Morgunblaðið - 10.04.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 ÞRIÐJUDAGUR 10. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Halda nýju reglurnar, Grétar minn, bara einn í einu.
Forvarnarstarf í framhaldsskólum
Leið til heil-
brigðara lífernis
FYRIR skömmu varhaldinn fundur umforvarnir í fram-
haldsskólum en hann sátu
forvarnarfulltrúar frá
langflestum framhalds-
skólum landsins. Stefán
Þór Sæmundsson, mennta-
skólakennari og forvarnar-
fulltrúi við Menntaskólann
á Akureyri, var frummæl-
andi. Hann var spurður
hvort þarna hefði verið um
nýmæli að ræða?
„Við höldum tvo fundi á
skólaári. Þetta er fjöl-
mennasti fundurinn um
þetta efni sem haldinn hef-
ur verið. Árið 1997 komst
þessi starfsemi á laggirnar
þegar Árni Einarsson hjá
Fræðslumiðstöð í fíkni-
vörnum og Sigríður Hulda
Jónsdóttir námsráðgjafi voru
fengin til þess af menntamálaráðu-
neyti að byggja upp forvarnar-
starf í framhaldsskólum landsins.“
– Hvað kom fram á þessum
fundi?
„Það kom fram að núna eru
komnir forvarnarfulltrúar í nánast
alla framhaldsskóla landsins. Yfir-
leitt eru það kennarar sem taka
þetta að sér í hlutastarfi, námsráð-
gjafar eða hjúkrunarfræðingar.
Það kom fram að þörfin hefur
greinilega verið fyrir hendi því að
bæði í kjölfar hækkunar á sjálf-
ræðisaldri og aukins framboðs á
fíkniefnum hefur reynst nauðsyn-
legt að hlúa betur að nemendum
og veita þeim stuðning.
– Er ekki nokkuð seint að hefja
forvarnarstarf í framhaldsskól-
um?
„Nei, það er sjálfsagt aldrei of
seint en að mínu mati þyrfti að
vera markviss forvarnarlína í
skólakerfinu, allt frá leikskólaaldri
og til loka framhaldsskóla. For-
varnir í framhaldsskóla snúast
ekki aðeins um fræðslu, boð og
bönn, nemendur eru vel upplýstir í
framhaldsskóla. Þetta er meira
spurning um að styrkja nemend-
ur, leggja áherslu á heilbrigðan
lífsstíl og félagslíf og efla almenna
lífsleikni þeirra.“
– Hvað hefur reynst best í þess-
um efnum það sem af er?
„Í hverjum skóla hafa forvarn-
arfulltrúar bæði boðið upp á trún-
aðarviðtöl fyrir einstaklinga og
markað forvarnarstefnu fyrir
skólann. Leiðirnar hafa þó verið
svolítið misjafnar. Hvatt hefur
verið til heilbrigðs félagslífs og
reynt að standa fyrir áfengislaus-
um skemmtunum, sem ekki var
vanþörf á. Það hafa verið haldnar
forvarnarvikur og fyrirlestrar. En
það sem virðist kannski reynast
best í þessu öllu er að virkja
krakkana sjálfa og gera það að
eðlilegum þætti í skólalífi og
félagsstarfi að stunda heilbrigðan
lífsstíl, að minnsta kosti að leggja
áherslu á þann valkost.
Ef aldrei er neitt í boði
nema fylliríisböll þá
fara krakkarnir þang-
að, ef fleira er í boði er
frekar hægt að beina
áhuga þeirra að öðru.“
– Hvað með beinar
bindindishreyfingar og
reykinganámskeið?
„Bindindishugsjónin
gamla virðist ekki eiga upp á pall-
borðið en ég get fullyrt eftir að
hafa kannað það hjá nemendum að
mikill meirihluti er á móti reyk-
ingum og ólöglegum eiturlyfjum.
Nánast allir á móti því síðast-
nefnda. En flestir viðurkenna
áfengi sem vímugjafa en vilja að
það sé notað í hófi. Nokkrir skólar
hafa boðið upp á reykinganám-
skeið.“
– Bjóðið þið mjög drykkfelldum
nemendum upp á aðstoð við að
komast í meðferð?
„Fyrst og fremst erum við að
sinna fyrsta og annars stigs for-
vörnum, þ.e. leiðbeiningum og
fræðslu, en sumir forvarnar-
fulltrúar hafa sjálfir reynt að að-
stoða nemendur sem drekka of
mikið. Meginreglan er þó sú að
hjálpa slíkum nemendum að kom-
ast í viðtöl hjá ráðgjöfum eða í
meðferð, eins og dæmin sýna.“
– Falla margir nemendur frá
námi vegna óreglu?
„Já, hluti af skýringunni á nokk-
uð háu brottfalli nemenda úr fram-
haldsskólum er óregla. Það er ljóst
að nemendur sem eru komnir út í
harðari fíkniefni flosna upp úr
skóla.“
– Hvaða niðurstöðum komust
þið að á fundinum?
„Fyrst og fremst var ánægju-
legt hvað forvarnarstarf er orðið
virkt í mörgum framhaldsskólum
og hvað í raun mörgum nemend-
um hefur verið hjálpað. Það eru
svo margar hjálparhendur í boði
núna svo krakkarnir eiga ekki að
þurfa að sökkva eins djúpt og
gerðist áður fyrr. Áður var óreglu-
sömum nemendum sem brutu
skólareglur yfirleitt vís-
að tafarlaust úr skóla
en nú er þeim vísað til
forvarnarfulltrúa og í
samvinnu við hann fá
þeir tækifæri til að
bæta ráð sitt.“
– Hver er framtíðar-
sýnin í þessu forvarnar-
starfi?
„Ég hugsa að starfið
verði svipað næstu fimm árin en
eftir það munum við væntanlega
fara að fá nemendur sem hafa til-
einkað sér meiri lífsleikni í grunn-
skólanum. Lífsleikni er jú kennd
núna í grunnskólum og árangur-
inn af því starfi, ef vel tekst til, ætti
að skila sér síðar inn í framhalds-
skólana. Þá verður hægt að byggja
ofan á það starf, það tel ég tilefni
til bjartsýni.“
Stefán Þór Sæmundsson
 Stefán Þór Sæmundsson fædd-
ist á Akureyri 1962. Hann lauk
stúdentsprófi frá Menntaskól-
anum á Akureyri 1982 og BA-
prófi í íslensku frá Háskóla Ís-
lands 1989, próf í uppeldis- og
kennslufræði tók hann frá Há-
skólanum á Akureyri 1996. Hann
hefur starfað við blaðamennsku á
Degi á árunum 1986 til 1994, eft-
ir það hefur hann verið íslensku-
kennari við Menntaskólann á Ak-
ureyri. Hann hefur og sinnt
fjarkennslu, stundakennslu, blað-
mennsku og ritstörfum. Stefán er
kvæntur Björgu Sigurvinsdóttur
leikskólakennara og eiga þau
Auði og Sindra.
Markviss for-
varnarlína
þyrfti að vera
frá leik-
skólum til
loka fram-
haldsskóla