Morgunblaðið - 16.03.2001, Blaðsíða 18

FLUGVALLARKOSNING
18 FÖSTUDAGUR 16. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ANDRÉS Magnússon, talsmaður
samtakanna 102 Reykjavík, segir að
þau séu nokkurs konar regnhlífar-
samtök, því
félagsmenn hafi
margvíslegar
skoðanir á því
hvað skuli verða
um innanlands-
flugið, hvernig
nýta beri Vatns-
mýrina í fram-
tíðinni og svo
framvegis. En
það sem sameini
félagsmenn sé að
þeir telji allir brýnt að flugvöllurinn
fari úr Vatnsmýrinni.
„Helstu röksemdirnar fyrir því að
flugvöllurinn þurfi að víkja eru þær
að þetta sé alltof dýrmætt land til
þess að sóa því undir flugstarfsemi,
sem óðum fer minnkandi. Þetta er
skipulagsmál fyrst og fremst, en
segja má að Reykjavík hafi verið í
herkví flugvallarins allt frá því að
Bretar lögðu hann á stríðsárunum.
Vegna flugvallarins hefur byggðin
þurft að vaxa í kringum hann og fyr-
ir vikið hefur byggðin verið slitin í
sundur. Afleiðingin er sú að und-
anfarna áratugi hafa verið byggð
eintóm úthverfi, atvinnuhverfi hér,
svefnhverfi þar, í stað þess að
byggðin hafi fengið að þróast með
eðlilegum hætti,“ segir Andrés.
Hann segir þetta óheillaþróun
sem hafi líka reynst dýrkeypt því
vegakerfið kosti æ meira, rekstrar-
kostnaður bílsins sé miklu hærri en
ella, fólk eyði sífellt meiri tíma til
þess að komast á milli staða, slysa-
tíðni hafi aukist í réttu hlutfalli og
þar fram eftir götum. Þetta kalli
einnig á mun meiri kostnað vegna
alls veitukerfis og víðar liggi falinn
kostnaður vegna þessa.
„Fyrst og síðast má þó líta á fast-
eignaverð í gömlu hverfunum til
þess að sjá þá eftirspurn og fram-
boð, sem er á íbúðum þar, en miklu
færri fá en vilja. Og hvers vegna
ættu borgarbúar ekki að leyfa sér
þann munað að búa þar sem þeir
kjósa? Svo má ekki gleyma því að
umhverfis flugvöllinn er nú þegar
ýmis starfsemi, sem þarf á meira
rými að halda, en hefur ekkert að
sækja nema inn í Vatnsmýrina. Þá á
ég við Háskólasvæðið og Landspít-
alasvæðið, en í kringum Háskólann
eiga auk þess eftir að bætast ýmis
fyrirtæki úr þekkingariðnaðinum,“
segir Andrés.
Flugslysunum og menguninni
má ekki gleyma
Hann segir þetta snúast um fleira
en skipulagsmál. Ekki megi gleyma
því að í kringum flugvöllinn hafi orð-
ið mörg alvarleg flugslys.
„Hvað sem menn segja um lík-
urnar, þá verður ekki framhjá því
litið að flugslys verða oftar við flug-
velli en annars staðar og þess vegna
hafa menn þá ekki í miklu þéttbýli
og síst í miðborgum. Þá má ekki
gleyma menguninni. Fæstir taka
eftir hinni hefðbundnu mengun, sem
er á vellinum, enda er hann girtur af
og fáir stíga þar fæti. Á hinn bóginn
taka ófáir eftir hljóðmenguninni frá
vellinum, því um 20 þúsund manns á
höfuðborgarsvæðinu mega á degi
hverjum þola flugvéladrunur yfir
hávaðamörkum,“ segir Andrés.
Hann bætir því við að stuðnings-
menn flugvallarins hafi að undan-
förnu haft uppi hræðsluáróður um
að kosingin standi um það hvort inn-
anlandsflugið eigi að vera í Reykja-
vík eða Keflavík. Þetta sé rangt, því
kosningin snúist aðeins um það
hvort innanlandsflugið þurfi „endi-
lega“ að vera í Vatnsmýrinni eða
ekki.
Andrés Magnússon,
talsmaður samtak-
anna 102 Reykjavík
Andrés
Magnússon
Of dýrmætt
land til að
sóa því undir
flugstarfsemi
FRIÐRIK Pálsson, formaður Holl-
vina Reykjavíkurflugvallar, hvetur
alla borgarbúa með kosningarétt að
taka þátt í atkvæðagreiðslunni á
morgun um staðsetningu flugvall-
arins í Vatnsmýrinni. Hann segist
þó hafa kosið að valkostir í at-
kvæðagreiðslunni yrðu skýrari.
Meginmarkmið Hollvina er að
standa vörð um flugvöll í Reykjavík
og eru samtökin andvíg flutningi
hans úr Vatnsmýrinni að óbreyttum
aðstæðum.
Friðrik segir Hollvini hafa lagt
mesta áherslu á það í upphafi síns
starfs að sýna fram á að staðsetn-
ing Reykjavíkurflugvallar væri
flókið mál og eðlilegra að það yrði
leyst á vettvangi borgarstjórnar
annars vegar og
Alþingis og
stjórnvalda hins
vegar enda hafi
þegar legið fyrir
um það sam-
komulag. Allt í
einu hafi verið
ákveðið að halda
áfram með
þessa atkvæða-
greiðslu.
„Hollvinum
finnst að á þessum tíma hafi komið
mjög berlega í ljós að valið stendur
eingöngu um flugvöll áfram í
Vatnsmýrinni eða flutning til Kefla-
víkur. Þetta staðfestist meðal ann-
ars síðast í leiðara Morgunblaðsins,
sem hefur sett gríðarlega vinnu í að
taka saman og kynna sér gögn
málsins. Samgönguráðherra lagði
fram á sunnudag nýja tillögu um
framtíð Reykjavíkurflugvallar, sem
kalla má tillögu um þjóðarsátt um
þessa aðalsamgönguæð landsins.
Hollvinir styðja hana og telja hana
einu raunhæfu lausnina, þar til önn-
ur lausn, jafngóð eða betri, finnist
eða að byggðaþróun og samgöngu-
tækni verði þannig breytt að hægt
verði að komast af án flugvallar í
Vatnsmýri,“ segir Friðrik.
Deilan heldur áfram
„Okkar vilji er sá að flugvöllur
verði áfram í Vatnsmýrinni í þeirri
breyttu mynd sem samgönguyfir-
völd hafa boðað þangað til önnur
lausn finnst sem tryggir samgöngur
þéttbýlis og annarra landshluta. Við
útilokum ekki að breytingar verði í
þjóðfélaginu á næstu árum og ára-
tugum en eins og staðan er núna
hafa engir aðrir kostir komið fram
sem hægt er að greiða atkvæði um.
Ef menn vilja að Reykjavík haldi
höfuðborgarhlutverki sínu kjósa
þeir Vatnsmýrina. Ef menn vilja
tryggja áframhaldandi öruggar og
hagkvæmar samgöngur innanlands
þá velja menn flugvöllinn í Vatns-
mýrinni,“ segir Friðrik.
Eins og áður segir hvetja Friðrik
og Hollvinir borgarbúa til að kjósa
á morgun. Miðað við valkostina
liggi þó ekki fyrir hvað gert verður
í framhaldinu og telur Friðrik lík-
legt að deilan um flugvöllinn haldi
áfram að atkvæðagreiðslunni lok-
inni.
Friðrik Pálsson,
formaður Hollvina
flugvallarins
Friðrik
Pálsson
Valið
um Vatns-
mýri eða
Keflavík
JÓHANN J. Ólafsson, formaður
Samtaka um betri byggð á höfuð-
borgarsvæðinu, segir að kosningar
almennings um
einstök mál geti
oft átt rétt á sér
þegar búið sé að
undirbúa þær vel
og upplýsa fólk
um þá kosti sem
valið er um. Í
kosningunum á
morgun sé verið
að „kasta vand-
ræðamáli hráu í
kjósendur á
fölskum forsendum“, eins og hann
orðar það. Það hafi alveg eins verið
hægt að varpa hlutkesti um málið.
„Þessar kosningar verða á fölsk-
um forsendum því okkur er sagt að
verið sé að kjósa um flugvöll, þegar í
raun er verið að kjósa um framtíð-
arskipulag höfuðborgarsvæðisins.
Áhættan sem tekin er með skipulag-
ið er alltof mikil. Afleiðingarnar geta
orðið hræðilegar fyrir framtíðarþró-
un byggðarinnar. En kosningarnar
eru staðreynd og ég mæli með að
menn kjósi flugvöllinn burt til þess
að auka svigrúm skipulagsins í sínu
þýðingarmikla starfi,“ segir Jóhann.
Höfuðborgarsvæðið ein heild
Samtök um betri byggð á höfuð-
borgarsvæðinu eru þverfagleg
áhugamannasamtök sem Jóhann
segir að hafi sameiginlega hagsmuni
almennings og atvinnulífs að leiðar-
ljósi. Þau starfi óháð pólitískum
flokkum, óháð hagsmunum ein-
stakra sveitarstjórna og óháð ein-
stökum stofnunum eða fyrirtækjum.
„Tilgangur samtakanna er að
skapa umræður um og hafa áhrif á
stefnumótun um framtíðarskipulag
byggðar á höfuðborgarsvæðinu. Við
erum að kynna nýjar hugmyndir um
þróun höfuðborgarsvæðisins, þar
sem lögð er áhersla á þéttingu og
endurnýjun inn á við sem valkost við
áframhaldandi útþenslu og útþynn-
ingu borgarinnar. Við lítum á höf-
uðborgarsvæðið sem eina efnahags-
lega og félagslega heild og viljum að
þannig líti skipuleggjendur á það.
Samtökin mæla með að borgar-
skipulag verði unnið langt fram í
tímann, 20 til 40 ár, þannig að allir
aðilar geti gengið að því vísu með
sæmilegri vissu, hvert þróun byggð-
ar stefnir. Með þessum hætti fá
borgararnir betra tækifæri til að
taka þátt í umræðuni um skipulags-
mál. Í þessu skyni þarf að stórefla
starfsemi borgarskipulags svo að hið
ágæta starfsfólk skipulagsins og
borgarverkfræðings verði losað und-
an eilífum málamiðlunum svo hægt
sé að auka faglegt svigrúm þess,“
segir Jóhann.
Hann segir að það sé eins með
flugvöllinn og sjúkrahúsin, hafnirn-
ar, orkuveituna, símkerfið, gatna-
kerfið og fleiri þjónustugreinar. Þær
lagi sig eftir þörfum borgarinnar og
veiti henni þjónustu í stað þess að
setja henni úrslitakosti.
„Borgin er ekki skipulögð fyrir
þjónustugreinarnar heldur eru þjón-
ustugreinarnar skipulagðar fyrir
borgina. Það á að vera eins með flug-
völlinn. Þegar búið er að koma heild-
arskipulagi á allt höfuðborgarsvæðið
er flugvellinum fundinn staður í
samræmi við það. Heildarskipulag
höfuðborgarsvæðisins er stærsta
byggðamál sem landsmenn standa
frammi fyrir síðan Ingólfur Arnar-
son tók hér land í árdaga. Eins og
málum er nú komið er verið að
spyrja dauðan hlut, „flugvöllinn“,
leyfis hvort skipuleggja megi höfuð-
borgarsvæðið með hagsmuni íbú-
anna að leiðarljósi,“ segir Jóhann.
Jóhann J. Ólafsson,
formaður Samtaka
um betri byggð
Jóhann
J. Ólafsson
Vandræða-
máli kastað
hráu í kjós-
endur
KRISTÍN Árnadóttir, fram-
kvæmdastjóri þróunar- og fjöl-
skyldusviðs, sem ber ábyrgð á und-
irbúningi og kynningu
atkvæðagreiðslunnar, segir að
stýrihópur um málið hafi ekki séð
ástæðu til að gera skoðanakönnun á
viðhorfum annarra landsmanna en
borgarbúa til framtíðar flugvallar í
Reykjavík, þegar ljóst var að aðeins
yrði kosið um tvo kosti en ekki fjóra
eins og sérfræðingahópur lagði til
við borgarráð. Inga Jóna Þórð-
ardóttir, oddviti sjálfstæðismanna í
borgarstjórn, segir það enn eitt
dæmið um dæmalaus vinnubrögð R-
listans í flugvallarmálinu að hætt
skyldi við skoðanakönnunina.
Borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokks
lögðu fram svohljóðandi fyrirspurn
á borgarráðsfundi sl. þriðjudag:
„Á fundi borgarráðs 12. desem-
ber sl. samþykkti meirihluti borg-
arráðs í öllum meginatriðum til-
lögur sérfræðihóps vegna
atkvæðagreiðslu um framtíðarnýt-
ingu Vatnsmýrar og staðsetningu
Reykjavíkurflugvallar. Þar var m.a.
samþykkt að samhliða atkvæða-
greiðslunni yrði efnt til skoð-
anakönnunar meðal annarra lands-
manna til að fá fram sjónarmið
landsbyggðarfólks og íbúa annarra
sveitarfélaga á höfuðborgarsvæð-
inu. Úrtak 5 – 10 þúsund manna yrði
spurt í síma. Samþykkt var að nið-
urstöður þessarar skoðanakönn-
unar og atkvæðagreiðslunnar yrðu
birtar samtímis.
Því er spurt: Hvað líður gerð
skoðanakönnunarinnar, hvað er úr-
takið stórt og með hvaða hætti
hyggst borgarstjóri láta meta nið-
urstöður hennar inn í niðurstöður
atkvæðagreiðslunnar?“
Tilgangurinn að varpa ljósi á
aðra staðsetningarkosti
Kristín Árnadóttir, formaður
stýrihópsins, segir að til hafi staðið
að gera slíka skoðanakönnun. Til-
llaga þar að lútandi kom fram í
greinargerð undirbúningshóps
vegna atkvæpagreiðslunnar og
borgarráð samþhykkti tillögurnar í
meginatriðum. „Í tillögum sem sér-
fræðihópurinn lagði fram í borg-
arráði 12. desember var lagt til að
kosið yrði um fjóra kosti og sam-
hliða efnt til skoðanakönnunar með-
al annarra landsmanna. Nið-
urstaðan varð hins vegar sú að
aðeins yrði kosið um það hvort flug-
völlurinn yrði áfram í Vatnsmýrinni
eftir 2016 eða hvort hann viki. Þetta
breytti nokkuð forsendum og þegar
fjögurra kosta hugmyndin datt upp
fyrir og féll því stýrihópurinn frá
því að efna til jafnumfangsmikillar
skoðanakönnunar og upphaflega
var fyrirhugað. Tilgangurinn var
fyrst og fremst sá að varpa ljósi á
það hvaða aðrir staðsetningarkostir
væru fýsilegir í hugum almennings
en þar sem ekki er spurt um það í
atkvæðagreiðslunni var ekki heldur
ekki talin ástæða til að spyrja um
þetta í skoðanakönnun,“ segir
Kristín.
Hún segir að auk þess hafi aðrir
aðilar kannað hug landsmanna til
þess hvort þeir vilji að völlurinn fari
eða veri, þ.e. Pricewaterhouse-
Cooper og Frjáls verslun. „Við höf-
um kynnt þær niðurstöður, m.a. inni
á vefnum Flugvöllur.is. Niðurstaðan
er sú Pricewaterhouse-könnunin
leiðir í ljós svipaðar áherslur meðal
annarra landsmanna og Reykvík-
inga, þ.e.a.s. 50,7% eru annað hvort
mjög eða frekar sammála því að
völlurinn verði á sama stað. Í könn-
un Frjálsrar verslunar kemur fram
að 60,4% vilja hafa völlinn áfram á
núverandi svæði. Við teljum að þess-
ar skoðanakannanir uppfylli það
sem við ætluðum að gera, þ.e. að
varpa ljósi á það hvað aðrir lands-
menn vildu áður en Reykvíkingar
gengju til atkvæða,“ segir Kristín.
Oddviti sjálfstæðis-
manna ósáttur
Inga Jóna Þórðardóttir, oddviti
Sjálfstæðisflokksins í borgarstjórn,
er ósátt við þau svör sem fengust á
fundi borgarráðs við þessari fyr-
irspurn, að starfsmaður borg-
arinnar hefði tekið þá ákvörðun að
hundsa samþykkt borgarráðs frá
því í desember.
„Þetta er einn eitt dæmið um þau
dæmalausu vinnubrögð sem R-
listinn hefur viðhaft í þessu flugvall-
armáli og ég gagnrýni. Það hefur
komið fram í könnunum að stór
hluti Reykvíkinga telur að allir
landsmenn eigi að koma að mál-
efnum flugvallarins,“ segir Inga
Jóna.
Ekki þörf á skoðanakönnun
að mati borgaryfirvalda
BRÁÐABIRGÐATÖLUR fyrstu
tvo mánuði ársins 2001 sýna veru-
legan samdrátt farþegafjölda í inn-
anlandsflugi frá sama tíma í fyrra.
Í janúar 2000 höfðu 28.335 farþeg-
ar viðkomu á Reykjavíkurflugvelli
samanborið við 22.623 í janúar sl. Í
febrúar 2000 voru farþegar 29.022
á móti 21.350 í febrúar í ár.
Helgi Hjörvar, forseti borgar-
stjórnar Reykjavíkur, segir for-
sendur áætlana samgönguráð-
herra og flugmálayfirvalda um
mikla uppbyggingu við Reykjavík-
urflugvöll nú brostnar þar sem
þessar nýju tölur um innanlands-
flug sýni verulegan samdrátt í
fluginu en ekki aukningu eins og
áætlanir ráðherra byggist á.
„Flest virðist benda til þess að
metnaðarfullar fjárfestingaráætl-
anir samgönguráðherra séu
byggðar á röngum áætlunum en
þær voru byggðar á spám um 5%
vöxt í innanlandsfluginu á ári út
skipulagstímann,“ segir Helgi.
Átelja forseta borgarstjórnar
Stjórn Hollvina Reykjavíkur-
flugvallar átelur Helga Hjörvar,
forseta borgarstjórnar, fyrir að
falsa tölur til að styðja málflutning
sinn gegn Reykjavíkurflugvelli.
„Helgi hefur ítrekað fullyrt að 500
farþegar fari um Reykjavíkurflug-
völl á degi hverjum og telur hann
það sýna að flugstarfsemin sé ekki
jafn umfangsmikil og af er látið.
Hið rétta er að daglega fara
1.200 farþegar um Reykjavíkur-
flugvöll, eða um 440 þúsund far-
þegar á ári, samkvæmt upplýsing-
um Flugmálastjórnar. Til
samanburðar má geta þess að dag-
lega fara 1.550 Íslendingar um
Keflavíkurflugvöll.
Forseti borgarstjórnar hefur
rökstutt rangfærslur sínar þannig
að telja beri ferð fram og til baka
sem eina ferð. Slík talningaraðferð
viðgengst hvergi í samgöngum. Til
dæmis er hver farþegi hjá Stræt-
isvögnum Reykjavíkur talinn sem
einn farþegi þegar hann stígur inn
í vagninn og sem annar farþegi
þegar hann tekur vagninn til
baka.“
Samtökin segja að borgaryfir-
völd berjist leynt og ljóst gegn
flugvellinum og grípi til blekkinga
til að hafa áhrif á hina lýðræðis-
legu umræðu. Samtökin gera þá
kröfu að forseti borgarstjórnar
leiðrétti ummælin og biðji Reyk-
víkinga afsökunar á rangfærslum
sínum.
Deilt um farþegatölur
á Reykjavíkurflugvelli