Morgunblaðið - 06.01.2001, Síða 32

32 LAUGARDAGUR 6. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐ tímamót er ekki óal-
gengt að menn setjist nið-
ur og horfi um stund í
gaupnir sér með hugann
við tímann sem fór og tím-
ann sem kemur. Þessar
vangaveltur vekja upp
minningar um liðnar sæl-
ustundir jafnt sem sorgir.
Tuttugasta öldin var sam-
kvæmt merkingu stjörnu-
spekinnar síðasta tímabil-
ið af tvö þúsund ára
áhrifatíð Fiskamerkisins
á krafta þá er jörðina
móta og meitla. Þessi tvö
þúsund ár má líta á sem
mótunarskeið þar sem
okkur var rétt gullskeið
(Kristur) til formunar
hugans en sökum van-
kunnáttu gátum við ekki
notfært okkur það djásn
svo blý, tin og stálskeiðar
(Nero, Gengis Khan, Hitl-
er) voru valdar í staðinn.
Síðustu þrjátíu ár aldar-
innar má svo skoða sem
uppgjörs og undirbún-
ingstíma fyrir skiptin yfir
til næsta tímabils, 21. aldar þegar
Vatnsberinn tekur við taumunum
og menn hafa lært að meta gullsins
(huglæg efni) gæði. Sé gripið niður
í Biblíuna hefur gullið sem málmur
guðlega merkingu og táknræna:
Mósebók 25:31
Guð talar: „Enn fremur skalt þú
ljósastiku gjöra af skíru gulli. Með
drifnu smíði skal ljósastikan gjör,
stétt hennar og leggur.“
25:37
„Þú skalt gera lampa hennar sjö
og skalt svo upp setja lampana, að
þeir beri birtu yfir svæðið fyrir
framan hana. Ljósaöx og skar-
pönnur sem ljósastikunni fylgja
skulu vera af skíru gulli.“
Opinberun Jóhannesar 1:12-13
„Ég sneri mér við til að sjá
hvers raust það væri sem við mig
talaði. Og er ég sneri mér við sá ég
sjö gullljósastikur og milli ljósa-
stikanna einhvern líkan manns-
syni, klæddan síðkyrtli og gullbelti
var spennt um bringu hans.“
8:1-5
„Þegar lambið lauk upp sjöunda
innsiglinu varð þögn á himni hér
um bil hálfa stund. Og ég sá engl-
ana sjö sem stóðu frammi fyrir
Guði og þeim voru fengnar sjö bás-
únur.
Og annar engill kom og nam
staðar við altarið. Hann hélt á
reykelsiskeri úr gulli. Honum var
fengið mikið reykelsi til þess að
hann skyldi leggja það við bænir
allra hinna heilögu á gullaltarið
frammi fyrir hásætinu. Þá tók eng-
illinn reykelsiskerið og fyllti það
eldi af altarinu og varpaði ofan á
jörðina. Og þrumur komu og dun-
ur og eldingar og landskjálfti.“
Taki maður þessi fornu tákn og
lýsi upp í birtu framtíðar má vel
hugsa sér ljósastikuna líkt og
almanak þar sem ljósin sjö væru
ár nýrrar aðlögunar. Stikunni er
skipt með einu ljósi í miðju
(Mannssonurinn) og þrem til
hvorrar handar. Ef leiknum er
haldið áfram og þrjú ljós (um það
bil hálf stund) tekin af í andakt og
bætt með hinum þrem við töluna
sjö (innsiglið) er stundin fullnuð og
gullöld nýs tíma hefst 24. desemb-
er árið 2012.
„Kaja“ sendi
draum
Mig var að dreyma 27.
des. 00 að ég var í sturtu
á fæðingadeild og ljós-
móðir eða hjúkrunar-
kona hjá mér. Meðan ég
er í sturtunni springa
belgirnir og vatnið fer
og sést í kollinn á
barninu. Engan sárs-
auka eða verki finn ég
þó eins og er við fæð-
ingar. Konan segir mér
að koma með sér strax,
ég verði að komast upp
á fæðingarbekk á meðan
barnið fæðist. Þar endar
draumurinn.
Ráðning
Áramót eru tímar breyt-
inga, þá er rétti tíminn
til hugsa sinn gang,
setja sér markmið og
taka sinnaskiptum. Skil-
in verða þegar allir eru
samtaka í huga sér um
breytingu, tíminn er
tólfta stundin og hugsunin er ein.
Þegar menn verða svo samtaka í
huga sér gerist eitthvað, straumar
tímans margfaldast og hugsunin
skerpist. Það sem var manni hulið
í gær er opin bók í dag og maður
er margs megnugur.
Draumur þinn er talandi dæmi
um þann kraft sem áramót hafa á
hugarfarið og úr honum má lesa
það að líf þitt sé að taka verulegum
breytingum á næstunni. Að breyt-
ingin sé þín eigin ákvörðun (barn-
ið, sturtan) og verði í framkvæmd
líkt og endurfæðing þar sem þú
komir fram í nýju hlutverki, með
nýjar áherslur og markmið. Þar
sem fæðingin gekk hratt fyrir sig
má ætla að þú sért vel undirbúin
og tilbúin að renna á glæsilegt
skeið inn í framtíðina.
Vakandi sef ég
DRAUMSTAFIR Kristjáns Frímanns
Mynd/Kristján Kristjánsson
Brotið er brauð
 Þeir lesendur sem vilja fá drauma sína
birta og ráðna sendi þá með fullu nafni,
fæðingardegi og ári ásamt heimilisfangi
og dulnefni til birtingar til:
Draumstafir
Kringlunni 1
103 Reykjavík
eða á heimasíðu Draumalandsins
http://www.dreamland.is.
Í hvora áttina vex tunglið, frá
hægri til vinstri eða vinstri til
hægri?
SVAR:
Á myndinni má sjá hvernig örmjó
ræma eða sigð sést fyrst meðfram
hægri kantinum á tunglinu um sól-
setur. Mánasigðin vex síðan smám
saman eftir því sem líður á tungl-
mánuðinn þar til hann er hálfnaður
og komið er fullt tungl. Þá verður
hægri kanturinn fyrst dökkur og
myrkrið færist síðan smám saman
yfir. Áður en tunglið slokknar er
sigð vinstra megin á því. Tunglið
vex sem sagt og minnkar frá hægri
til vinstri.
Það er til ágæt minnisregla til
þess að muna hvort tunglið er að
vaxa eða minnka þegar maður sér
það: Vinstri vaxandi. Þetta er hugs-
að þannig að maður grípi inn í þá
hlið þar sem „vantar“ á tunglið, það
er að segja þar sem er að hluta til
myrkur. Með hvorri höndinni
greipstu? Ef það var vinstri höndin
þá er tunglið að vaxa, ef ekki þá er
það að minnka.
Þessi lýsing öll á við athuganda á
norðurhveli jarðar en á suðurhveli
horfir þetta að ýmsu leyti öfugt við.
Sólin sest að vísu í vestri og nýtt
tungl kviknar þar en sólin gengur
um norðurhluta himinsins í stað
þess að fara til suðurs eftir að hún
kemur upp í austri. Nýkviknuð
mánasigð er vinstra megin á tungl-
inu og mörk ljóss og myrkurs færast
yfir það frá vinstri til hægri.
Ef við erum stödd við miðbaug
jarðar steypist sólin lóðrétt niður í
vestri við sólsetur og birtu bregður
miklu fljótar en við eigum að venjast
hér á norðurslóðum. Boginn á ný-
kviknaðri mánasigð vísar þá beint
niður, það er að segja hvorki til
hægri né vinstri. Þetta er dæmi um
eitt af því sem breytist á himninum
þegar við ferðumst suður á bóginn:
Mánasigðin hallast þá meira og
meira uns komið er á miðbaug.
Þorsteinn Vilhjálmsson, prófessor í
vísindasögu og eðlisfræði og ritstjóri
Vísindavefsins, og Ögmundur Jónsson,
starfsmaður Vísindavefsins.
Af hvaða stofni eða tegund
er dýrið chinchilla? Hvað
heitir það á íslensku?
SVAR:
Chinchilla er suður-amerískt nag-
dýr (rodentia) og heitir á fræðimáli
Chinchilla lanigera. Dýrið er 35 til
40 cm að lengd með skotti.
Chinchilla dregur nafn sitt af ætt-
bálki indíána sem heitir Chincha og
hagnýtti ættbálkur þessi fyrr á öld-
um bæði kjöt og skinn dýrsins. Sag-
an segir að fljótlega eftir að Spán-
verjar komu til Suður-Ameríku á 16.
öld hafi þeir lært af Chincha-
indíánum að hagnýta sér þetta litla
dýr, sérstaklega feldinn sem þykir
ákaflega fínn, og í framhaldi af því
nefndu þeir dýrið í höfuðið á ætt-
bálkinum.
Í tímans rás varð gríðarlega mikil
eftirspurn í Evrópu eftir feldi
chinchilla sem leiddi til þess að teg-
undin varð ofveidd. Í bland við of-
veiðina var rauðrefur fluttur inn í
heimkynni chinchilla á slétturnar í
Andesfjöllum þar sem breskir
námamenn hófu námagröft á 19. öld
Vísindavefur Háskóla Íslands
Undanfarna viku hafa birst svör á
Vísindavefnum um eftirfarandi
efni: Hvort löglegt sé að tína ofskynjunarsveppi, chinchilla-dýr,
stöðurafmagn, hvaða fugl flýgur hæst, hvers vegna við höldum ekki
nákvæmlega sömu þyngd allan sólarhringinn, hvort mjólk sé holl
eða neysla hennar nauðsynleg og hvort hollt sé að drekka meira en
tvo lítra af vatni á dag.
Slóð vefsetursins er http://www.visindavefur.hi.is
VÍSINDI
Í hvora áttina
vex tunglið?