Morgunblaðið - 10.04.2001, Síða 56

MINNINGAR
56 ÞRIÐJUDAGUR 10. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Benedikt Ein-arsson, fyrrum
húsasmíðameistari,
fæddist á Ekru á
Stöðvarfirði 7. mars
1918. Hann lést á
Hrafnistu í Reykja-
vík 1. apríl síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Einar Bene-
diktsson, útvegs-
bóndi og símstöðv-
arstjóri, f. 9. apríl
1875, d. 6. nóvem-
ber 1967, og Guð-
björg Erlendsdóttir,
húsmóðir, f. 5. nóv-
ember 1886, d. 25. júlí 1978.
Systkini Benedikts voru Björg,
f. 23. september 1905, d. 19.
mars 1993, Elsa Kristín, f. 4.
desember 1908, d. 23. október
1937, Ragnheiður Sigurborg, f.
26. júní 1912, d. 10. desember
1929, Þorbjörg Jónína, f. 16.
ágúst 1915, Anna Valgerður, f.
4. ágúst 1920, Björn Óskar, f.
10. maí 1924, d. 7.
janúar 1993, og
óskírður, f. 1. des-
ember 1923, d. 6.
desember 1923.
Hinn 1. nóvember
1941 kvæntist
Benedikt Margréti
Stefánsdóttur, hús-
móður og ritara, f.
7. september 1918 í
Nesi í Loðmundar-
firði. Þau eignuðust
fjórar dætur, tví-
burana Elsu og
Ragnheiði, f. 14.
október 1942, Ás-
dísi, f. 4. október 1945 og
Margréti Stefaníu, f. 31. ágúst
1958. Einnig tóku þau að sér
kjörbarn, Þorstein Þorsteinsson,
f. 16. desember 1959 sem lést
þann 18. febrúar 1979.
Útför Benedikts Einarssonar
fer fram frá Fossvogskirkju í
dag og hefst athöfnin klukkan
13.30.
Benedikt Einarsson trésmíða-
meistari andaðist aðfaranótt 1. apríl
2001 á Hrafnistu, Dvalarheimili
aldraðra sjómanna. Hann fæddist 7.
mars 1918 á Ekru í Stöðvarfirði,
fimmta barn hjónanna Guðbjargar
Erlendsdóttur, f. 5.11. 1886, og Ein-
ars Benediktssonar, útvegsbónda og
símstöðvarstjóra, f. 9.4. 1875. Á
unglingsárum vandist Benedikt al-
gengum sveitastörfum og fór
snemma að stunda sjó með föður
sínum. Foreldrar hans voru annálað
sómafólk, og börnum þeirra innrætt
að sýna eldra fólki virðingu, og sér-
staklega að rétta þeim hjálparhönd,
sem minna máttu sín.
Ég var svo heppinn á unglings-
árum að vera háseti eitt sumar hjá
Einari Benediktssyni ásamt Bene-
dikt syni hans og frænda hans Birni
Jónssyni frá Kirkjubóli í Stöðvar-
firði, síðar skólastjóra. Þetta var
einstaklega ánægjulegt sumar og
voru þeir mér allir mjög góðir.
Benedikt stundaði nám í tvo vet-
ur í Laugaskóla árin 1938–1940. Síð-
arlauk hann námi í trésmíði og var
trésmíðameistari það sem eftir var
starfsævi sinnar. Hann kvæntist
1.11. 1941 Margréti Stefánsdóttur,
systur þess sem skrifar þessi minn-
ingarorð. Þau eignuðust fjórar dæt-
ur: tvíburana Ragnheiði og Elsu,
sem fæddust 14.10. 1942, Ásdísi
4.10. 1945, og Margrét Stefaníu
31.8. 1958. Þá ólu þau upp Þorstein
Friðjón, f. 16.12. 1959, sonarson
Friðjóns Stefánssonar, bróður
Margrétar. Þorsteinn Friðjón lést
18.2. 1979. Þau Margrét og Bene-
dikt hafa búið á höfuðborgarsvæð-
inu allt sitt hjónaband.
Benedikt var mjög fær og vand-
virkur trésmiður og eru þær ófáar
byggingarnar sem hann hefur smíð-
að. Hann var eftirsóttur trésmíða-
meistari og annálaður fyrir sam-
viskusemi og vönduð vinnubrögð.
Ég heyrði marga komast þannig að
orði: „Það er alltaf hægt að treysta
honum Benedikt.“ Þá var hann góð-
ur eiginmaður og faðir.
Það ríkti mikil vinátta milli okkar
konunnar minnar Guðrúnar, sem
lést fyrir sex árum, og Margrétar
og Benedikts. Þá er ljúft að minnast
þess hve ánægjulegt var að ferðast
með þeim hjónum um landið og inn
á óbyggðir. Margar og ógleyman-
legar ferðir fórum við saman. Þau
kunnu sannarlega að meta ósnortna
náttúru.
Ég flyt Benedikt mági mínum
innilegar þakkir fyrir góð kynni.
Hans verður ávallt minnst sem mik-
ils drengskaparmanns og tryggs
vinar. Afkomendum hans sendi ég
innilegar samúðarkveðjur.
Unnsteinn Stefánsson.
Nú þegar ég kveð afa minn í
hinsta sinn koma fram í hugann
margar kærar minningar. Ég sé
fyrir mér glæsilegan eldri mann,
fullan af lífsorku og fjöri, hlýjan og
góðhjartaðan.
Það var alltaf gaman að koma í
heimsókn á Tunguveginn. Þar vor-
um við svo innilega velkomin og
okkur systkinunum alltaf sinnt vel.
Við fengum kræsingar hjá ömmu og
síðan var gert eitthvað skemmtilegt.
Ef við vorum ekki að dansa, spila
Hornafjarðarmanna eða hlusta á
ömmu og afa segja frá gömlum
tíma, þá vorum við að hamast og
fíflast með afa sem var auðvitað
mjög vinsælt hjá okkur krökkunum.
Afi var léttur á sér, fimur og í frá-
bæru formi alveg fram á síðustu ár.
Hann var oft að sýna okkur krökk-
unum æfingar sem við gátum ekki
með nokkru móti hermt eftir.
Eitt af því eftirminnilegasta við
afa var hvað hann var alltaf
skemmtilegur og fyndinn í barna-
afmælunum, þar lék hann á als oddi.
Jafnvel vinir mínir minnast þess
enn. Ég á mynd í huga mér sem lýs-
ir honum vel í þessum boðum: hann
hafði skellt á sig húfu, stungið snú-
snú bandi í vasann, gripið skóflu í
aðra hönd og tvo bangsa í hina.
Þannig þrammar hann svo um gólf-
ið og skælir sig allan í framan, um-
kringdur skellihlæjandi barnabörn-
um.
Hins vegar var ærslagangurinn
bara ein hliðin á afa, hann gat líka
sýnt blíðu og nærgætni og lét sér
afar annt um okkur börnin. Það er
mér ógleymanlegt að hann færði
mér ævinlega eina gula rós á afmæl-
isdaginn minn. Ást hans og hlýja til
ömmu var einnig mjög augljós.
Afi og amma höfðu mikla ánægju
af að dansa og þegar þau tóku spor-
ið á stofugólfinu á Tunguveginum
gat maður ekki annað en dáðst að
þeim, þau voru svo fallegt og virðu-
legt par. Mér er það mikill heiður
að þau dönsuðu sinn síðasta dans í
brúðkaupi okkar Carstens fyrir
þremur árum, enn gullfalleg og
tíguleg.
Á seinni árum dró afi sig meira í
hlé og hafði hljótt um sig og þá fann
ég enn fremur hvað mér þótti vænt
um hann.
Elsku afi, ég vona að þú hafir vit-
að hvað okkur þótti vænt um þig og
hvað við mátum þig mikils. Eftir sit-
ur djúpur söknuður og þakklæti fyr-
ir að hafa átt svona einstakan afa.
Minningarnar um þig munum við
alltaf varðveita. Guð veri með þér.
Þín
Elsa Lárusdóttir.
Benedikt Einarsson móðurbróðir
minn er látinn eftir erfið veikindi.
Alveg frá því ég man eftir mér
hafa nöfnin, Benni og Magga, vakið
mér tilhlökkun og gleði. Fjölskylda
Benna og Möggu varð sú sem fólkið
mitt á landsbyggðinni helst vildi
sækja heim þegar komið var til höf-
uðstaðarins. Aldrei man ég til þess
að það væri rætt, áður en lagt var af
stað, hvort vel stæði á hjá þeim í
Drápuhlíðinni eða hvort fólkið væri
yfirleitt heima. Ég man heldur aldr-
ei til þess að við kæmum að lok-
uðum dyrum. Í minningunni lukust
ætíð upp dyrnar áður en við gátum
bankað og menn féllust umsvifa-
laust í faðma með miklum fagnaðar-
látum. Á þessu heimili dvaldi ég oft-
sinnis um lengri eða skemmri tíma
þegar á þurfti að halda og dvölin sú
var eintóm skemmtun fyrir ungan
dreng utan af landi. Því fyrir utan
alla alúðina og gestrisnina var á
heimilinu úrvals skemmtikraftur.
Benni fór á kostum á kvöldvökunum
í Drápuhlíð 28. Frábær leikari og
eftirherma með ómældan lífskraft,
setti hann á svið heilu leikritin og
lék oftar en ekki allar persónurnar
sem við sögu komu. Ekki spillti fyr-
ir ef Björn bróðir hans var í heim-
sókn. Þá tók Bjössi að sér helming-
inn og ekki þurfti á leikstjóra eða
hvíslara að halda í þeim leikþáttum
sem þeir bræður settu upp, hvort
heldur var í Drápuhlíðinni eða á
Tunguveginum. Eins og þaulæfðar
revíur runnu þær ofan í okkur
krakkana svo á endanum lágum við
í krampaköstum af hlátri út um öll
gólf. Já, það var oft glatt á hjalla á
árunum þeim, heima hjá Benna og
Möggu, enda var löngunin til að
gleðjast og gleðja aðra einn af snör-
ustu þáttunum í eðlisfari Benna
frænda. Sveitapilti að norðan var
sum sé komið í fæði til Benna og
Möggu á Tunguveginum þegar
hann hvarf suður til náms um tví-
tugt og vissu foreldrar hans ekki
um annan stað betri fyrir soninn, í
sollinum fyrir sunnan, eins og það
hét fyrir austan og norðan fjöll.
Svefnstað átti hann þó í vesturbæn-
um og spurðu skólapiltar hann að
því hvers vegna hann þyrfti svo oft
að hverfa á braut úr dýrlegum gleð-
skap og mannfagnaði til þess eins
að borða fiskibollur í tómatsósu. En
upp á Tunguveg fór hann á hverjum
degi þessa þrjá vetur, og stundum
tvisvar um helgar. Aldrei fengu
félagarnir fullnægjandi svar við
spurningunni enda engin leið að
átta sig á slíku nema hafa sjálfur
verið í mat hjá Möggu og Benna.
Oft missti piltur þessi af síðasta
strætó heim til sín að kvöldi, af
ýmsum ástæðum, og var þá ekki við
annað komandi en heimilisfaðirinn
skutlaði honum í vesturbæinn. Á öll-
um þessum ferðalögum var aldrei
annað á honum að heyra en að
keyrslan sú væri hin besta skemmt-
an. Aðeins ástin gat leyst hjónin á
Tunguveginum undan þeirri skyldu
að hafa frændann við matborðið upp
á hvurn dag, veturlangt. En konu-
efni sitt kom hann með þangað upp
á arminn einn sunnudag síðla vetr-
ar, og eiginlega áður en það vitn-
aðist að ráði að hann væri við kven-
mann kenndur. Sögðu gárungar í
fjölskyldunni að sveitapilturinn
hefði auðvitað þurft að leita til
Benna og Möggu með það eins og
annað, og viljað láta þau leggja
blessun sína yfir stúlkuna. Hvað
sem því líður varð ekki langt í brúð-
kaupið og hefur það band haldið síð-
an.
Já, það kom líka á daginn að eig-
inkona mín og börn áttu sér jafn-
vísan samastað á heimili Benna og
Möggu og pilturinn að norðan. Því
alla tíð síðan höfum við verið fasta-
gestir í veislunni hjá þeim á nýárs-
dag, þegar haldið var upp á afmæli
Herborgar ömmu. Þeim sið var við-
haldið löngu eftir hennar dag og í
meira en þrjá áratugi var nýárs-
dagur frátekinn hjá Önnu, Eysteini
og börnum. Nýársboðið hjá Benna
og Möggu skyldi hafa forgang, hvað
sem annars tautaði og raulaði í til-
verunni, enda vildu börnin okkar
ekki fyrir nokkurn mun missa af
því. Ekki varstu orðmargur, frændi,
þegar gamanmálunum sleppti, dul-
ur um einkahagi og allra manna
háttvísastur í samskiptum, og allra
síst vildirðu trana þér fram. En það
gladdi fjölskylduna í Blöndubakk-
anum þegar þið hjónin fluttuð í
næsta nágrenni við okkur og bjugg-
uð þar síðustu árin. Var þá enn
hægar en áður að líta við þótt ekk-
ert væri erindið annað en spjalla og
gleðjast með góðum. Kæri vinur og
frændi, þótt orð séu lítils megnug
langar mig að þakka þér fóstrið og
samfylgdina að leiðarlokum. Fyrir
utan foreldra mína og systkini hefur
engin fjölskylda staðið mér nær en
þín. Elsku Magga, Ásdís, Elsa,
Ragnheiður og Stefanía. Frændinn
að norðan þakkar ykkur ómetanlega
vináttu og alúð í blíðu og stríðu alla
tíð. Guð veri með ykkur í sorginni.
Eysteinn Björnsson.
Dag einn í apríl 1965, þegar ég
var 13 ára, beið ég spenntur eftir að
hitta móðurbróður minn, hann
Benna, sem var að koma til Egils-
staða til að vera viðstaddur 90 ára
afmæli föður síns. Benni var tré-
smiður og hafði einu sinni gefið mér
hefil þegar ég var lítill en ég hafði
ekki séð þennan frænda minn lengi.
Hann var tæplega meðalmaður á
hæð, ljóshærður með há kollvik en
það vakti athygli mína hve stæltur
hann var og íþróttamannslega vax-
inn. Ég fylgdist með þegar hann var
að glettast við fullorðna fólkið og
rifja upp gamla tíma. Þegar hann
sneri sér að mér kom brátt í ljós að
við áttum sameiginlegt áhugamál,
silungsveiðina. Því miður voru öll
vötn ísilögð, annars hefðum við get-
að farið saman í veiðitúr en Benni
stakk upp á að við færum að veiða
gegnum ís. Ég hafði heyrt og lesið
um slíkar veiðar en aldrei kynnst
þeim af eigin raun. Nú hófst und-
irbúningur af fullum krafti; fá bíl
lánaðan hjá pabba, ísbor hjá Völ-
undi, kaupa rækjur í beitu og útbúa
veiðarfæri og nesti. Eftirvæntingin
var mikil þegar lagt var af stað
snemma morguns í björtu og stilltu
veðri, ekið norður fyrir Fljót og
haldið að Ekkjuvatni. Við þurftum
að ganga nokkurn spöl að vatninu
og þögnin var mikil í náttúrunni
miðað við á sumrin þegar mófugl-
arnir syngja linnulaust. Eini fuglinn
sem við sáum var hrafn. Við urðum
báðir jafnhissa þegar Benni fór að
krunka eins og hver annar vel tal-
andi hrafn.
Þó að ísinn væri þykkur gekk vel
að bora vök og leggja færið. Ég
vildi hafa vökina nógu víða ef við
skyldum nú setja í þann stóra.
Benni jós ísmolunum upp úr vökinni
með lófunum og sagði að nú hefði
verið gott að hafa hendurnar hans
pabba síns sem voru svo stórar. Ég
starði niður í vatnið og sá öngulinn
og rækjuna en engan fisk. Við lögð-
um fyrsta færinu og fórum á annan
stað í vatninu og síðan á þann
þriðja. Hvergi var fisk að sjá. Við
litum upp og horfðum í kring um
okkur og dáðumst að jökulsorfnum
klöppum, ávölum ásum og kletta-
beltum allt í kring og fórum að
hrópa og kalla og hlustuðum á berg-
málið og hlógum. Að síðustu dróg-
um við upp færin og héldum heim á
leið en í síðustu vökinni var kominn
fiskur á færið. Þetta reyndist vera
fallegur urriði sem var snarlega
kippt upp á ísinn. Daginn eftir flaug
Benni suður en ég hafði eignast
góðan félaga.
Ári seinna þurfti ég að fara til
augnlæknis í Reykjavík og bjó þá
hjá Möggu og Benna á Tunguveg-
inum. Þar var gott að vera, útsýnið
til Esjunnar dásamlegt og stutt að
fara í Elliðaárdalinn en þangað fór
ég margar gönguferðirnar þetta
vor. Magga eldaði dýrindis máltíðir
á hverjum degi og Benni spilaði við
okkur krakkana Ólsen-Ólsen.
Nokkrum árum seinna flutti ég með
foreldrum mínum í íbúð sem Benni
byggði á Kópavogsbraut. Ég fékk
að aðstoða við að mála og undirbúa
íbúðina áður en við fluttum inn og
bjó þá aftur hjá Möggu og Benna og
kynntist þeim vel. Ég dáðist að því
hve samrýnd þau voru. Þau höfðu
gaman af að fara í veiðiferðir og
ferðast um landið.
Ég átti eftir að fara með þeim í
margar veiðiferðirnar þar sem gist
var í tjaldi. Magga útbjó frábært
nesti, smurt brauð og ótal tegundir
af áleggi og öllu snyrtilega raðað í
nestiskassana. Í lok veiðidags var
gott að setjast niður við tjaldið og
sötra heitt te og gæða sér á nestinu.
Mér og Möggu var það nokkurt
atriði að veiða ekki minna en aðrir
en Benni lét sér það í léttu rúmi
liggja. Ég er ekki fjarri því að hann
hafi viljandi séð til þess að hans
veiði yrði ekki meiri en okkar.
Benni hafði margt til að bera,
dugnað, samviskusemi, vandvirkni,
tillitssemi, heiðarleika og ríka
kímnigáfu. Hann gat séð skoplegu
hliðina á flestum málum og það var
þægilegt að vera í návist hans.
Hann var þrælsterkur og eldsnögg-
ur og við strákarnir höfðum ekki
roð við honum í áflogum þó að við
værum margir saman gegn honum
einum. Einu sinni í miðjum bardaga
öskraði ég herópið: „Drepum
Benna!“ Magga frænka tók mig af-
síðis á eftir og spurði mig hrygg af
hverju ég segði svona ljótt um hann
Benna frænda.
Um miðjan aldur fóru Magga og
Benni að læra samkvæmisdansa og
stunduðu það áhugamál sitt í eina
þrjá áratugi. Þau voru meðlimir í
tveimur dansfélögum, Kátu fólki og
Laufinu, og nutu þess að búa sig
upp á og skemmta sér með góðum
félögum. Þau báru sig vel á dans-
gólfinu og voru með fágaðar hreyf-
ingar eins og tignarfólk. Við Lára
kona mín fylgdum fordæmi Möggu
og Benna og hófum dansnám fyrir
nokkrum árum og höfum fengið að
kynnast því af eigin raun hve gam-
an getur verið að dansa. Magga og
Benni eru gott dæmi um fólk sem
kunni að skemmta sér án þess að
hafa vín um hönd. Við Lára erum
þakklát fyrir ánægjulegar samveru-
stundir sem við áttum með Benna á
liðum árum og vottum Möggu og
dætrum þeirra samúð okkar.
Björn Björnsson.
Meistari minn, Benedikt Einars-
son, er fallinn frá nokkuð á níræð-
isaldri. Við þau tímamót er margs
að minnast og margt að þakka.
Ég kynntist Benna snemma á
sjöunda áratugnum þegar ég var
kominn á biðilsbuxurnar og farinn
að gera hosur mínar grænar fyrir
einni af fjórum dætrum hans og
Margrétar Stefánsdóttur, Ragn-
heiði. Þetta uppátæki mitt leiddi til
náinna kynna og samvista við þau
hjón í þrjá áratugi eða þangað til við
Ragnheiður skildum. Það var ekki
nóg með að Benni yrði tengdafaðir
minn, hann varð líka kennari og
lærifaðir í besta skilningi þeirra
orða, þegar ég hóf nám hjá honum í
húsasmíði haustið 1962. Þannig
hlotnaðist mér sú gæfa að kynnast
honum sem fjölskyldumanni, vinnu-
veitanda og vinnufélaga. Hann
leiddi okkur nemendur sína farsæl-
lega og af alúð í gegnum námið. Við
fengum að glíma við afar fjölbreyti-
leg verkefni, allt frá því að taka í
sundur gamlar hurðaskrár, smyrja
þær og gera upp, til þess að reisa
heilu húsin, stór og smá með öllu til-
heyrandi. Hann hikaði ekki við að
treysta okkur fyrir flóknum við-
fangsefnum, en hafnaði um leið
handvömm og fúski. Stundum hafði
hann þann háttinn á að slá mistök-
um uppí stólpagrín án þess þó að
ganga of nærri sjálfstrausti lær-
lingsins. Sjálfur var hann afburða-
smiður og hafði því miklu að miðla
og tókst á við verkefnin af auðmýkt
þess manns sem setur sér að gera
svo vel og svo fljótt sem nokkur
kostur er. Hann ætlaðist til þess
sama af okkur og taldi ekkert verk
svo auðvirðilegt að manni bæri ekki
að leggja sig allan fram. Þetta trufl-
aði ekki viðmótið, hann var beinlínis
leiftrandi skemmtilegur sem vinnu-
veitandi, endalaust með gamanyrði
og fyndin orðtæki á vörunum. Þætti
honum aftur á móti nokkuð við
liggja gat hann verið hvass og ekki
fór á milli mála að hann ætlaðist til
að maður tæki mark á orðum hans.
Mér er nær að halda að það liggi í
Austfirðingum öðrum fremur, að
kæra sig ekki um að endurtaka
sömu skilaboðin margsinnis. Ég
hafði reyndar alist upp við þetta á
Norðfirði og kunni því austfirskum
háttum hans afar vel.
Löngu seinna fékkst ég við sagn-
fræðilegar rannsóknir á iðnnámi og
samtökum lærlinga. Þá áttaði ég
mig til fulls á því að Benni var
fulltrúi þess besta í evrópskri hand-
verksmenntun – að gera vel, að vera
stoltur af verki sínu og starfi – það
er sjálf líflínan í ævistarfi hand-
verksmannsins. Sá sem einu sinni
verður byggingamaður er það alla
ævi þótt hann snúi sér að öðru síðar
á lífsleiðinni.
Fáum árum áður en við kynnt-
umst höfðu þau hjón, Benni og
Margrét, lent í þungu fjárhagslegu
BENEDIKT
EINARSSON