Morgunblaðið - 09.02.2002, Blaðsíða 24

ERLENT
24 LAUGARDAGUR 9. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
HAGNAÐUR Hraðfrystihúss Eski-
fjarðar hf. nam 156 milljónum króna
á síðasta ári samanborið við 484
milljóna króna tap árið 2000. Rekstr-
artekjur félagsins jukust verulega á
árinu eða úr 2.440 milljónum króna í
3.763 milljónir króna. Samkvæmt til-
kynningu til Verðbréfaþings Íslands
í gær gengu veiðar á uppsjávarfiski
vel á árinu og var afli skipa félagsins
meiri en áður hefur þekkst. Færðu
uppsjávarfiskiskip Hraðfrystihúss-
ins tæplega 160 þúsund tonn að landi
á árinu og tók mjöl- og lýsisvinnsla
félagsins við ríflega 178 þúsund
tonnum sem er metmóttaka á
rekstrarári. Móttekin bolfiskur var
1.833 tonn og var hann alfarið veidd-
ur af togara félagsins. Móttekin
rækja var 1.778 tonn. Félagið keypti
á árinu útgerðarfélagið Vísi í Sand-
gerði til að styrkja hráefnisöflun bol-
fiskvinnslu félagsins. Endurskipu-
lagningu félagsins er að mestu lokið
og eiga þær breytingar að skila sér
að fullu inn í núverandi rekstarár.
Elfar Aðalsteinsson forstjóri
kveðst í tilkynningu til Verðbréfa-
þings, mjög sáttur við rekstarniður-
stöðu ársins. Góð aflabrögð í upp-
sjávarfiski, og stöðugt markaðs-
umhverfi í mjöli og lýsi hafi lagt
grunninn að þessari niðurstöðu.
Veltufé frá rekstri sé mikið og lögð
hafi verið áhersla á niðurgreiðslu
skulda. Rekstrarumhverfi sjávarút-
vegsfyrirtækja hafi almennt verið já-
kvætt á árinu og það endurspeglist í
þessu uppgjöri. Eins séu horfur fyrir
árið í ár góðar að öllu óbreyttu.
Hraðfrystihús Eskifjarðar
með 156 milljónir í hagnað

 

 
 #

#,

#

,.
/ &#
  
 
 
&#
&

  
 
 
,/
  1

  #






  1&'
#


"
  #$ %
2  &'&
/
#



?@
&'A/
 #
 &,/
 &  




    

  

  5488;
54=:5
 
8==
 
3=7

=:3

 &
=4==6
848<3
''!
5<
5;:
=99>
& '"
&'"
&"
"
&' "
'"
&"
&"
& "
&"
&'"

 
   #

$%
%
$%
%
$%
%


 
 #
 
 
   #
  
Stórbætt afkoma
TAP Sláturfélags Suðurlands nam
58,6 milljónum króna á síðasta ári og
eru það umskipti frá 90,5 milljóna
króna hagnaði árið áður.
Lakari afkoma stafar af hækkun
fjármagnsgjalda, lægri framlegð af
vörusölu og hækkun launakostnaðar
og annars rekstrarkostnaðar á milli
ára, að því er fram kemur í tilkynn-
ingu frá Sláturfélaginu. Þar segir
einnig að rekstrarárið hafi einkennst
af mikilli samkeppni sem leiddi til
fækkunar aðila í slátrun og í kjötiðn-
aði „en afkoma beggja greina var
óviðunandi á árinu“. Varðandi horfur
á þessu ári segir að markaðshlutdeild
SS sé að vaxa á kjötmarkaðnum í kjöl-
far rekstrarerfiðleika helstu keppi-
nauta. „Gert er ráð fyrir að áfram
verði mikil samkeppni í slátrun og
kjötiðnaði, en stöðugleiki aukist á
næstu mánuðum í efnahagslífinu.“
Rekstrartekjur SS og dótturfélags-
ins SS Afurða voru 3.468,2 milljónir
króna en 3.097,5 milljónir árið áður.
Velta samstæðunnar jókst um 12% á
milli ára. Veltufé frá rekstri hefur
minnkað um tæpt 41%, úr 270 millj-
ónum í 160 milljónir.
Skuldir SS hafa aukist úr 1.341
milljón í 1.740 milljónir en eigið fé er
sambærilegt á milli ára, um 1.180
milljónir. Eiginfjárhlutfall lækkar á
milli ára, úr 47% í 41%, og arðsemi
eigin fjár var neikvæð um 5% en var
árið 2000 jákvæð um 8%.
#

#,

#

,.
/ &#

 
 
 
&#
&

  
 
 
,/
  1

  #





  1&'
#






2  &'&
/
#

 &,/
 & 
1 &,/

 










 
 



64;9:
54<98
'
=67
!
7:

=;
9;
' '(
=4=:;
=468=
 !
5<;
8<;>
:;>
"
"
"
"
 "
"
'"
"
"
"
"
'"



 
 
   #

$%
%
$%
%
$%
%


 
 #
 
  
  #
  
Úr hagnaði í tap hjá SS
FYRRVERANDI yfir-
framkvæmdastjóri
bandaríska orkusölufyr-
irtækisins Enron, Jeffr-
ey Skilling, tjáði rann-
sóknarnefnd bandaríska
þingsins í fyrradag að
hann hefði ekki vitað
betur en fjárhagsstaða
fyrirtækisins væri góð
þegar hann hætti störf-
um hjá því í ágúst í
fyrra. Fjórum mánuðum
síðar varð fyrirtækið
gjaldþrota. Framburður
Skillings gekk þvert
gegn framburði tveggja
annarra yfirmanna í fyr-
irtækinu, sem sögðust
ítrekað hafa varað hann
við hagsmunaárekstrum
sem gæfu af sér fúlgur
fjár fyrir suma innan-
búðarmenn.
„Ég taldi fyrirtækið
ekki vera í neinum fjár-
hagskröggum,“ sagði
Skilling, sem bar vitni
eiðsvarinn í kjölfar Andrews Fast-
ows, fyrrverandi yfirfjármálastjóra
Enron, og þriggja annarra hátt-
settra framkvæmdastjóra fyrirtæk-
isins, sem allir neituðu að svara
spurningum þingnefndarmanna á
grundvelli stjórnarskrárbundins
réttar síns til að bera ekki sakir á
sjálfa sig. Fastow hefur verið sagð-
ur maðurinn á bak við stofnun sam-
eignarfyrirtækja er gerðu Enron
kleift að halda miklum skuldum ut-
an við bókhald fyrirtækisins, og
halda þannig lánshæfismati þess
háu. Hrun þessara sameignarfyr-
irtækja leiddi til gjaldþrots Enron.
Skilling sagði í vitnisburði sínum
að hann hefði ekki haft hugmynd
um að Fastow og aðrir yfirmenn
Enron hefðu hagnast um rúmlega
40 milljónir dollara af sameignar-
fyrirtækjunum. Þá þvertók hann
fyrir að hafa vitað til þess að reynt
hefði verið að fela tap fyrir fjár-
festum. Ennfremur svaraði Skilling
því ítrekað til, að hann ræki ekki
minni til að hafa verið viðstaddur
mikilvæga fundi sem þingnefndar-
menn telja að hafi leitt í ljós vís-
bendingar um hvert hafi stefnt hjá
Enron.
James Greenwood, þingmaður
repúblíkana og formaður orku- og
viðskiptanefndar fulltrúadeildarinn-
ar, var fullur efasemda um fram-
burð Skillings. „Stór jarðskjálfti
reið yfir Enron rétt eftir að þú yf-
irgafst fyrirtækið,“ sagði Green-
wood. „Fólk mun lægra sett en þú
kom auga á sprungurnar sem voru
að myndast, fann titringinn og sá
rúðurnar nötra. Og þú ætlast til að
við trúum því að þú hafir setið á
skrifstofu þinni og ekki haft hug-
mynd um að húsið væri að hruni
komið?“
Skilling er hæst setti yfirmaður
Enron sem borið hefur vitni fyrir
þinginu, en fjöldi nefnda rannsakar
nú kringumstæður gjaldþrots fyr-
irtækisins, sem kostaði þúsundir
starfsmanna atvinnuna og fjöldi nú-
verandi og fyrrverandi starfsmanna
hefur glatað öllu sparifé sínu sem
var bundið í hlutabréfum í fyrir-
tækinu, en þau eru nú verðlaus. Í
ljós hefur komið, að nokkru áður en
uppskátt varð um vandræði í
rekstrinum höfðu margir yfirmenn
selt hlutabréf í stórum stíl og hagn-
ast um miklar fúlgur.
Skilling sagði m.a. að hann ræki
ekki minni til þess að hafa setið
fund fyrir tveim árum þar sem
stjórn fyrirtækisins ræddi stofnun
eins af fyrrnefndum sameignarfyr-
irtækjum. Þegar Greenwood veifaði
minnisblöðum frá fundinum, sem
staðfestu að Skilling hefði verið við-
staddur, sagði Skilling: „Ef til vill
sat ég fundinn að hluta. Sat ég
hann allan? Ég veit það ekki.“
Ennfremur kvaðst hann telja
ólíklegt að hann hefði verið við-
staddur annan, mikilvægan fund
þar sem Fastow lýsti því hvernig
nauðsynlegt væri að Skilling myndi
veita persónulega heimild fyrir
stofnun eins af sameignarfyrirtækj-
unum. Þótt fundargerðir bendi til
að Skilling hafi setið þennan fund
sagði Skilling í vitnisburði sínum að
þann dag hefði verið rafmagnslaust
og „það var myrkur og fólk var að
koma og fara af fundinum allan
tímann.“
Gerald Treece, aðstoðarrektor
South Texas-lagaháskólans, sagði
fréttamönnum að hann teldi það
hafa verið mikil mistök af hálfu
Skillings að bera vitni fyrir þing-
nefndinni. „Og hann sýndi svo
sannarlega fram á það. Ég er viss
um að lögfræðingar hans hafa reytt
hár sitt og skegg á meðan hann var
að tala.“
Fyrrverandi yfirframkvæmdastjóri Enron ber vitni
Skilling neitar að
hafa vitað um
rekstrarvanda
Jeffrey Skilling, fyrrverandi yfirframkvæmdastjóri Enron, ber vitni fyrir nefnd
bandaríska þingsins er rannsakar kringumstæður gjaldþrots fyrirtækisins.
Washington. The Washington Post, The Los Angeles Times.
Reuters
HEIMURINN lá fyrir fótum Jeff-
reys Skillings fyrir ári. Eftir að
hafa í ellefu ár stöðugt þokað sér
ofar og ofar í metorðastiganum í
Enron var hann gerður að yf-
irframkvæmdastjóra fyrirtæk-
isins, sem hann gortaði af að
væri ekki bara „fremsta fyr-
irtæki í heimi“, heldur líka það
„flottasta“.
Skilling útskrifaðist frá við-
skiptadeild Harvard-háskóla og
hóf störf fyrir Enron á miðjum
níunda áratugnum sem ráðgjafi.
Enron réð hann í fast starf 1990
og hann fékk fljótlega á sig orð
fyrir að vera maður stórra hug-
mynda og hvatti til þess að fyr-
irtækið léti ekki við það sitja að
selja og dreifa jarðgasi heldur
sneri sér einnig að nýjustu gerð
vörumiðlunar.
Ákafi hans vakti athygli, bæði
í höfuðstöðvum Enron í Houston
og utan þeirra. Hann fór með
framkvæmdastjóra á safarí í Afr-
íku, mótorhjólaleiðangra í
Mexíkó og kappakstur um
óbyggðir Ástralíu. Hann var í
miklu uppáhaldi hjá Kenneth
Lay, stofnanda Enron, sem
studdi tilraunir Skillings til að
leiða fyrirtækið inn á nýjar
brautir.
Mörgum starfsmönnum Enron
fannst Skilling með eindæmum
ráðríkur og vera með puttana í
öllum þáttum starfseminnar.
Sumir kölluðu hann Svarthöfða,
eftir alræmdri persónu úr
Stjörnustríðsmyndunum, og var
hann sagður einkar montinn af
því gælunafni. Ónafngreindur
framkvæmdastjóri í fyrirtækinu
keypti sér eintak af „Prinsinum“,
hinni klassísku bók Machiavellis
um yfirvald, til að öðlast skilning
á aðferðum Skillings.
Í háhýsum Enron í Houston
var Skilling ógnvekjandi og fjar-
lægur. The New York Times hef-
ur eftir Tim Sullivan, sem sá um
tækniaðstoð við starfsmenn Enr-
on, háa sem lága, að helst hafi
virst sem Skilling væri í einangr-
unarhjúpi. Áðurnefndur fram-
kvæmdastjóri, sem leitaði í
smiðju Machiavellis til að fá inn-
sýn í hugsanagang Skillings,
sagði að bókin hefði hjálpað sér
mikið í samskiptum við Skilling.
„Þegar Jeff fór að seilast til
valda keypti ég mér eintak af
Prinsinum, vegna þess að mér
fannst eins og verið væri að éta
mig lifandi,“ sagði þessi fram-
kvæmdastjóri. Það hefði sér-
staklega verið ein setning í bók-
inni sem hefði lýst Skilling vel:
„Það er mun öruggara að vekja
ótta en að vera elskaður, eigi
maður einungis kost á öðru.“
„Prinsinn“ af Enron
Washington. The Washington Post.