Morgunblaðið - 16.03.2001, Blaðsíða 56

Morgunblaðið - 16.03.2001, Blaðsíða 56
MINNINGAR 56 FÖSTUDAGUR 16. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ ✝ Stefán ÞengillJónsson fæddist á Öndólfsstöðum í Suður-Þingeyjar- sýslu 26. apríl 1929. Hann lést á heimili sínu í Reykjavík laugardaginn 10. mars síðastliðinn. Foreldrar hans voru Jón Stefánsson, f. 8.4. 1900, d. 1989, og Þórveig Kristín Árnadóttir, f. 5.9. 1908, d. 23.6. 1935. Alsystkini Stefáns Þengils eru Ingi- gerður Kristín Jónsdóttir, Stein- gerður Sólveig Jónsdóttir, Árni Guðmundur Jónsson og hálfsyst- ir hans er Hólmfríður Valgerð- ur Jónsdóttir. Stefán Þengill kvæntist Ást- hildi Sigurðardóttur 20.9. 1958. Hún er dóttir Sigurðar Jóns- sonar verslunarmanns í Reykja- vík og Vilborgar Karelsdóttur húsmóður. Börn Stefáns Þengils og Ásthildar eru: 1) Valgerður, f. 4.5. 1959, sjúkraliði og nudd- ari á Akureyri. Maður hennar er Ottó Eiríksson bygginga- meistari. 2) Stefán Þorri, f. 6.4. 1967, framreiðslumaður í Reykjavík. Kona hans er Arndís Aradóttir. Stefán Þengill og Ásthildur Sigurðardóttir skildu. Stefán Þengill lauk sveinsprófi í múrverki árið 1954 og meistaraprófi árið 1958. Hann stundaði nám við Tónlistarskólann í Reykjavík 1954– 1959, Kennaraskóla Íslands 1956–1957 og lauk söngkenn- araprófi árið 1957. Veturinn 1964– 1965 stundaði hann framhaldsnám við Guildhall School of Music and Drama í London. Stefán stundaði bústörf til ársins 1954, byggði m.a. ný- býlið Öndólfsstaði II ásamt Árna Guðmundi bróður sínum. Á ár- unum 1957–1991 var hann tón- menntakennari í Reykjavík, fyrsta veturinn við Laugarnes- skóla en upp frá því við Lang- holtsskóla og jafnframt við Barnamúsíkskólann veturinn 1963–1964. Auk þess starfaði Stefán Þengill töluvert við múr- verk, einkum á sumrin. Minningarathöfn um Stefán Þengil fer fram í Langholts- kirkju í dag og hefst athöfnin klukkan 13.30, en hann verður jarðsunginn frá Einarsstaða- kirkju í Reykjadal í Suður-Þing- eyjarsýslu. Elsku bróðir. Ég vil minnast þín með nokkrum orðum. Það er sárt að eiga ekki oftar eftir að heyra hressi- lega rödd í símanum: „Komdu nú sæl. Hvað er títt, systir góð?“ Líka sárt að geta ekki tekið upp tólið og hringt í þig, þegar mig langar til og hef þörf fyrir. Margs er að minnast frá liðnum dögum. Öll bréfin þín, frá náms- manni í útlöndum og frá söngkenn- aranum í Reykjavík. Ég man gleðina, þegar þú skrifaðir mér og sagðir, að ef ég yrði nú dugleg að hjálpa Árna bróður okkar við sauðburðinn, skyld- ir þú senda mér eitthvað fallegt. Ég fékk kjólefni og fleira, en um dugn- aðinn skulum við ekkert ræða frekar. Allur söngurinn heima á Öndólfs- stöðum rifjast upp: Kórsöngur, ein- söngur, glúntar og fleira, kóræfingar hjá Páli H., einsöngvararnir, Siggi „líttá“, þú og fleiri. Tónleikar í Þróttó, þar sem litla hálfsystirin gat ekki setið kyrr og hljóp í miðjum klíð- um upp á senu og í fang stóra bróður að loknu laginu um Ísis og Ósíris. Eða þegar þú og einn frændi okkar voruð að spila á harmonikkur niðri í vesturherbergi. Lítil stelpa laumað- ist inn með plastgítar og vildi spila með á leikfangið sitt. Þið voruð ekki ýkja hrifnir, en samt fékk ég að vera með í hljómsveitinni. Ég gleymi því heldur aldrei, þegar þið bræðurnir sunguð glúnta uppi á loftinu í norður- húsi fyrir mömmu mína á áttræðisaf- mæli hennar. Ég er þakklát fyrir allar heim- sóknirnar þínar norður til okkar Torfa og alla góðvildina til mín og minna. Börnin muna orgel- og harm- onikkuspil Stebba frænda, glens hans og gaman, ökuferðir í hvítum Landróver, sólböð í garðinum með bardaga um garðslönguna, sendi- ferðir eftir Thuleöli í Hrísalund og raddæfingarokur með tilþrifum í tíma og ótíma. Við munum Stebba frænda á sundskýlu við að slá Önd- ólfsstaðahólinn með orfi og ljá, og að stinga sér til sunds í stífluhylinn í Reykjadalsá, Stebba júdókappa að jafnhatta steðjann úr smiðjunni, Stebba bróður í Reykjavík. Sérstak- lega þakka ég móttökurnar í höfuð- borgarferðum okkar hjónanna í gegnum tíðina og hjálpsemina við okkur í veikindum í fjölskyldunni fyrir nokkrum árum, ekki síst alla keyrsluna í Trabant, fram og til baka. Þótt við mæðgur værum ekki ýkja hrifnar af Trabba, komst þú okkur ætíð á áfangastað í tæka tíð. Óvænt hvarfst þú til áfangastaðar, annars heims. Ég sakna þín, bróðir. Þú átt alltaf stað í hjarta mínu. Rósu vinkonu þinni eru þakkir færðar fyrir alúð, umhyggju og ómetanlega hjálp- semi á erfiðum tímum. Elsku Val- gerður, Þorri og fjölskyldur, guð veri með ykkur. Far þú í friði, bróðir, friður guðs þig blessi. Hafðu þökk fyrir allt og allt. Þín systir, Hólmfríður Jónsdóttir. Stefán móðurbróðir minn eða Stebbi frændi er dáinn. Það er skrítið að átta sig á því og enn sorglegra að fá ekki að heyra röddina hans í síma- num eða í heimsóknum sönglandi Dagnýju eða Dalakofann. Ég man aldrei eftir honum öðruvísi en raul- andi eða hummandi lög sem eru okk- ur öllum svo kær. Hann hringdi reglulega í mig og síðast fyrir rúmri viku. Við áttum gott og hlýlegt sam- tal og þar rifjaði hann upp ferð sem við fórum í saman þegar ég var lítil. Við fórum á rúntinn í Reykjadal og komum við í Einarsstaðaskála. Þar keypti hann handa mér appelsín í flösku og síðan keyrðum við heim í Öndólfsstaði. Eftir þessa ferð sagðist hann hafa farið að kalla mig rauð- hettu, kannski ekki skrítið þar sem ég var lítil skotta með eldrautt hár. Enn í dag er þessi litla ferð okkar ólýsanlegt ævintýri í augum litlu skottunnar. Stebbi á margar þakkir í hjarta mér fyrir allar góðu og skemmtilegu stundirnar á Akureyri og alltaf þegar við hittumst. Þær gleymast aldrei. Ég á erfitt með að kveðja þig en það síðasta sem ég sagði við þig var að þú værir og yrðir alltaf uppáhalds- frændi minn. Ég stend við það og kveð þig með söknuði. Svo viðkvæmt er lífið sem vordagsins blóm er verður að hlíta þeim lögum að beygja sig undir þann allsherjar dóm sem ævina telur í dögum Við áttum hér saman svo indæla stund sem aldrei mér hverfur úr minni. Og nú ertu gengin á guðanna fund, það geislar af minningu þinni. (Friðrik Steingrímsson.) Elsku Valgerður, Þorri, Rósa og fjöl-skyldur, Guð vaki yfir ykkur og verndi. Védís Elfa Torfadóttir. Stefán Þengill. Í minningunni er hann ævintýramaður sem birtist fyr- irvaralaust, renndi um hásumar í hlað heima á Öndólfsstöðum og lífið í sveitinni hans gömlu fékk á sig annan blæ. Reykjadalur á sjötta áratug lið- innar aldar. Stefán Þengill, heims- maðurinn, kominn alla leið sunnan úr Reykjavík til að anda að sér sumrinu fyrir norðan. Með tónlistina í fartesk- inu, draumana og ævintýraþrána í brjóstinu. Settist við píanóið í stof- unni og spilaði, lét okkur krakkana syngja fyrir sig. Hló og gantaðist. Hafði farið til útlanda, séð blámenn og villidýr, gat brugðið fyrir sig út- lensku. Fannst jafn leiðinlegt og okk- ur krökkunum að puða í heyskapnum frá morgni til kvölds. Fór með allan skarann í sund á Laugum, kaffærði okkur strákana, keypti handa okkur sælgæti á eftir og lét okkur hlæja einsog vitleysinga. Þegar heim var komið sentist hann svo kannski upp í fjós til að bragða á síldarmjölinu í fóðurgeymslunni og fá sér nokkra gúlsopa af spenvolgri mjólk. Naut ómældrar aðdáunar níu ára pjakks sem átti erfitt með að renna síldar- mjölinu niður. Það fylgdi honum sí- fellt glens og gaman. Augun full af gáska. Fettur og brettur framan í smákrakkana til að láta þau hlæja eða gráta. Stríðnari en andskotinn, en ekki hægt að erfa það við hann. Jafnvel þegar hann tók sig til og snoðklippti mig einn daginn fannst mér það alveg frábært, þótt foreldr- um mínum stæði hreint ekki á sama. Þetta voru sólrík sumur og mikið um gestakomur. Stefán Þengill og fjölskylda, fastir liðir einsog venju- lega, í græna herberginu sem lengi vel var kallað Stebbaherbergi. Stundum komu svo gestir til þeirra og síðan fólk til að hitta gestina. Það voru eiginlega gestir út um allt, börn og fullorðnir, tjaldað í túninu. Líf og fjör þegar nálgaðist töðugjöld. Við vissum að hann drakk stundum brennivín. Þá varð hann glaðværari en endranær, hrekkjóttari og ærsla- fyllri. Auðvitað! Þannig áttu ævin- týramenn að vera. Hann gerði líka óspart grín að því sem var hvers- dagslegt og venjubundið. Og ósjálf- rátt fékk maður hugboð um að heim- urinn sem var handan við heiðar og vötn væri fullur af furðum og ævin- týrum. Ekkert var lengur með kyrr- um kjörum. Stefán Þengill, svartskeggjaður garpur sem stundaði líkamsrækt, átti forláta boxhanska og æfinga- gorma til að þenja vöðvana. Bauð stráklingi í krók og krumlu og kunni víst ekki að hræðast neitt. Mikilfeng- leg röddin sem hefði átt að sigra heiminn fyllti húsið, hláturinn ógur- legi magnaði stemmninguna og í raun atgervið allt. Var hann ekki sannur víkingur að upplagi? Hetja á borð við Egil sterka eða Gunnar á Hlíðarenda? Eitt sumarið var með honum í för Japanssigldur júdókappi sem skrifaði nafnið sitt með táknum á hálfa síðu í gestabókinni. Þeir sýndu okkur framandi fangbrögð á grænum blettinum sunnan við hús. Minningar um ferðir í Dimmu- borgir, Grjótagjá, Námaskarð, Ás- byrgi, Laxárdal og einu sinni í Möðrudal. Við hlustuðum á fjörgaml- an bóndann söngla hástöfum og spila undarlega, öfugsnúna tónsmíð á org- elið í kirkjunni. Og veiðiferðir á Más- vatn heyrðu líka sumrinu til. Svo liðu tímar, krakkar uxu úr grasi, fóru burt og út í heim. Sumir í ævintýraleit. Ekki laust við að ein- hverjum dytti meira að segja í hug að feta í spor frændans sem hafði eitt sinn stefnt að ódauðleika. Einboðið að halda á vit ævintýranna. Þannig er lífið. Hetjur æskuáranna halda velli þrátt fyrir allt. Ævintýramaðurinn hætti ekki að vera ævintýramaður þótt tímarnir breyttust og mennirnir sumir hverj- ir. Og þótt lífið væri ekki alltaf jafn leiftrandi af galsa og stráksskap brá glettninni í augunum fyrir oftar en ekki. Meira fyrir tilviljun að við hitt- umst. Löngu seinna eitt samtal í trúnaði um listina að lifa. Og enn liðu ár. Í seinni tíð nokkur óvænt og stundum einkennileg símtöl, flest svolítið endaslepp, en þó tími fyrir hlý orð sem skiptu máli. Myndbirting hugans. Stefán Þengill, glaðbeittur einsog forðum daga, á leið út úr hrollköldum vetri, heim í norðlenska sumarið. Ævintýr- ið á enda. Það heyrist hlátur í fjarska, hljómmikil syngjandi rödd og síðan hetjuleg þögn. Aðalsteinn Ásberg Sigurðsson. Stefán Þengill Jónsson, söngkenn- ari og múrarameistari, var fjölhæfur maður. Hann var íþróttaáhugamað- ur, góður á skíðum og áður fyrr í fim- leikum, en best þekkti ég hann í júdó sem við æfðum saman í mörg ár. Stefán var einn af stofnendum Júdó- félags Reykjavíkur sem er eitt öfl- ugasta júdófélag hér á landi. Stefán æfði einnig júdó í Budokwai meðan hann var við tónlistarnám í London. Skömmu eftir 1970 bauðst Júdófélagi Reykjavíkur að senda lið til keppni í Tékkóslóvakíu. Stefán var valinn í liðið, þá kominn á fimmtugsaldur, og stóð sig vel þar. Mest þótti honum samt um að fá tækifæri til að dýfa hendi í Moldá sem eitt fegursta tón- verk Smetana heitir eftir. Svona þótti honum vænt um tónlistina. Stefán var maður mikillar skap- gerðar, fastur fyrir ef því var að skipta, en glettinn og næmur á gam- ansemi. Hann var vandlátur á tónlist, einkum söng, þótti illt ef flutningur var óvandaður. Við Stefán vorum kunningjar í áratugi og aldrei féllu hnjóðsyrði milli okkar. Hann hafði gaman af að ræða um söng, íþróttir, þjóðlegan fróðleik og vel kveðnar vísur enda hagmæltur sjálfur. Ég hef varla kynnst greiðviknari manni, kom það einkum fram gagn- vart þeim sem áttu við veikindi að stríða eða höfðu lent í öðrum erfið- leikum. Ég hef nefnt hér fátt eitt sem mér kom fyrir sjónir í fari Stefáns Þeng- ils. Hann er mér mjög minnisstæður persónuleiki og kveð ég hann með hans eigin kveðju, þegar hann að loknu erindi stóð hvatlega á fætur og gekk til dyra: Vertu blessaður. Sigurður H. Jóhannsson. Það er flestum eða öllum áfall að frétta fráfall vinar eða ættingja en sjaldan hefur mér brugðið jafnmikið og þegar mér voru sögð þau tíðindi á liðnum sunnudagsmorgni að Stefán Þengill Jónsson væri dáinn. Við hitt- umst aðeins tveimur dögum fyrr og þá bar hann það ekki með sér að hann væri á förum. Við kvöddumst að venju með handabandi og báðum hvor öðrum heilla. Það eru líklegast bara sögusagnir að feigðin sjáist á fólki. Mig langar að kveðja Stefán Þengil vin minn með fáeinum línum. Leiðir okkar lágu saman þegar ég byrjaði að kenna við Langholtsskóla í Reykjavík haustið 1975. Hann var þá orðinn 46 ára og hafði lengi kennt tónmennt við skólann, einn af mörgu ágætisfólki sem þar starfaði. Þótt aldursmunur væri töluverður kynnt- umst við vel og urðum vinir. Eftir að við hættum kennslu héldum við sambandi en daglegum samskiptum okkar lauk þó þegar Langholtsárin voru að baki. Stefán Þengill fékk snemma áhuga á tónlist og var byrjaður að kveða rímur við raust í átthögunum fyrir norðan innan við tvítugt. Þar var hann um árabil formaður Ung- mennafélagsins Eflingar í Suður- Þingeyjarsýslu. Félagsmenn settu upp leiksýningar, plöntuðu trjám, lásu upp kvæði og héldu söng- skemmtanir, svo fátt eitt sé nefnt af því sem gert var. Þá kom fyrir að for- maðurinn ungi setti sig í stellingar og færi með kveðskap. Æfingin skapar meistarann eru alþekkt sannindi og að fáum árum liðnum var Stefán orð- inn góður söngmaður og enn betri við að kveða rímur, enda röddin mikil og karlmannleg. Á námsárunum í höf- uðborginni, þar sem hann lærði bæði tónmennt og múrverk á sjötta ára- tugnum, var hann um skeið formaður Nemendafélags Tónlistarskólans í Reykjavík og árið 1961 stofnaði hann Liljukórinn ásamt Guðjóni Böðvari Jónssyni og var formaður kórsins fyrstu átta árin. Í kjölfarið tók hann þátt í uppfærslu og flutningi á óp- erunum Gerviblóminu, Amal og næt- urgestunum og seinna Þrymskviðu þegar hún var sett á svið. Einnig fór hann í mörg söngferðalög með ýms- um kórum til Bandaríkjanna, Bret- lands, Norðurlandanna og fleiri landa. Líklegast var honum ferð til Rússlands á áttunda áratugnum eft- irminnilegust og kærust. Þá var hann beðinn að fara með Karlakór Reykjavíkur þangað og kveða rímur. Ferðaðist hann með kórnum um landið og kom víða fram. Stefán var lítið fyrir að segja af sér frægðarsög- ur en í þau fáu skipti sem mér tókst að fá hann til að rifja upp gamla tíma varð léttara yfir honum þegar hann sagði frá þessari för og greinilega mátti á honum finna að þá hafði hon- um liðið vel. Ég þykist vita að Stefán hefði vel getað hugsað sér að hafa lifi- brauð af söng og kórstarfsemi en hann var menntaður tónmennta- kennari, við tónmenntakennslu barna hlaut hann að starfa. Það kaus hann fremur en múrverkið þótt þar væri hann líka góður fagmaður. Reyndar starfaði hann alla tíð við múrverk meðfram kennslu, einkum við smærri og fínni verk; nostraði við baðherbergi, flísalagði og endur- bætti eitt og annað fyrir fólk. Þá átti hann það til að kveða af krafti svo undir tók í litlum herbergjum, þegja í góðan tíma en þenja svo raddböndin á ný. Þetta heyrði ég oft, bæði þegar hann vann fyrir mig og í skólanum, og þannig man ég Stefán Þengil best, vil sjá mynd hans fyrir mér á þann hátt nú eftir að hann er allur. Stefán unni fleiri listum en söng- listinni. Hann átti bækur sem hann las, ekki hratt heldur hægt til að muna. Sérstaklega hafði hann gaman af að lesa ljóð og eins og margir af hans kynslóð kunni hann fjölmörg ljóð og kvæði utan að sem hann fór stundum með, ekki síst ef hann var glaður og reifur. Hann hringdi oft í mig, spurði hvort ég vissi hver hefði ort þetta eða hitt, hver væri höfund- ur þessa eða hins ljóðsins. Stefán starfaði töluvert að íþrótta- málum. Hann byrjaði að æfa júdó þegar hann var í London veturinn 1964–1965 og hélt því áfram hér heima með Júdófélagi Reykjavíkur. Keppti hann í greininni og fór m.a. í keppnisför til Prag í Tékkóslóvakíu árið 1973 með félagi sínu. Sjaldgæft er að líf fólks sé eilíf sæla og hamingja. Miklu fremur skiptast á skin og skúrir. Þannig var það hjá Stefáni Þengli. Hann varð fyrir áföllum í lífinu sem settu á hann mark. Hann stóð samt beinn eftir sem áður og hélt sínu striki. Hann var næmur, velviljaður og gæddur mannkostum en stundum hrjúfur hið ytra og því misskilinn af sumum. Þeir sem þekktu hann að einhverju marki vissu hins vegar hvað bjó með honum hið innra. Það er sú jákvæða mynd Stefáns Þengils Jónssonar sem lifir. Blessuð sé minning hans. Ég sendi kveðjur til barna Stefáns, Valgerðar og Stefáns Þorra, og fjöl- skyldna þeirra, og til Rósu Jónídu Benediktsdóttur sem var vinkona Stefáns Þengils í mörg ár. Friðrik G. Olgeirsson. Kveðja frá Júdófélagi Reykjavíkur Stefán Þengill Jónsson var einn af stofnendum Júdófélags Reykjavíkur. Hann æfði hjá félaginu meðan hann hafði heilsu til og var ágætur júdó- maður. Allt frá stofnun félagsins tók hann þátt í félagsstarfinu og jafnan bar hann hag félagsins fyrir brjósti. Síð- ustu tvö árin var hann í hópi þeirra sem unnið hafa að sérstöku átaki til að efla starf Júdófélagsins og koma upp góðu húsnæði til æfinga. Stefán Þengill hafði sterkan og eft- irminnilegan persónuleika. Hann var einarður maður, hraustmenni til lík- ama og sálar, bar jafnan með sér hressilegan andblæ og var hrókur alls fagnaðar á góðum stundum. Hans er nú sárt saknað í félagahópn- um. Fyrir hönd J.R. þakka ég honum störfin og samveruna og sendi ást- vinum hans innilegar samúðarkveðj- ur. Magnús Ólafsson, formaður J.R. STEFÁN ÞENGILL JÓNSSON Handrit afmælis- og minningargreina skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprent- uninni. Auðveldust er móttaka svo- kallaðra ASCII-skráa, öðru nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin Word og Wordperfect eru einnig auð- veld í úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins í bréfasíma 569 1115, eða á netfang þess (minning@mbl.is) —.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.