Morgunblaðið - 09.02.2002, Blaðsíða 26

ERLENT
26 LAUGARDAGUR 9. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
„Þótt Bandaríkjastjórn
eigi meira af gjöreyðing-
arvopnum en nokkur ann-
ar, þá vill hún auka það
enn,“ sagði í yfirlýsingu,
sem n-kóreska ríkis-
fréttastofan flutti. „Þetta
sannar, að Bandaríkin
eru „keisaraveldi hins
illa“ og ógnun við frið og
stöðugleika í heiminum.“
Samkvæmt tillögu Bush
verða framlög til hermála
í Bandaríkjunum á næsta
ári 37.900 milljarðar ísl.
kr.
Bush setur skilyrði
Pak Gil-Yon, sendi-
herra N-Kóreu hjá SÞ,
sagði í gær, að stjórnin í
Pyongyang væri tilbúin
til viðræðna við Banda-
ríkjastjórn hvenær sem
væri, svo framarlega sem
engin skilyrði fylgdu
þeim. Bush sagði hins
vegar í síðustu viku, að
hann væri fús að ræða við
N-Kóreustjórn ef hún
flytti eitthvað af vopna-
búnaði sínum frá landa-
mærunum við S-Kóreu og
hætti útflutningi gereyð-
ingarvopna, það er að
segja eldflauga, sem bor-
ið geta kjarnavopn.
James Hoare, fulltrúi
bresku stjórnarinnar í
Pyongyang, sagði í fyrra-
dag, að N-Kóreustjórn
vildi hefja aftur viðræður
við Bandaríkjastjórn og
hefði lagt áherslu á, að
hún væri andvíg hvers
konar hryðjuverkum.
Hún hefði skrifað undir
alþjóðlega sáttmála gegn
hryðjuverkum á síðasta
ári og ítrekað þá afstöðu
sína eftir hryðjuverkin í
Bandaríkjunum 11. sept-
ember.
Jospin gagnrýnir
Bandaríkjastjórn
Lionel Jospin, forsætis-
ráðherra Frakklands,
bættist í gær í hóp þeirra
Evrópumanna, sem gagn-
rýnt hafa utanríkisstefnu
Bandaríkjanna. Hvatti
hann Bandaríkjastjórn til
að hafa meira samráð við
bandamenn sína og sagði,
að svo mikilvæg sem bar-
áttan gegn hryðjuverkum
væri, þá mættu menn
ekki lokast inni í henni
einni. Vandamálin væru
flóknari en svo, að hægt
væri að leysa þau með
hernaðaryfirburðum ein-
um saman.
Bush sneiddi að þessari
alþjóðlegu gagnrýni í
fyrradag er hann sagði
við fagnandi mannfjölda í
New York, að „sums
staðar eru menn kannski
orðnir þreyttir. Þeir eru
að örmagnast í þessari
frelsisbaráttu okkar en
svo er ekki um mig, ekki
ríkisstjórnina og ekki
bandarísku þjóðina“.
Kallar Bandaríkin
„keisaraveldi hins illa“
Fulltrúi Norður-Kóreu hjá SÞ hvetur samt til viðræðna
Seoul, París. AFP.
OFURSTI í flugher Venesúela stóð á
fimmtudagskvöld fyrir fjölmennum mót-
mælum fyrir framan forsetahöllina í Carac-
as og krafðist fólkið afsagnar Hugo Chavez,
forseta landsins. Sagði ofurstinn, Pedro
Soto, við fylgjendur sína og aðra sem fylgd-
ust með mótmælunum að Chavez væri
valdasjúkur maður og að lýðræði í landinu
væri bráður bani búinn undir hans stjórn.
„Það getur ekki kallast lýðræði þegar for-
setinn stjórnar beint hæstarétti landsins,
þjóðþinginu og hernum,“ sagði Soto áður en
mótmælendur gengu sem leið lá úr miðbæ
Caracas að forsetahöllinni í austurhluta
borgarinnar.
Fóru mótmælin að mestu friðsamlega
fram og lauk skömmu eftir miðnætti en Soto
hét því að standa fyrir annarri mótmæla-
göngu í gær, föstudag. „Við munum halda
áfram uns hann [Chavez] segir af sér.“
Mikil ólga er í Venesúela en fulltrúar for-
setans sögðu Soto handbendi stjórnarand-
stöðunnar og Ramon Rodriguez Chacin inn-
anríkisráðherra kallaði hann „svikara“ og
„tækifærissinna“. Sagði Chacin þó að réttur
fólks til að standa fyrir friðsamlegum mót-
mælum yrði virtur að fullu.
Soto hafði fyrr í vikunni fullyrt að 75%
liðsmanna hersins deildu þeirri skoðun hans
að Chavez hneigðist æ meir til einræðis og
að forsetanum bæri að segja af sér. Sakaði
hann Chavez um að gera fátt til að bæta hag
landsmanna.
Powell óánægður með Chavez
Gagnrýni Sotos kemur örfáum dögum eft-
ir að Colin Powell, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, viðhafði óvenju harkalega
gagnrýni á hendur forseta Venesúela. Lýsti
Powell efasemdum um að Chavez væri jafn
staðfastur lýðræðissinni og hann vildi vera
láta og gagnrýndi ákvörðun hans um að
heimsækja nýlega lönd eins og Írak og Líb-
ýu.
George Tenet, yfirmaður bandarísku
leyniþjónustunnar CIA, lýsti einnig áhyggj-
um sínum á miðvikudag vegna versnandi
efnahagsaðstæðna í Venesúela og taldi
hættu á þjóðfélagslegu öngþveiti þar.
Krafist af-
sagnar Chav-
ez forseta
Caracas. AFP.
Reuters
Nokkur þúsund manns tóku þátt í mótmælunum í Caracas. Fólkið hrópaði „frelsi,
frelsi“ og krafðist afsagnar Hugo Chavez, forseta Venesúela.
STJÓRNVÖLD í Norður-Kóreu kölluðu í gær Bandaríkin „keisaradæmi hins illa“ og
voru með því að svara yfirlýsingum George W. Bush Bandaríkjaforseta um að N-Kór-
ea ásamt Íran og Írak væru „möndulveldi hins illa“. Fulltrúi N-Kóreu hjá Sameinuðu
þjóðunum lýsti samt sem áður yfir í gær, að stjórn sín væri tilbúin til viðræðna við
Bandaríkjastjórn hvenær sem væri.
LORENA Avila Suarez var átta ára gömul
þegar hún kom til eyjarinnar Isla Maria
Madre undan Kyrrahafsströnd Mexíkó til að
dvelja með föður sínum, dæmdum morðingja.
Hún ólst upp meðal fanganna og barna þeirra
í einhverju óvenjulegasta fangelsi heims;
eyju með kirkju, bakaríi og samkomuhúsi þar
sem sakamenn afplána refsingu sína um-
kringdir fjölskyldumeðlimum.
Lorena, sem nú er 25 ára, varð ástfangin af
dæmdum kókaínsmyglara, svo hún varð eftir
á eyjunni með eiginmanni sínum þegar faðir
hennar lauk afplánun og fjölskyldan flutti
aftur til meginlandsins. Hún býr því enn í
fangelsinu þar sem hún hefur dvalið mestallt
sitt líf.
„Stundum myndi ég vilja vera þarna úti,
hér eru allir dagar eins,“ segir Lorena við
blaðamann The Washington Post og hallar
sér upp að eiginmanninum, Jesus Lopez, sem
er 33 ára. „En þegar ég fer, vil ég að það
verði með honum.“
Betrun lykilorð í
mexíkósku réttarkerfi
Fangelsið á Isla Maria Madre er til-
raunaverkefni á vegum mexíkóskra fangels-
isyfirvalda. Það tekur yfir heila eyju í Kyrra-
hafi, um 150 km suður af borginni Mazatlán.
Fyrst var stofnað fangelsi þar fyrir heilli öld
og voru þá harðsvíruðustu fangarnir sendir
þangað í þrælkunarvinnu. Nú dvelja um
1.600 fangar, sem sýnt hafa vilja til að bæta
ráð sitt, hins vegar í tiltölulega góðu yfirlæti í
þessari náttúruparadís.
Flestir fanganna hafa hlotið dóma fyrir
fíkniefnabrot og segja má að hinn dæmigerði
fangi sé að afplána tíu ára dóm fyrir smygl á
marijúana. Nokkrir hafa þó verið sakfelldir
fyrir rán, líkamsárásir og jafnvel morð.
Betrun og endurhæfing sakamanna eru
grundvallaratriði í mexíkósku réttarkerfi og
segja fangelsisyfirvöld betrunardvölina á Isla
Maria Madre rökrétta framlengingu þeirrar
hugmyndafræði: Ef markmiðið er að fang-
arnir snúi aftur til daglegs lífs og starfa að af-
plánun lokinni, er þá ekki eðlilegt að vista þá í
fangelsi sem líkir eftir venjulegu samfélagi?
Á Isla Maria Madre eru engir fangaklefar
eða rimlar og sakamennirnir eru ekki nefndir
fangar heldur „nýlendubúar“. Þeir ganga
ekki í sérstökum búningum og búa í venjuleg-
um húsum, við götur sem gætu verið í hvaða
mexíkóska bæ sem er. Þrátt fyrir að her-
menn á jaðri hinnar 140 km² eyju séu vopn-
aðir vélbyssum bera fangaverðirnir engin
vopn. Um 600 börn fanganna búa í litlum hús-
um með foreldrum sínum og sækja skóla í
notalegu umhverfi.
„Fangelsið hér var algjört helvíti. Fang-
arnir máttu sæta grimmilegri meðferð og
niðurlægingu,“ segir fangelsisstjórinn, Raul
Soto Calderon. „[Núna] myndi maður ekki
gera sér grein fyrir því að þetta væri fangelsi
ef maður vissi það ekki fyrir.“
„Hvílík fegurð!“
Og föngunum líkar að vonum vistin. „Þeg-
ar ég kom hingað hrópaði ég upp yfir mig:
„Hvílík fegurð!“,“ sagði Guadalupe Rodriq-
uez Quiroz, dæmdur fíkniefnasali sem hafði
áður afplánað fjögur ár í oftroðnu, ofbeldis-
fullu fangelsi í Tijuana. Þar, sagði hann,
höfðu fangarnir þurft að múta vörðunum fyr-
ir allt, þar á meðal að nota klósettið.
En ekki eru þó allir jafn hrifnir. Alejandro
Gertz Manero, öryggismálaráðherra Mexíkó,
sem fangelsismál heyra undir, hefur til dæm-
is lýst efasemdum um réttmæti þess að reka
slíka „paradísarvistun“ fyrir fanga, sér-
staklega í ljósi bágrar stöðu ríkissjóðs.
Kostnaðurinn við rekstur fangelsisins er um
400 milljónir króna á ári, eða þrisvar sinnum
meiri á hvern fanga en í öðrum fangelsum í
Mexíkó. Til dæmis er afar kostnaðarsamt að
flytja fólk og vistir til eyjarinnar.
Ýmsir hafa einnig gagnrýnt að börnum sé
leyft að alast upp í fangelsinu. Oliva Suarez
Ilago, móðir Lorenu Avila Suarez, tekur und-
ir það að vissu leyti. „Það getur verið óheppi-
legt fyrir sum börn. Þau verða vitni að ýmsu
sem þau hefðu ekki átt að sjá, og verða árás-
argjörn og orðljót.“
Aðrir benda á að börnin séu í mörgum til-
vikum öruggari á Isla Maria Madre en í fá-
tækrahverfunum sem þau komu úr og hús-
næðið sé auk þess oft mun betra. Þá sé
æskilegt að fjölskyldur geti búið saman í stað
þess að vera sundraðar. „Mér líkar vel hérna
vegna þess að ég get verið með pabba mín-
um,“ hafði blaðamaður The Washington Post
eftir Maribel Cisneros, 13 ára stúlku í sögu-
tíma í grunnskólanum.
Hvað sem skiptum skoðunum líður er
áformað að stækka fangelsið á Isla Maria
Madre og er ætlunin að fjölga föngum í um
3.000 á þessu ári.
Fangar
í paradís
Isla Maria Madre í Mexíkó. The Washington Post.
Washington Post/Mary Jordan
Landslagið á Isla Maria Madre minnir frem-
ur á ferðamannaparadís en fangelsi.
Washington Post/Mary Jordan
Luis Oscar Mendez Juarez, sem varð
manni að bana í ráni í Mexíkóborg, sveifl-
ar sér í hengirúmi við ströndina á Isla
Maria Madre.