Morgunblaðið - 14.03.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 MIÐVIKUDAGUR 14. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Austurstræti 17, 4. hæð, 101 Reykjavík, sími 562 0400, fax 562 6564,
netfang: prima@heimsklubbur.is, heimasíða: http://www.heimsklubbur.is
Útnefnd í alþjóðasamtökin
EXCELLENCE IN TRAVEL NETWORK
fyrir frábærar ferðir
Pöntunarsími: 56 20 400
Cape Sun Inter-Continental
SPENNANDI SUÐUR-AFRÍKA
Páskar 8.-16. apríl -
aðeins 3 vinnudagar
Hefurðu áttað þig á tækifærinu?
Beint, þægilegt svefnflug yfir nótt
með ATLANTA Boeing 747 og þið
eruð komin í sumardýrð CAPE
HÉRAÐS að njóta hins fegursta í
ríki náttúrunnar fyrir gjafverð!
TÆKIFÆRI ÁN HLIÐSTÆÐU.
ÞAÐ SAXAST Á SÆTIN:
BLÓMALEIÐ A og B uppselt 90
DURBAN - Safari - uppselt 90
CAPE TOWN - fá sæti - nýtt
frábært tilboð á 5* lúxusdvöl
CAPE SUN INTERCONINENTAL
HOTEL m. morgunv., flug, gist.
kr. 114.900!
Þú gætir ekki einu sinni
gist á svipuðu hóteli í
London fyrir það verð!
EINNIG NOKKUR SÆTI VIÐSKIPTAFARR.
Fyrirlestur um viðhorf kynjanna
Er öldin önnur?
Rannsóknastofa íkvennafræðumstendur fyrir op-
inberum fyrirlestri á
morgun klukkan 16.15 í
Hátíðasal Háskóla Ís-
lands. Þar flytur dr. Sig-
rún Júlíusdóttir félags-
ráðgjafi fyrirlestur sem
hún nefnir: Er öldin önn-
ur? Um breytt viðhorf
kynjanna til foreldrasam-
starfs. Dr. Sigrún var
spurð hvert væri svar
fræðimanna við þessari
spurningu?
„Það eru þrjár vísanir í
spurningunni. Ein er sú
augljósa að það er ný öld
runnin upp samkvæmt
tímatali okkar, í öðru lagi
hafa orðið djúpstæðar
breytingar, tæknifram-
farir og upplýsingamiðlun í sam-
félagi okkar, í þriðja lagi er
spurningin að hvaða marki hafa
orðið hugarfars- og viðhorfs-
breytingar sem snerta hlutverk í
fjölskyldum, viðhorfum, lífshátt-
um og verkaskiptingu beggja
kynja. Í fyrstu tveimur vísunun-
um er svarið ótvírætt jákvætt en
ég ætla í fyrirlestri mínum að
glíma við spurninguna: Hafa orð-
ið breytingar á hlutverkaskipan
kynjanna? og þar byggi ég eink-
um á lokakafla nýútkominnar
bókar minnar: Fjölskyldur við
aldahvörf. “
– Hefur þú rannsakað þetta
efni?
„Já, þetta efni hefur lengi ver-
ið mér hugleikið. Bæði í mínum
klínísku störfum og í rannsókn-
um má sjá vísbendingar um að
margt sé að breytast. Nýjustu
rannsókn mína um þetta efni
vann ég ásamt Nönnu K. Sigurð-
ardóttur félagsráðgjafa, um
samstarf foreldra eftir skilnað,
sem út kom á bók núna í des-
ember sl. hjá Háskólaútgáfunni
undir heitinu: Áfram foreldrar.
Rannsókn um sameiginlega
forsjá og velferð barna við skiln-
að foreldra. Þessi rannsókn er að
hluta samanburðarrannsókn við
rannsókn sem út kom 1995 og
heitir: Barnafjölskyldur. Sam-
félag – lífsgildi – mótun og var
gefin út af félagsmálaráðuneyt-
inu. Hún er unnin af rannsókn-
arteymi í félagsvísindadeild. Að
verkefninu unnu auk mín og
Nönnu K. Sigurðardóttur sál-
fræðingarnir Friðrik H. Jónsson
og Sigurður J. Grétarsson. Í
þessum tveimur rannsóknum
berum við m.a. saman ákveðnar
spurningar sem lúta að viðhorf-
um foreldra til verkaskiptingar,
uppeldissamstarfs, heilbrigði
þeirra og barnanna og reynsl-
unni af sameiginlegri forsjá.“
– Hver er sú reynsla?
„Rannsóknin er á landsvísu og
byggist á svörum 700 foreldra
sem fara sameiginlega með
forsjá barna sinna. Svörun var
mjög góð eða yfir 70% og nið-
urstöður því vel marktækar. Í
ljós kom að meirihluti foreldra,
eða 58%, er sátt við þetta fyr-
irkomulag. Hins vegar kemur
fram skýr óánægja foreldranna
með að mjög skorti á
ráðgjöf og þjónustu í
þessum efnum. Í rann-
sókninni voru annars
vegar krossaspurning-
ar og hins vegar
möguleiki á opnum
svörum og kom þar
fram skýr áhugi for-
eldra á því að fá annars vegar
meiri leiðsögn og fræðslu og hins
vegar vilji til að efla samstarf sín
á milli. Jafnframt kom fram all-
sterk óánægja kynjanna í garð
hvors annars. Konur kvarta und-
an ábyrgðarleysi feðra og karlar
kvarta yfir stjórnsemi mæðra.
Þeir foreldrar sem sækja um
smeignlega forsjá eru einkum í
yngri aldurshópum, foreldra sem
voru í sambúð frekar en þeir
sem voru lagalega giftir, fremur
þeir sem búa á Reykjavíkur-
svæðinu en úti á landi, fremur
þeir sem eiga aðeins eitt barn og
örlítil vísbending er um að um að
sé að ræða foreldra sem eru til-
tölulega vel settir hvað varðar
menntun og fjárhag – en þó
einkum menntun. Það kemur í
ljós að það er minna um tengsl-
arof við afa og ömmu þegar
forsjáin er sameiginleg og virðist
þá sem fjölskyldurnar standi
áfram saman að uppeldi og vel-
ferð barnsins.“
– Þið spurðust fyrir um heilsu-
far foreldra og barna?
„Spurt var sérstaklega út í
heilsufar foreldra í fjölmörgum
atriðum og kom þá í ljós að þeg-
ar á heildina er litið er heilsa for-
eldranna í flestum atriðum
marktækt betri þegar foreldrar
fara sameiginlega með forsjá.“
– Er þá verið að bera saman
fólk á sama aldri?
„Já, við erum að bera saman
annars vegar foreldra þar sem
móðir fer með forsjá í yfir 90%
tilvika og hins vegar sameigin-
lega forsjá foreldra – um er að
ræða fólk á svipuðum aldrei í
báðum flokkum. Annað atriði
sem einnig snertir heilsu og
félagslega aðlögun og
skiptir máli fyrir vel-
ferð barna er neysla
áfengis- og annarra
vímugjafa. Í ljós kom
að þegar foreldrar
fara sameiginlega með
forsjá neyta þeir
minna af sterkum
drykkjum en létt vín eru drukkin
í sama mæli í báðum hópum.
Spurt var um heilsu og líðan
barnanna og gáfu foreldrar svör
sem benda til þess að atriði eins
og t.d. reiði, vonbrigði séu minni
hjá börnunum þegar forsjá er
sameiginleg.“
Sigrún Júlíusdóttir
 Sigrún Júlíusdóttir fæddist í
Hrísey í Eyjafirði 3. febrúar
1944. Hún tók stúdentspróf
frá Menntaskólanum í Reykja-
vík 1964 og fór til náms í
félagsvísindum til Svíþjóðar
þar sem hún lauk félags-
ráðgjafarprófi frá háskólanum
í Lundi 1970. Hún tók mast-
erspróf í klínískri félags-
ráðgjöf frá Michigan-háskóla
1978 og doktorsprófi frá há-
skólanum í Gautaborg 1993.
Hún var yfirfélagsráðgjafi á
geðdeild Landspítalans til 1990
en þá varð hún lektor í félags-
ráðgjöf við Háskóla Íslands og
er nú prófessor þar. Sigrún er
gift Þorsteini Vilhjálmssyni,
prófessor við HÍ, og eiga þau
samtals fimm börn.
Þegar forsjá
foreldra er
sameiginleg
eru 58%
sátt við fyr-
irkomulagið
Hann vill ekki gefa upp neitt erindi, frú borgarstjóri.
Hann segist bara vera í óvissuferð.
Laxamýri - Mislitu sauðfé hefur far-
ið fækkandi á undanförnum árum
enda hefur verð á mislitri ull verið
mun lægra en á hvítri.
Á mörgum bæjum, þar sem áður
var mikið mislitt, má heita að hjarðir
séu orðnar alhvítar. Einkum á þetta
við um sauðfé hjá bændum sem hafa
aðaltekjur sínar af sauðfjárrækt
enda skiptir ullarverðið miklu máli
ef um stóran hóp er að ræða.
Hildigunnur Jónsdóttir, bóndi í
Lyngbrekku í Reykjadal, er undan-
tekning frá þessu en hún lætur lágt
ullarverð engin áhrif hafa á áhuga-
mál sitt. Hún safnar mislitu sauðfé
og á hvað flest litaafbrigði í hjörð
sinni af þingeyskum fjárbændum.
Hún á mjög mikið af almórauðu fé
og flest er það mislitt fyrir utan
nokkuð af hvítu. Þá má nefna grá-
flekkótt, móflekkótt, svartflekkótt,
grábotnótt, móbotnótt og svartbot-
nótt. Auk þessa á hún mógoltótt, al-
grátt, svartkápótt, grákrúnótt,
mókrúnótt og svartkrúnótt. Þá er í
litaflórunni gráhosótt, móhosótt,
svarthosótt, grábíldótt, móbíldótt,
svartbíldótt og mógoltótt. Einnig á
hún höttótt, doppótt og hálsótt.
Hildigunnur hefur mikinn áhuga
á litaafbrigðum í sauðfé og segir að
mörgum þessum litum hafi fækkað í
landinu. Töluverð eftirspurn er er-
lendis frá eftir mórauðu fé en vegna
aðstæðna í dag er útflutningur ekki
leyfður.
Safnar
mislitu
sauðfé
Morgunblaðið/Atli Vigfússon
Hildigunnur Jónsdóttir með eina af mókrúnóttu ánum.
Á NÝAFSTÖÐNU Búnaðarþingi
var samþykkt ályktun þar sem fram
kemur að nauðsynlegt verði fyrir
ferðaþjónustubændur að geta selt
afurðir til neyslu á búum sínum.
Lagt var til að stofnaður yrði starfs-
hópur til að vinna að framgangi
málsins og var stjórn Bændasamtak-
anna falið að hafa um það forgöngu í
samvinnu við Ferðaþjónustu bænda.
Í greinargerð með ályktuninni
kemur fram að í nálægum löndum,
þar sem bændur stunda ferðaþjón-
ustu, er algengt og „jafnvel stolt
hvers bónda að selja afurðir búa
sinna gestum þeim er þjónustu
kaupa. Eðlilegt verður að teljast að
sömu möguleikar og sömu reglur
gildi hér á landi og í nágrannalönd-
unum um þetta efni. Hér ætti að vera
tækifæri til að kynna og halda á lofti
þjóðlegri matarhefð.“
Vilja fá að selja
eigin afurðir
Ferðaþjónustubændur
♦ ♦ ♦