Morgunblaðið - 09.02.2002, Blaðsíða 10

„VIÐTÖKURNAR hafa verið frá-
bærar og kjötið hefur rokið út í
hundraða kílóa vís það sem af er
dagsins,“ sagði Hannes Karlsson,
rekstrarstjóri Nettóbúðanna í
gær, en saltaðir síðubitar fást
þar á sprengidagstilboði á 99 kr/
kg meðan birgðir endast fram á
sprengidag og 400 gr pakki af
baunum kostar 1 krónu. Þetta
tilboð var auglýst í Morgun-
blaðinu í gær.
Kílóverðið á blönduðu Búr-
fellssaltkjöti er 299 kr/kg auk
10% afsláttar við kassa. Þá fæst
einnig blandað saltkjöt á 599 kr/
kg og að lokum er nýjung sem
eru saltaðar fituhreinsaðar
lærissneiðar á 1.176 kr/kg.
Fáein tonn af saltkjöti eru til
skiptana á þessu tilboðsverði í til-
efni sprengidagsins nk. þriðjudag
og er þetta í annað skiptið sem
Nettó býður saltkjöt á sprengi-
dagstilboði. Í fyrra seldust um 2,5
tonn af saltkjöti og nokkur þúsund
pakkar af baunum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ódýra saltkjötið rann út
FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 9. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
UM Þorgeir Hávarsson var eitt sinn
sagt að numið hefði hann við móður-
kné að góður drengur léti aldrei af
sér spyrjast að hann kysi frið ef ófrið-
ur væri í boði.
Þetta rifjaðist upp fyrir þingfrétta-
manni í vikunni sem leið á Alþingi Ís-
lendinga, því þar hefur verið lítt frið-
vænlegt um að litast síðustu daga.
Langt er síðan jafnmargar „uppá-
komur“ hafa orðið í þingsal á jafn-
stuttum tíma og mun óhætt að segja
að „þráðurinn“ í mörgum þingmönn-
um hafi verið óvenju stuttur upp á
síðkastið. Af minnsta tilefni hafa
þannig orðið skærur og skattyrði
millum ræðumanna og flokka og eins
og alþjóð veit, þá var embætti forseta
Alþingis, ekki þar undanskilið.
Sá fáheyrði atburður varð nefni-
lega að forseti Alþingis greip til þing-
víta, en slíkt hefur ekki gerst í ríflega
hálfa öld. Að öllu jöfnu stæði slíkur
viðburður eins og turn upp úr þeim
iðastraumi orða sem hnjóta af vörum
fulltrúa okkar á löggjafarsamkund-
unni, en nú ber hins vegar svo við að
af ýmsu öðru er að taka. Þannig kall-
aði formaður eins stjórnmálaflokks
annan kollega sinn „skoffín“ í ræðu-
stól Alþingis og hlaut áminningu fyrir
og nokkru síðar sakaði varaþingmað-
urinn Mörður Árnason þingmann og
ráðherra sjávarútvegsmála í fyr-
irspurnatíma um „populískan bjána-
hátt“. Ekki fór svo í því tilfelli að for-
seti áminnti eða vítti þingmanninn
fyrir þessi ummæli sín, en Árni M.
Mathiesen sjávarútvegsráðherra
átaldi þau harðlega. „Ég man ekki
eftir því að ég hafi heyrt svona um-
mæli úr ræðustóli á Alþingi þó að ég
verði að viðurkenna það að oft hefur
mér dottið eitthvað svipað í hug þeg-
ar Mörður Árnason og félagar hans í
Samfylkingunni hafa komið í ræðu-
stól,“ sagði hann. Málfræðingurinn
Mörður lét þó ekki slá sig út af laginu
og sagði bragð að þá barnið finnur, en
það væri nú líka þannig að börnin
lærðu það sem fyrir þeim væri haft.
Vísaði hann svo til þess að deginum
áður hefði Davíð Oddsson forsætis-
ráðherra talað um „fleipur“ stjórn-
arandstöðunnar og það væri sín skoð-
un, að ummæli um popúlískan
bjánahátt væru ekki digrari ummæli
en tal forsætisráðherrans um fleipur.
Dálítið langsóttur samanburður,
vissulega, og það fannst sjávar-
útvegsráðherranum líka sem þótti
þarna lítið komið fyrir íslenskufræð-
inni Háskólans þegar fleipur væri
orðið samanburðarhæft við orða-
tiltækið popúlískur bjánaháttur.
Mörður hélt hins vegar áfram uppi
vörnum: „Ég tel það fara mjög nærri,
að þetta sé jafngilt,“ sagði hann.
„Fleipur þýðir það að menn mæla
þvert um hug sér, eru með bjálfayrði.
Popúlískur bjánaháttur þýðir það að
menn fara fram með popúlísma sem
er skilgreind stefna og atferli í stjórn-
málum og ég hef fullt leyfi til að kalla
þá stefnu og það atferli bjánahátt.“
Jamm, það er nefnilega það.
Tólfunum kastaði svo þegar Ög-
mundur Jónasson, þingflokks-
formaður Vinstri grænna, greip tví-
vegis fram í fyrir Halldóri Blöndal,
forseta Alþingis, við upphaf þing-
fundar sl. miðvikudag, er hann var að
skýra frá samkomulagi forsæt-
isnefndar og formanna þingflokk-
anna um tilhögun dagskrár funda
vikunnar. Forsetinn mat það svo að
með þessu væri þingflokksformað-
urinn að sýna embætti sínu lítilsvirð-
ingu og greip því til þess úrræðis
þingskapanna að víta hann. Slíkt er
afar fátítt og eins og fram hefur kom-
ið hér á þingsíðunni var síðast vitað
til þess að þingmaður hafi verið víttur
fyrir ummæli árið 1950, eða fyrir 52
árum. Nú hafa fundist tvö örlítið
yngri dæmi um þingvítur, en það
breytir ekki því að áratugir eru frá
því þessu úrræði þingskapa var síð-
ast beitt.
Óvíst er um eftirmál, þótt lítt dugi
að deila við dómarann. Þingflokkur
VG hefur sent frá sér yfirlýsingu og
forseti Alþingis svarað henni með
þeim orðum að sjálfsagt hafi verið að
víta þingflokksformanninn. Undir þá
skoðun hafa þau tekið Sigríður A.
Þórðardóttir, þingflokksformaður
Sjálfstæðisflokksins, og Hjálmar
Árnason, varaformaður þingflokks
Framsóknarflokksins. Hins vegar
fékk Ögmundur skýlausan stuðning
þeirra Össurar Skarphéðinssonar,
formanns Samfylkingarinnar, og
Guðjóns A. Kristjánssonar, þing-
flokksformanns Frjálsynda flokks-
ins. Líklegt er að málið verði rætt við
upphaf þingfunda í næstu viku og
gæti orðið fróðlegt á að hlýða, sér-
staklega ef þráður þeirra sumra
verður áfram jafnstuttur. En kannski
verður þá komið meira jafnvægi yfir
mannskapinn. Eða hvað? Það skyldu
þó ekki vera prófkjör og tvennar
kosningar á næsta leiti?

  



Af þingvítum, stuttum þráðum og Þorgeiri Hávarssyni
EFTIR BJÖRN INGA HRAFNSSON
ÞINGFRÉTTAMANN
bingi@mbl.is
HELGI Bernódusson, aðstoðar-
skrifstofustjóri Alþingis, segir að
ákvæði um vítur eigi upphaf sitt í
þingsköpum Alþingis árið 1876, en
eins og kunnugt er vítti Halldór
Blöndal, forseti Alþingis, Ögmund
Jónasson, þingmann Vinstrihreyf-
ingarinnar – græns framboðs, fyr-
ir ósæmileg ummæli í sinn garð á
miðvikudag. Er það í fyrsta sinn í
meira en fjóra áratugi sem þing-
maður er víttur á þingi fyrir um-
mæli sín svo vitað sé.
Í upphaflega ákvæðinu frá árinu
1876, sagði: „Sérhver þingmaður
er skyldur til að gefa sig undir úr-
skurð forsetans að því leyti er
snertir viðhald á góðri reglu. Ef
þingmaður tvisvar á sama fundi
hefur verið áminntur getur forseti
stungið upp á því við þingið að
honum sé alveg synjað þess að
taka til máls á þeim fundi.“
Helgi segir að ákvæðið um
áminningu hafi síðan verið endur-
skoðað árið 1915. Þá hafi það
hljóðað á þessa leið: „Ef þingmað-
ur talar óvirðulega um konunginn
(síðar forseta Íslands) eða ber
þingið eða ráðherra eða einhvern
þingmann brigslyrðum eða víkur
með öllu frá umtalsefninu skal for-
seti kalla til hans: „Þetta er víta-
vert“, og nefna þau ummæli sem
hann vítir. Nú er þingmaður víttur
tvisvar á sama fundi og má þá for-
seti, með samþykki fundarins,
svipta þingmanninn málfrelsi á
þeim fundi.“ Er þetta ákvæði enn í
þingsköpum.
Árið 1915 var líka sett inn máls-
grein um það að forseti gæti vítt
þingmenn fyrir að sitja ekki
þingfundi við atkvæðagreiðslur.
Voru viðurlögin við því að
þingmenn gátu misst dagkaupið.
Þetta ákvæði var hins vegar tekið
út, að sögn Helga, á fjórða ára-
tugnum.
Áður en af því varð var því þó
beitt árið 1930. Um það atvik segir
Helgi: „Á fundi neðri deildar 25.
febrúar 1930 voru tíu þingmenn
fjarstaddir. Bar forseti undir
deildina hvort halda ætti þingfundi
áfram og var það fellt með jöfnum
atkvæðum; níu atkvæðum gegn
níu. Forseti lýsti þá þingvítum á
hendur níu fjarstöddum þing-
mönnum. Einn hafði leyfi til fjar-
veru. Á fundi næsta dag urðu um-
ræður um þingvítin og að fengnum
skýringum lýsti forseti, Benedikt
Sveinsson, sem er afi Halldórs
Blöndals, alla úr þingvítum. Afsök-
un þeirra var að þingmennirnir
níu, sem voru úr fjárveitinganefnd,
höfðu verið prófa nýjan snjóbíl,
sem bilaði við Kolviðarhól, svo þeir
komust ekki í bæinn í tæka tíð!
Þetta þótti nýtt undratæki á þeim
tíma.“
Þingmaður víttur
fyrir blótsyrði
Eins og áður sagði var Ögmund-
ur Jónasson víttur af þingforseta á
miðvikudag. Helgi segir að það sé
rétt sem fram kom í Morgun-
blaðinu sl. fimmtudag að þingfor-
seti, Jón Pálmason, hafi vítt vara-
þingmanninn Magnús Kjartansson
fyrir meiðandi og óviðurkvæmileg
ummæli sem fram komu í nefnd-
aráliti 1950. „Það er hins vegar
erfitt að fá yfirlit um hve oft þetta
hafi gerst í þingsögunni því að
stundum eru orð forseta felld inn í
ræður þingmanna. Það kemur því
ekki fram í registri þingtíðind-
anna,“ segir Helgi og heldur
áfram. „En það eru a.m.k. tvö
yngri dæmi sem við höfum fundið.
Bæði eru úr efri deild. Annað er
frá 1953, er Gísli Jónsson vítti Pál
Zóphóníasson fyrir blótsyrði í
þingræðu. Hitt er frá 1957 þegar
Sigurður Bjarnason fór ófögrum
orðum um aðfarir framsóknar-
manna við kosningasmölun á Aust-
urlandi en þá vítti Bernharð Stef-
ánsson Sigurð.“
Helgi segir að dæmin kunni að
vera fleiri, en engu síður sé óhætt
að segja að þau séu fá. „Hins veg-
ar hafa þingmenn oft hvatt forseta
til að beita þingvítum, þannig að
þetta ákvæði þingskapa er mönn-
um ferskt í huga, þótt á því sé dá-
lítið fornlegt snið,“ segir Helgi að
síðustu.
Ákvæði um vítur sett í þingsköp 1876
Forseti getur
svipt þing-
mann málfrelsi
SJÁLFSTÆÐISMENN í Kópavogi
og Mosfellsbæ halda prófkjör til und-
irbúnings sveitarstjórnarkosningun-
um í dag, laugardag.
Prófkjörið í Kópavogi fer fram í
Félagsheimili Kópavogs, Fannborg
2, og stendur yfir frá kl. 10 til 22.
Kosningin verður rafræn en þátt-
takendum gefst þó einnig kostur á að
kjósa á gamla mátann.
Þátttakendur í prófkjörinu eiga að
raða frambjóðendum í átta sæti á
framboðslistanum svo atkvæðið telj-
ist gilt. Kosningarétt eiga þeir stuðn-
ingsmenn Sjálfstæðisflokksins sem
eiga munu kosningarétt í bæjarfélag-
inu við sveitarstjórnarkosningarnar í
vor og undirrita stuðningsyfirlýsingu
við flokkinn samhliða þátttöku í próf-
kjörinu.
14 manns gefa kost á sér í prófkjör-
inu, þ. á m. eru allir sitjandi bæjar-
fulltrúar og fyrstu varamenn þeirra. Í
framboði eru Jóhanna Thorsteinson
leikskólastjóri, Ármann Kr. Ólafsson,
aðstoðarmaður sjávarútvegsráð-
herra, Ásdís Ólafsdóttir íþróttakenn-
ari, Gunnsteinn Sigurðsson skóla-
stjóri, Gísli Rúnar Gíslason
lögfræðingur, Margrét Björnsdóttir
bókari, Björn Ólafsson matreiðslu-
meistari, Sigrún Tryggvadóttir
hjúkrunarfræðingur, dr. Gunnar
Birgisson verkfræðingur, Sigurrós
Þorgrímsdóttir stjórnsýslufræðing-
ur, Ingimundur K. Guðmundsson
kerfisfræðingur, Halla Halldórsdótt-
ir ljósmóðir, Pétur M. Birgisson og
Bragi Michaelsson eftirlitsmaður.
Ef mikill meirihluti þátttakenda í
prófkjörinu kýs í rafræna kosninga-
kerfinu er búist við að niðurstöður
talningar geti legið fyrir fljótlega eða
innan klukkustundar eftir að kjör-
fundi lýkur á laugardagskvöldið.
Þá halda sjálfstæðismenn í Mos-
fellsbæ prófkjör í dag í Varmárskóla
milli klukkan 10 og 19. Þátttökurétt
hafa allir félagsbundnir flokksmenn í
Mosfellsbæ og kosningarétt hafa í
kosningunum í vor. Ennfremur hafa
kosningarétt þeir félagar í Viljanum,
félagi ungra sjálfstæðismanna, sem
orðnir eru 16 ára. Loks geta þeir aðr-
ir kosið, sem undirrita stuðningsyfir-
lýsingu við Sjálfstæðisflokkinn á
kjörstað.
Alls gefa 13 kost á sér í prófkjör-
inu. Þeir eru: Bjarki Sigurðsson,
Bryndís Haraldsdóttir, Guðmundur
S. Pétursson, Gylfi Guðjónsson, Haf-
dís Rut Rúdólfsdóttir, Hafsteinn
Pálsson, Haraldur H. Guðjónsson,
Haraldur Sverrisson, Herdís Sigur-
jónsdóttir, Klara Sigurðardóttir,
Ólafur Matthíasson, Pétur Berg
Matthíasson og Ragnheiður Rík-
harðsdóttir.
Valdir verða sex þátttakendur á
lista sjálfstæðismanna og verða úrslit
kynnt á þorrablóti Sjálfstæðisfélags
Mosfellinga í kvöld.
Tvenn prófkjör sjálf-
stæðismanna í dag