Morgunblaðið - 23.12.2001, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. DESEMBER 2001 B 37
bíó
J
ACKSON, sem er nýorðinn fer-
tugur, fæddist í Wellington á
Nýja-Sjálandi og ólst upp í
litlum strandbæ skammt þar frá.
Hann var einkabarn en hafði mik-
inn félagsskap af frjóu ímyndunar-
afli. Það fékk ríkulega útrás þegar
foreldrum hans barst 8 mm töku-
vél á jóladag árið 1969, þegar son-
urinn var átta ára, vegna þess að
hann var snöggur til að kasta eign
sinni á vélina og fór að gera kvik-
myndir með skólafélögum sínum.
Þegar hann hóf störf á stað-
arblaðinu áskotnaðist honum
nægilegt fé til að kaupa eigin 16
mm vél og 22 ára gamall leikstýrði
hann tíu mínútna stuttmynd sem
hann kallaði Roast Of the Day.
Þar með var fjandinn laus.
Á fjórum næstu árum umskap-
aði hann þessa stuttmynd í bíó-
mynd í fullri lengd við knappan
fjárhag og með liðsinni nokkurra
vina. Á lokastigi framleiðslunnar
fékk Jackson ofurlítinn styrk frá
kvikmyndasjóði Nýja-Sjálands og
myndin komst upp á tjöld. Bad
Taste heitir hún og stóð sann-
arlega undir nafni. Hún segir frá
skyndibitakóngum utan úr geimn-
um, sem koma til jarðar í leit að
hráefni úr mannkyni. Bad Taste,
sem Peter Jackson samdi, leikstýrði,
tók, klippti, framleiddi, auk þess
að leika aðalhlutverkið og sjá um
furðu bratta tæknibrelluförðun,
bar öll þau einkenni sem næstu
myndir hans hafa – feikilegt hug-
myndaflug, einkum hvað varðar
afhausanir, aflimun, blóðslettu- og
blóðgusugang, jafnvel mannát.
Myndin, sem var í upphafi, eins
konar innanhússbrandari Jacksons
og vina hans, fékkst sýnd á Can-
neshátíðinni og varð smám saman
sígild „cult“-mynd. Jackson sagði
upp starfi sínu í ljósmyndavöru-
búð og fór að helga sig hug-
arfóstrum sínum á filmu.
Just the Feebles, einnig kölluð
Meet the Feebles (1989), var í
svipuðum dúr, löðrandi í ofbeldi
og úrkynjun og ógeði. Myndin
fékk ekki dreifingu í Bandaríkj-
unum fyrr en 1995. Árið 1992 kom
næsta smekkleysuæfing Jacksons.
Hún hét Dead Alive, einnig kölluð
Brain Dead, og hefur verið kölluð
„blóðugasta hryllingsmynd allra
tíma“. Þar segir frá manngreyi
sem þarf að annast mömmu sína,
jafnvel eftir að hún er orðin blóð-
þyrstur uppvakningur. Allar þess-
ar hryllingsmyndir Jacksons eru
smekksatriði, eins og allar smekk-
leysur. Hugmyndaflugið er ferskt
og frumlegt, myndmálið sprett-
hart og stælt, húmorinn kol-
svartur.
Með fjórðu bíómynd sinni kom
Peter Jackson á óvart; þar kvað við
allt annan tón. Heavenly Creat-
ures (1994) var ekki hryllings-
mynd, þótt hún sé hrollvekjandi,
heldur fáguð, fagurlega stíluð og
hnitmiðuð lýsing á sannsögulegu
glæpamáli á Nýja-Sjálandi. Þar
segir frá tveimur táningsstúlkum
og undarlegu tilfinningasambandi
þeirra sem leiðir til morðs á móð-
ur annarrar þeirra. Jackson fer inn
í hugarheim stúlknanna í sérlega
fallegum fantasíuatriðum og öll er
myndin verk þroskaðs listamanns.
Kate Winslet þreytti frumraun sína í
þessari mynd, sem fékk geysigóð-
ar viðtökur og færði Jackson m.a.
Silfurbjörninn í Feneyjum og Ósk-
arstilnefningu fyrir handritið, sem
hann skrifaði með helsta sam-
starfsmanni sínum, Frances Walsh.
Næst fór Jackson til Hollywood,
gekk aftur í barndóm og gerði
eina grínhrollvekjuna enn án þess
að finna sitt gamla form. The
Frighteners (1996), þar sem Mich-
ael J. Fox lék einkaspæjara á yf-
irnáttúrulega sviðinu, skorti ekki
tæknibrellur, draugagang og
hamagang en allt fór það fyrir lít-
ið vegna lamaðs handrits.
Eftir þennan skell hafði Jackson
hægt um sig í nokkur ár, gerði
hálfgildings heimildamynd, For-
gotten Silver (1996) um kvik-
myndagerðarmanninn og hugvits-
manninn Colin McKenzie, þar til
hann tilkynnti að hann hygðist
leggja út í það stórvirki að filma
Hringadróttinssögu í þremur bíó-
myndum, sem allar yrðu teknar
samtímis. Og nú er fyrsti kafli þrí-
leiksins hafinn.
Blóðþyrstur snillingur
Maðurinn, sem nú flytur ævintýraveröld
Hringadróttinssögu J.L.L. Tolkiens upp á
tjaldið, á sérkennilegan feril að baki. Pet-
er Jackson hefur vaxið úr yfirgengilegum
hrollvekjum upp í einn athyglisverðasta
leikstjóra samtímans, frá smáaurafram-
leiðslu til kostnaðarsamasta kvikmynda-
verks, sem gert hefur verið.
Árni Þórarinsson
SVIPMYND
Peter Jackson
var strax byrjaður að fremja
tæknibrellur í myndunum sem
hann tók á táningsaldri. Í einni
stuttmyndanna, World War
Two, stakk hann lítil göt á film-
una þar sem hleypt er af byssu
svo engu var líkara en eldur
blossaði úr hlaupinu. Síðar gerði
hann hreyfimyndabrellur í anda
frumkvöðulsins Rays Harry-
hausens í mynd um skrímsli
sem leggur heila borg í rúst.
Vegna mikillar ánægju Íslendinga víðs vegar um heiminn,
bjóða SkjárEinn og mbl.is upp á aftansöng í beinni útsendingu
á aðfangadag. Landsmenn eru því hvattir til að láta vini og
vandamenn vita af þessari hátíðlegu athöfn, sem er nú send út
þriðja árið í röð.
Útsendingin úr Grafarvogskirkju mun hefjast rétt fyrir kl. 18 á
aðfangadagskvöld og er í samstarfi við Símann-Internet. Net-
verjar um heim allan geta því fylgst með íslenskum aftansöng.
Bein útsending
frá aftansöng í
Grafarvogskirkju
FYLGSTU MEÐ ÞVÍ NÝJASTA
Láttu vini og vandamenn
hvar í heimi sem er
vita af aftansöngnum!
SVÞ - Samtök verslunar
og þjónustu óska
aðildarfyrirtækjum og
samstarfsaðilum gleðilegra jóla
og farsæls nýs árs.
Lýsing á flokknum: Heiti flokksins er 3. flokkur 2001. Bréfin eru til 10 ára, bundin
vísitölu neysluverðs og bera 6,00% ársvexti.
Nafnverð útgáfu: Hámarksstærð útgáfunnar er allt að 500.000.000 kr. að nafnverði.
Þegar er búið að gefa út 385.000.000 að nafnvirði og eru öll bréfin seld.
Innköllunarákvæði: Frá og með 15. febrúar 2006 er útgefanda heimilt með auglýsingu
að segja upp skuldabréfaflokki þessum með minnst þriggja mánaða fyrirvara. Ef ekki
kemur til innköllunar hækka árlegir vextir bréfs þessa frá 15. júní 2006 í fasta 7,50%.
Skráningardagur á VÞÍ: Bréfin verða skráð á VÞÍ þann 27. des. 2001.
Skráningarlýsing skuldabréfanna liggur frammi hjá Búnaðarbankanum Verðbréfum.
Útgefandi:
Austurstræti 5, 155 Reykjavík, kt. 490169-1219.
Hafnarstræti 5, 155 Reykjavík. Sími: 525-6060. Fax: 525-6099.
Aðili að Verðbréfaþingi Íslands.
Skráning víkjandi skuldabréfa
á Verðbréfaþingi Íslands