Morgunblaðið - 21.03.2001, Blaðsíða 40

UMRÆÐAN
40 MIÐVIKUDAGUR 21. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÁHRIF hinna miklu
hækkana á olíuverði
koma fram með marg-
víslegum hætti. Í dag-
legu lífi fólks birtast
þessar hækkanir hvað
helst í auknum útgjöld-
um vegna rekstrar fjöl-
skyldubílsins. Í at-
vinnurekstrinum verða
menn fyrir miklum bú-
sifjum vegna olíuverðs-
hækkana, sem auka út-
gjöld margra atvinnu-
greina og nægir að
nefna útgerðir og verk-
taka í því sambandi.
Það hefur hins vegar
farið minna fyrir um-
ræðunni um áhrif olíuverðshækkana
á kjör þess fólks sem ekki á þess kost
að kaupa orku frá veitukerfum orku-
fyrirtækjanna í landinu. Fyrir þetta
fólk er hér hins vegar um að ræða
grafalvarlegt mál, sem kemur
þyngra við heimilispyngjuna en hjá
öðrum.
Í svari iðnaðarráðherra við fyrir-
spurn minni á Alþingi
fyrir skemmstu var
varpað ljósi á málið.
Fram kom að það væru
alls 115 býli sem ekki
eru tengd veitukerfum
orkufyrirtækjanna.
Þar af eru um 70 með
heimarafstöðvar.
Fjöldi þeirra býla sem
hafa hvorki heimaraf-
stöðvar né tengjast
samveitu orkufyrir-
tækjanna er því áætl-
aður 45. Talið er að 20
séu í ábúð en 25 í eyði,
en stundum eru eyði-
býlin þó nýtt til búsetu,
hluta úr ári, svo sem
vegna hlunnindanytja. Sé litið á
skiptingu þessara býla eftir lands-
hlutum kemur í ljós að þau eru 2 á
Vesturlandi, 3 til 6 á Vestfjörðum, 3
á Norðurlandi vestra, 6 á Norður-
landi eystra 2 á Austurlandi og 2 á
Suðurlandi.
Húshitunarkostn-
aðurinn a.m.k. þrefaldur
Orkukostnaður fólks sem býr við
þessar aðstæður hefur aukist um
helming vegna olíuverðshækkan-
anna á tveimur árum. Sé miðað við
meðaltalstölur um orkunotkun
vegna húshitunar má áætla að kostn-
aður þeirra heimila sem verða að
nota olíu til húshitunar sé á ári um
220 þúsund krónur.
Miðað við sambærilegar forsend-
ur er talið að húshitunarkostnaður á
orkuveitusvæði RARIK sé tæpar 80
þúsund krónur. Hér munar gríðar-
lega miklu. Það stappar nærri að
þrefalt dýrara sé að kynda með olíu
en ef menn eiga þess kost að nýta
innlenda orkugjafa frá orkuveitu-
svæðunum. Mismunurinn er í mörg-
um tilvikum ennþá meiri sé verð-
lagning borin saman við mörg
hitaveitusvæðin í landinu.
Nauðsynlegt að bregast við
Nauðsynlegt er að bregðast við
þessu. Fyrir mörgum árum var efnt
til sérstaks átaks til þess að auðvelda
fólki aðgang að innlendum orkugjöf-
um. Verulegu almannafé var til þess
varið að leggja dreifilínur í því skyni.
Af þeim tölum sem við höfum nú und-
ir höndum er ljóst að það hefur geng-
ið vel og þorri landsmanna á þess nú
kost að nýta innlenda orkugjafa sem
nýttir hafa verið í krafti almannafjár.
Unnið að úrbótum
Eftir situr hins vegar lítill hópur
fólks – í ýmsum tilvikum sennilega
þar sem tekjumöguleikar eru ekki
miklir eða margbreytilegir – sem nú
hefur orðið illilega fyrir barðinu á ol-
íuverðssprengingu úti í heimi. Við
þurfum því að finna leiðir til þess að
lækka útgjöld þessa fólks, án þess þó
að það letji nýtingu innlendra orku-
gjafa. Það er ljóst að kostnaðurinn
við slíkar aðgerðir yrði í raun sáralít-
ill, í ljósi þess hve um tiltölulega fá
heimili er að ræða. En ljóst er þó að
þær kæmu í góðar þarfir.
Í umræðum á Alþingi um þetta
mál kom fram að ákveðið hefði verið,
eftir að fyrirspurnin hefði ýtt við
málinu, „að kanna stöðu þessara
mála frekar og gera tillögur um að-
gerðir vegna lögbýla sem ekki eru
tengd veitukerfum orkufyrirtækj-
anna“, eins og orðrétt sagði í ræðu
iðnaðarráðherra. Þessu ber að fagna
og vænta þess að út úr því komi
bragarbót fyrir þennan hóp sem svo
illilega hefur orðið fyrir barðinu á að-
stæðum sem enginn hér á landi fær
við ráðið.
Hin gleymdu áhrif
olíuverðshækkananna
Einar K.
Guðfinnsson
Olíuverð
Eftir situr lítill hópur
fólks sem nú hefur
orðið fyrir barðinu á
olíuverðssprengingu úti
í heimi. Einar K.
Guðfinnsson segir að
finna þurfi leiðir til
þess að lækka útgjöld
þessa fólks.
Höfundur er alþingismaður
Sjálfstæðisflokksins á Vestfjörðum.
SIGLINGAFÉLAGIÐ Ýmir var
stofnað 4. mars 1971 og er því ný-
orðið 30 ára. Sem einn af stofn-
endum og var-
astj.maður þar í
nokkur ár, hafði ég
töluverðar áhyggjur
af aðstöðuleysi félags-
ins sem er ekki í takt
við kröfur tímans og
er slitin og úr sér
gengin. Þarna hefur
nánast engin upp-
bygging verið sl. 10–
15 ár og getur þá
hver séð hve bágborin
aðstaðan er orðin.
Íþróttafélag, sem tek-
ur þátt í siglingamót-
um á sumrin bæði í
barna- og unglinga-
starfinu sem og í eldri
deildinni þarf eins og
öll önnur íþróttafélög æfingaað-
stöðu til þess að sinna starfi sínu.
Í rauninni er ég mjög hissa á hve
marga meistaratitla íþróttafélagið
hefur hlotið í gegnum árin, miðað
við aðstöðuna.
Siglingaíþróttin er fjölskyldu-
íþrótt, þar getur öll fjölskyldan
verið saman að sinna íþróttaáhuga
sínum.
Á sumrin hafa verið námskeið á
vegum Siglingafél. Ýmis fyrir börn
í samstarfi við Kópavogsbæ en
bærinn hefur boðið upp á nám-
skeið fyrir börn á hverju sumri,
t.d. hesta-, leikja- og siglinganám-
skeið o.fl. Námskeiðin hafa verið
mjög vel sótt, sérstaklega af börn-
um á aldrinum 7–11 ára.
Börnin fá þarna gullið tækifæri
til þess að kynnast ýmsum öðrum
íþróttum heldur en boltaíþróttum.
Að mínu mati hefur
siglingaíþróttinni ekki
verið sýnd sú virðing
sem hún í raun á rétt
á. Gætum að því að
við Íslendingar erum
siglingaþjóð frá upp-
hafi sögu okkar. Við
sóttum lífið í sjóinn í
margar aldir og enn í
dag er það sjórinn
sem heldur í okkur
lífinu. Þess vegna ætti
sjórinn að vera í
miklu meira samhengi
við skólagöngu okkar
heldur en er í dag. Nú
tala ég út frá höfuð-
borgarsvæðinu því að
auðvitað er þetta
öðruvísi úti á landi þar sem börnin
fá að kynnast sjónum á annan
hátt.
Fyrir u.þ.b. fjórum árum var ég
beðin um að stofna aðstöðunefnd
innan Siglingafél. Ýmis og hefur
nefndin nú starfað í rúm þrjú ár.
Þessi nefnd hefur skoðað ýmsa að-
stöðumöguleika fyrir félagið m.a.
með heimsóknum til annarra sigl-
ingafélaga. Ekkert þessara forma
hentaði okkur vegna gífurlegs
kostnaðar. Hætta væri á að starfið
lognaðist út af ef ekkert væri að
gert. Einhvers staðar þurftum við
að ná í fé eða gera eitthvað annað
til bjargar þessari góðu og heil-
brigðu íþróttastarfsemi.
Þá kviknaði hugmyndin smám
saman hjá mér um „bryggju-
hverfi“ og hafði ég í framhaldi af
því samband við verktakafyrirtæk-
ið BYGG ehf.
BYGG tók hugmyndinni vel og
ákváðum við að þeir hefðu sam-
band við Björgun ehf. og Björn
Ólafs, starfandi arkitekt í Frakk-
landi, til að vinna hugmynd að
bryggjuhverfi á lóð sem Ými er
ætluð undir starfsemi sína ásamt
landfyllingu í framhaldi af henni.
Þessir aðilar hafa áður unnið hug-
mynd að bryggjuhverfi í Garðabæ.
Einnig hefur Björgun ehf. í sam-
vinnu við Björn Ólafs, hannað
bryggjuhverfi í Grafarvogi sem
hefur fengið mikið lof í umræðunni
um skipulagsmál.
Nú eru lausleg drög að hug-
myndinni komin á blað og tel ég
marga góða kosti felast í henni
eins og t.d.:
1. Fallegt og reisulegt hverfi í
háum gæðaflokki með afar fallegu
útsýni í norður til fjalla og yfir
voginn sem kemur í stað niður-
nídds atvinnuhverfis.
2. Siglingafélagið fær myndar-
lega aðstöðu fyrir barna- og ung-
lingastarf sitt ásamt aðstöðu fyrir
allt áhugafólk um siglingar og sjó-
inn sem á skyldleika við útivist í
þéttbýli.
3. Ákveðin endurnýjun og styrk-
ing byggðar á utanverðu Kársnesi
í nokkru samhengi við íbúðar-
byggð austast og innst í Fossvogi
og í framhaldi af íbúðarhverfi ofar
á nesinu.
4. Svæðinu er ekki einungis ætl-
að að vera fallegt og skemmtilegt
íbúðarhverfi, heldur einnig aðlað-
andi og ánægjulegur staður til að
heimsækja fyrir Kópavogsbúa al-
mennt t.d. með veitingasölu í
tengslum við siglingaklúbb, að-
stöðu fyrir listamenn og aðra sem
hafa löngun til að mála bryggjulíf
og náttúru, göngustíg með sjó o.fl.
Þarna mætti hugsa sér að Nátt-
úrufræðistofa Kópavogs hefði að-
stöðu fyrir sjávarsafn, þar sem al-
menningur hefði greiðan aðgang
að fræðsluefni sem tengist sjónum
og að skólar hefðu aðstöðu til vett-
vangsrannsókna, jafnvel Háskól-
inn.
Bryggjuhverfishugmyndin felur
í sér um 350–400 íbúðir eða um
1.000 nýja íbúa.
Hugmyndin hefur fengið kynn-
ingu í bæjarráði Kópavogs sem
sendi hana til skipulagsnefndar.
Erindið var á dagskrá skipulags-
nefndar 6. mars sl. og leist nefnd-
inni vel á hugmyndina og hefur
falið tæknideild að taka hana til
nánari skoðunar. Nánari skoðun
hjá tæknideild merkir m.a.:
Að skoða umferðarmynstur
Kársnesbrautar og gatna þar í
grennd og gera spá varðandi um-
ferð með tilkomu nýrrar byggðar.
Að skoða nýtingu leik- og
grunnskóla með tilkomu nýrrar
byggðar og aðra þjónustu t.d.
íþróttamála, strætisvagnaþj. o.fl.
Komið hefur fram sú umræða í
skipulagsnefnd Kópavogs í
tengslum við endurskoðun Aðal-
skipulags Kópavogs og gerð svæð-
isskipulags fyrir höfuðborgarsvæð-
ið m.t.t. þéttingar byggðar á
höfðuborgarsvæðinu að þétta
mætti byggð í vesturbæ Kópavogs.
Undirrituð sem á sæti í skipulags-
nefnd bæjarins fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn man ekki til þess að hug-
mynd hafi komið fram um
landfyllingu og byggð út í sjó og
þá síður bryggjuhverfi á fundum
nefndarinnar, eins og kemur fram
í viðtali Mbl. við formann skipu-
lagsnefndar 9. mars 2001.
Alfarið er þessi hugmynd mín
fram sprottin til þess að bæta að-
stöðu siglingaíþróttarinnar og hún
kviknar í því umhverfi en ekki í
skipulagsnefnd.
Lítil uppbygging íbúðarbyggðar
hefur verið undanfarin ár í vest-
urbæ Kópavogs. Ástæður eru að
mestu þær að allur þungi nýbygg-
inga í Kópavogi hefur farið fram í
austurbæ, þ.e. Smárinn, Lindir,
Salir og nú síðast Elliðavatns-
hverfi sem er í mótun.
Með tilkomu þessa nýja hverfis
mun verða breyting á ásýnd vest-
urbæjar Kópavogs. Þarna verður
falleg og skemmtileg byggð eða
hverfi sem kemur til með að
styrkja byggð í vesturbæ.
Ef við ætlum að halda áfram
styrkingu vesturbæjar í framtíð-
inni er hægt að horfa á suðurnesið,
Kópavogsmegin, þ.e. jörð ríkisins
við Kópavogshæli.
Að endingu vænti ég þess að
hægt verði að bæta aðgengi fólks
úr vesturbæ að íþróttasvæðum
bæjarins í austurbæ, þ.e. í Kópa-
vogsdal og Fossvogsdal sem léttir
einnig aðgengi úr austurbæ t.d. að
siglingaaðstöðu í vesturbæ.
Bryggjuhverfi
í Kópavogi
Margrét
Björnsdóttir
Skipulagsmál
Bryggjuhverfi í Kópa-
vogi á utanverðu Kárs-
nesi, segir Margrét
Björnsdóttir, mun verða
lyftistöng fyrir sigl-
ingaíþróttina.
Höfundur er í skipulagsnefnd Kópa-
vogs og varabæjarfulltrúi Sjálfstæð-
isflokksins í Kópavogi.
INFLÚENSA er af-
ar smitandi og bráður
öndunarfærasjúkdóm-
ur sem orsakast af
inflúensuveirum A eða
B. Árlega veldur inflú-
ensa faröldrum sem
ganga meira og minna
yfir alla heimsbyggð-
ina. Á norðurhveli jarð-
ar gengur inflúensa
venjulega frá nóvem-
ber til mars. Hér á
landi er inflúensa ár-
viss, oftast hefst hún
kringum áramót. Fólk í
öllum aldurshópum
getur átt á hættu að
sýkjast og vegna stöðugra breytinga
sem verða á inflúensuveirum getur
fólk sýkst ár eftir ár.
Á þessari öld hafa þrívegis komið
fram nýjar gerðir inflúensuveira
sem fólk hefur haft litla eða enga
mótstöðu gegn. Þessar veirur hafa
valdið alheimsfaröldr-
um. Alvarlegust var
„spænska veikin“ 1918
en talið er að allt að 40
milljónir manna hafi
látist af völdum henn-
ar.
Inflúensu A veirur
sýkja nokkrar mismun-
andi dýrategundir auk
manna svo sem svín,
hesta og vatnafugla. Af
og til yfirstíga inflú-
ensu A veirur í dýrum
tegundaþröskuldinn og
sýkja menn. Talið er að
„spænska veikin“ hafi
átt uppruna sinn í svín-
um en „Asíu-inflúensa“ 1957 og
„Hong Kong-flensa“ 1968 eru taldar
upprunnar frá fuglum. Staðir þar
sem fuglar, svín og menn búa í miklu
návígi eru hugsanlega mikilvægir við
að skapa ákjósanlegt umhverfi fyrir
breytingar á inflúensuveirum.
Bólusetningar eru helsta vörn
gegn inflúensu. Auk þess sem unnið
er að endurbótum og þróun á bólu-
efnum hafa á síðustu árum komið
fram ný lyf við inflúensu.
Í fræðsluerindi fyrirlestraraðar
Örverufræðifélags Íslands um
veirur og veirusjúkdóma, 22. mars
kl. 20:00 í Lögbergi, verður fjallað al-
mennt um inflúensu, þróun inflú-
ensuveira og varna gegn þeim.
Inflúensa
Sigríður Elefsen
Höfundur er líffræðingur, Rann-
sóknarstofnun Landspítalans,
rannsóknarstofu í veirufræði.
Veirur
Á síðustu árum, segir
Sigríður Elefsen, hafa
komið fram ný lyf við
inflúensu.