eigi var fær
utan allgóðum fjallamönnum. Upp
úr Göngunum svonefndum, sem
eru um 16 íaðmar á hæð, var kom-
ist upp í Súlnabæli svokallað, sem
er silla eða bekkur, eigi stærri en
svo, að fimm menn geta setið þar,
en hengja verða þeir fæturna fram-
af, síðan var gengið á affláan bekk
um það 2 faðma með tveim höid-
um. Næst tók við dálítill vegar-
spotti, sem kalla mátti vel færan,
þótt lægi utan í háu bergi, og nú
komið undir Hellu. Er þar eins
konar þrep í standberginu og áður
farið væri út á Hellu, var safnast
saman í litlum kór. Frá Hellu er
komið á neðsta Jappa, og er nú
háifnaður vegurinn upp á Súlna-
sker. Þeim sem fyrstuf fór lyptu
hinir upp og fór hann með band og
upp á Mið-Jappa, setti bandið fast
og komust hinir upp á bandinu. í
Efsta-Jappa fóru tveir með bandið
og sátu undir og gengu hinir upp
og höfðu stuðning af bandinu. í
Tómasargili eru höggvin spor og
úr grasgýpnum efst í gilinu er loks
komið upp á Súlnasker. Hryggur
gengur eftir endilöngu skerinu og
hallar út af báðum megin. Sagt er
um Súlnasker, að með engum hætti
gætu ókunnir ráðið í af eigin reynd,
hvar ganga skyldi upp. Súlubreiö-
ur kallast súlubyggðirnar uppi á
Súlnaskeri, Útsuðursbreiða er
stærst, Útnorðursbreiða og Land-
norðursbreiða. Fýlabyggð er einn-
ig mjög mikil þarna uppi og lunda-
byggð og graslendi allt mjög út-
grafið. Svartfuglinn verpir utan í
standberginu og eggjatekja mikil
í Súlnaskeri.
SÚLNASKER liggur % viku sjávar
suðvestur frá Stórhöfða. Það er í
lögun eins og kista 225 fet á hæð
og stendur á 60—80 feta háum
stólpum eða súlum og milli súln-
anna eru háar hvelfingar. Göngin
undir Súlnaskeri eru krossmynduð
og ma róa um suðurklofninginn,
en suðurdyrnar eru svo þröngar
að eigi verður komist um þær, stór
hlein er og þar þröskuldur í vegi.
Inni í hvelfingunum bergmálar og
dunar allt umhverfis, þunganiður
hafsvelgsins, sem hamast undir
bjargrótum, leggst fossaföllum
þyngra, þótt lognsléttur sé sær-
inn á yfirborðinu. Minnsta áraglam
gjörir boð á undan sér og verður
af „hlunkum, dunkum“. Bjarg-
búinn sýpur hveljur og á svip-
stundu fuðrast upp í fuglabyggð-
unum, allur skarinn hefur sig til
flugs með sterkum vængjatökum
og hvítmagar eyjan í blikandi
vængjakófi og fjaðrafoki. Upp af
háeynni rísa hvítklæddar vofur og
breiðist strókurinn út yfir loftsnaf-
irnar. Hver súluhópurinn af öðrum
lyftir sér á blakandi vængjum á
loit, og liggur nærri að bregði fyrir
sóiu þegar mökkurinn er þykkast-
ur. Fuglarnir leika listir sínar og
steypa sér úr háa lofti niður í sjó,
eða hendast í loftköstum inn á bæl-
in. Hver furðusjónin rekur aðra og
eftirminnileg verður hverjum og
einum koman í Súlnasker, þar sem
skerklerkurinn býr. Allir hafa á
meðvitundinni, að hann sé nálæg-
ur, osymlegur þó, en viöbúiaa áð
t
forða grandi, sem henda kynni á
langri ferð yfir sæinn og í hættu-
legum hamraflugum.
VEGUR var lagður upp á Súlna-
sker eftir aldamótin síðustu, bolt-
um slegið í bergið og festar járn-
keðjur. Til að leggja veginn upp
á skerið voru veittar 50 krónur úr
umboðssjóði. Vegurinn ef veg
skyldi kalla, var endurnýjaður fyr-
ir allmörgum árum, því festar allar
voru orðnar ónýtar af ryði.
Hinni gömlu hefð Súlnaskers er
enn eigi með öllu lokið þótt margt
hafi breytzt í seinni tíð.
Sá eða þeir er fyrsta sinni þreyta
uppgöngu á skerið gerast útláta-
menn og skyldir, auk offursins til
skerprests, að halda félögum sínum
í hópi göngumannanna fagnað, út-
látaveislu -svokallaða, þegar heim
voru komnir úr fræknisför, ris-
meiri eftir en áður í sínu mannfé-
lagi. Tveir merkir enskir ferða-
langar höfðu fregnir af Súlnaskeri,
voru hér á veiðitíma, um aldamót-
in síðustu og vildu ekki vera eftir-
bátar annarra, offra skerpresti
og finna náð hjá honum. Náðu þeir
að komast slysalaust upp og ofan af
Súlnaskeri með góðri aðstoð sker-
göngumanna, er þeir síðan héldu
útlátaveislu og sinntu einnig að
öðru leyti fornum venjum göngu-
manna og höfðu seinna frá ýmsu
að segja héðan af fjallaferðum og
bjargfuglatekju, er lítt þótti frá-
brugðið háttum fyrrum og jafnvel
nú í Færeyjum og Orkneyjum og
öðrum eyjum undan Skotlandv
ströndum.