Morgunblaðið - 16.03.2001, Blaðsíða 34

Morgunblaðið - 16.03.2001, Blaðsíða 34
LISTIR 34 FÖSTUDAGUR 16. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ TVÆR málverkasýningar voru opnaðar í sölum Listasafns Akur- eyrar um síðustu helgi og í báðum tilvikum staðarmenn sem hlut eiga að máli. Kristinn G. Jóhannsson, sem sýn- ir dúkristur í miðsal og málverk í austursal hefur víða komið við, lengstum verið myndmenntakennari og skólastjóri á Ólafsfirði, telst þó Akureyringur í húð og hár, þá hefur hann einnig fengist við pistlaskrif. Samhliða þessum störfum hefur Kristinn alla tíð verið virkur á sýn- ingavettvangi, þó aðallega norðan heiða. Sitthvað hefur þó borið fyrir augu okkar sunnanmanna, og hefur það þótt litrík en brotin framleiðsla sem erfitt var að henda reiður á, jafnvel merkjanlegt að um íhlaup frá brauðstriti væri að ræða. En und- anfarin ár hefur Kristinn alfarið get- að helgað sig skapandi athöfnum og má greina stökkbreytingu á vinnu- brögðunum, þó fremur þróun sem loks hefur fundið sína eðlisbundnu leið án óskyldra hremminga. Þótt myndmenntakennarar úti á lands- byggðinni hafi yfirleitt betra næði til myndsköpunar en við á höfuðborg- arsvæðinu eru bein tengsl þeirra við myndlistina að vonum sýnu minni. Hér verða greind þau gömlu sannindi, sem kerfiskarlar á út- skerinu geta ómögulega skilið, að myndlistarmenn þurfa skilyrðislaust að vera virkir í list sinni til að njóta sín til fulls í kennslu ef ekki er nær- vera þeirra óæskileg og til óþurftar. Skólastofnanir eiga ekki að vera hemill á sköpunargáfu myndlistar- manna, heldur eiga þeir að geta miðlað henni jafnharðan og beint í æð, ferskri og ómengaðri. Þetta, að hérlendir málarar blómstri þegar þeir eru hættir kennslu og komnir á eftirlaun, er svo sem engin nýlunda, nærtæk dæmi héðan af mölinni eru þeir Sig- urður Sigurðsson og Kjartan Guð- jónsson. Og nú bætist einn Norð- lendingur í hópinn og svo um munar því sjaldan hef ég orðið vitni að við- líka framförum, næstum ekki hjá ungu fólki. Dúkskurðarmyndirnar eru þó saga út af fyrir sig, gerðar svo snemma sem árið 1982, er Kristinn var enn á fullu við kennslu, þó freist- andi að álykta að hann hafi verið í leyfi. Minnist þess ekki að hafa borið þær augum fyrr, eða kannski eru þær svo vel upp settar á safninu og hafa ekki notið sín sem skyldi áður. Alla vega er um vinnsluferli að ræða sem vert er fyllstu athygli í senn þjóðlegt sem með alþjóðlegu svip- móti. Föngin sótt í rúmteppi, fjalir og prjónales, mynstrunum raðað saman með ýmsum hætti og dúk- urinn mismikið skorinn í þá veru að fram kemur mjúkt tónaspil sem er hrein viðbót. Afar vel að verki staðið einkum sótti ein myndin mjög á sjóntaugar mínar, Gömul hurð, nr. 5 á skrá. Það er í senn gerjun og hreyfing í málverkunum sem fylla Austursal- inn, mynda þó mjög samstæða heild. Mikið að gerast á myndfletinum, en haldið í horfinu með mjúkum línu- legum formunum, trosnuðum vef- um, er liðast um og skera myndflöt- inn ásamt heitum og köldum litum er vinna saman, binda og móta svip- mikla heild. Erfitt að gera upp á milli, en helst voru það myndir nr. 2, 4 og 6 í myndaröðinni; Garðljóð um haust, og 3, 9 og 11 í Garðljóðum um vetur, sem sóttu á fyrir heildstæð vinnubrögð. Telst mikil list að beisla á þann veg hraðann og hef ekki séð það takast jafn vel áður í vinnulagi Kristins. Hér er um fínlega útgáfu af úthverfu innsæi að ræða, skyn- ræn náttúruhrif af hárri gráðu… Jónas Viðar er af allt öðrum og yngri árgangi, listrænt uppeldi hans af öðrum toga, námið lengra, mark- vissara, og víðtækara. Hann telst landslagsmálari af þeirri kynslóð sem tekið hefur ljósmynda- og tölvu- tæknina í þjónustu sína. Og jafn- framt því að reyna á þanþol hefð- arinnar eins og það heitir, sækist Jónas eftir því að beisla þær sam- félagslegu aðstæður sem við búum við. Allnokkuð síðan menn urðu var- ir við slík vinnubrögð í málverkum núlistamanna, eru sosum ekki yfrið frábrugðin þeim sjónrænu göldrum sem fyrri alda málarar beittu áður en þeir fóru að mála milliliðalaust á dúkana, eða eftir skissum, á seinni hluta nítjándu aldar. Stafræna myndavélin er bara mun hraðvirk- ari, og að viðbættu útskrifti úr tölvu eru menn komnir langleiðis að markinu. Þetta er vísast leyndar- dómurinn að baki ýmsum tækni- göldrum sem verða á vegi manns, er svo sem ekkert verra, hér skiptir hugmyndin og árangurinn öllu alveg eins og þegar pensillinn og eða skaf- an eru á lofti. Jónas Viðar kann auðsjáanlega sitt fag og hefur þegar náð umtals- verðum árangri þótt hann teljist á byrjunarreit ferils síns. Sýnir fjögur stór málverk í Vestursal og tuttugu lítil sem öll eru unnin á þessu ári, nefnir þau öll, Portrait of Iceland, og að auk hefur hann sett upp vinnu- stofu með öllum sínum græjum í gamla kæliklefa Mjólkursamlagsins. Áhrifamáttur stóru myndanna er til muna meiri en þegar hann sýndi þær í Hafnarborg í fyrra, einkum fyrir lýsinguna og þá sérstöku nálg- un sem rýmið býður upp á. Eðlilega minna vinnubrögð lista- mannsins á sitthvað sem sést hefur áður, til að mynda málverk hins norska Patriks Huse, en Jónas Við- ar er sem óðast að fanga sinn tón. Í hinu markvisst útfærða málverki af Hengilfossi, minna taktarnir sömu- leiðis eitt augnablik á ameríska mál- arann Ad Reinhardt, en einungis vegna þess að formið skýrist eftir því sem skoðandinn horfir lengur á það. Mjög lifandi framsetning ungs málara sem kemur til dyra eins og hann er klæddur, hefur engu að leyna, og þó… Listasafnið Aðkoman á listasafnið er allt ann- ar handleggur frá því sem var og til muna hlýlegri, gerir að verkum að hvers konar myndverk njóta sín mun betur á veggjunum. Hefur að vísu færst í aukana, að virkja hrjúf- leika steinsteypunnar í hinum ýmsu safnabyggingum nútímans, en kem- ur misvel út, einkum ef um sígilda miðla er að ræða. Á stundum eru listasöfnin líkust verksmiðjum, eða húsarústum sem flikkað hefur verið upp á en það gengur ekki upp nema um hreyfanlegt rými sé að ræða þ.e. stór færanleg skilrúm sem skapa sveigjanlega stemmningu. Áráttan sækir til auðra verksmiðju- og íbúð- arhverfa sem listamennirnir sjálfir hafa yfirtekið hin síðari ár og hresst heldur betur upp á, svo sem Soho í New York og Berlin Mitte, svo ein- hver séu nefnd. Hins vegar gengur það síður upp þá arkitektar reyna að feta í fótspor þeirra einkum fyrir þá sök að glæsilegur arkitektúrinn vill yfirgnæfa listaverkin sem eru þá í statistahlutverki. Safnið á Akureyri var afar hrátt í upphafi, en í uppsetningu sem þess- ari nálgast það að vera ævintýri, flikkað hefur verið upp á gólf sem veggi og við það hafa allir salirnir fengið sitt sérstaka svipmót sem skapar lífrænan sveigjanleika. Má vera auðséð að mikill hugur liggur að baki framkvæmdunum, einnig klárt að Hannes Sigurðsson, list- sögufræðingur og sýningarstjóri, sé að gera stóra hluti norðan heiða. Var líka kraftaverk að hann kom mér norður þótt allir málmfuglar væru meira en fullsetnir, en er annað mál. Rabbaði lengi við hugumstóran um framtíð safnsins er leið á opnunina og kom í ljós að hann hefur yfirmáta mikinn metnað fyrir hönd þess og ásýnd Akureyrar um leið. Hef frá upphafi og endurtekið vakið athygli á mikilvægi þess að taka efri hæðina í notkun en gerði mér naumast ljósa grein fyrir réttu umfangi hennar fyrr en á dögunum. Í stuttu máli er um draumarými hvers listasafns að ræða, hátt til lofts og vítt til veggja og yrði tvímælalaust ómæld lyfti- stöng fyrir miðbæjarkjarna Akur- eyrar ef hæðin öll yrði nýtt undir safnið. Liggur við að mann sundli við að ímynda sér alla möguleikana og einkum með þennan hugmynda- ríka og stefnufasta brimbrjót í fyr- irsvari. Fái hlutirnir að þróast og hugmyndir Hannesar Sigurðssonar að rætast er ekki í efa að fólk frá höfuðborgarsvæðinu muni ekki síð- ur gera sér ferð til Akureyrar á vit myndlistarviðburða en til að mynda leiklistarviðburða. Og öllu máli skiptir að draga lærdóm af söfnum ytra og hafa hendurna óbundnar til allra framkvæmda. Ljósmynd/Bragi Ásgeirsson Kristinn G. Jóhannsson; Garðljóð um vetur, olía á léreft. Jónas Viðar; Portrait of Iceland, olía á léreft, 2001. Garðljóð og svipmót landsins MYNDLIST L i s t a s a f n A k u r e y r a r Opið alla daga frá kl. 13–18. Lokað mánudaga. Til 15. apríl. Aðgangur 300 krónur. MÁLVERK – KRISTINN G. JÓHANNSSON, JÓNAS VIÐAR Bragi Ásgeirsson
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.