Morgunblaðið - 15.02.2002, Blaðsíða 18

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
18 FÖSTUDAGUR 15. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
SAMHERJI hf. gerir verulegar at-
hugasemdir við svar sjávarútvegs-
ráðherra á Alþingi við fyrirspurn Jó-
hanns Ársælssonar um flutning
veiðiheimilda á fiskveiðiárunum
1996/1997 til 2000/2001.
Samkvæmt svari sjávarútvegsráð-
herra hefur Samherji hf. leigt frá sér
um 14.926 þorskígildistonna kvóta á
umræddu tímabili, þar af um 4.841
tonn á síðasta fiskveiðiári. Í yfirlýs-
ingu frá Samherja segir hinsvegar
að þessar upplýsingar séu „alrang-
ar“ og „illskiljanlegt hvernig slíkar
upplýsingar geti ratað inn á Al-
þingi.“
Í yfirlýsingu Samherja er m.a.
bent á að Samherji sameinaðist út-
gerðarfyrirtækinu BGB-Snæfelli hf.
á síðasta fiskveiðiári og svo virðist
sem gleymst hafi að gera ráð fyrir
þeirri ráðstöfun þegar svarið við fyr-
irspurn Jóhanns var unnið. Þegar
búið sé að taka tillit til þessa o.fl.
lækki svonefnd „kvótaleiga“ Sam-
herja niður í 2.290 þorskígildistonn
og þar hafi mönnum sést yfir ríflega
2.500 þorskígildistonn.
Þá er bent á að aflaheimildir frá
Samherja voru geymdar hjá öðrum
fyrirtækjum yfir kvótaáramót. Al-
gengt sé að fyrirtæki geymi afla-
mark hvert fyrir annað til þess að
forðast að það falli niður. Á síðasta
fiskveiðiári hafi ríflega 400 þorsk-
ígildistonn verið geymd fyrir Sam-
herja með þessum hætti hjá öðrum
fyrirtækjum, frá 31. ágúst til 1. sept-
ember, þ.e. yfir kvótaáramótin, en
síðan flutt til baka.
Ennfremur segir að Samherji og
Skipaklettur hf. hafi gert saman út
eitt skip Samherja og heimildir
Skipakletts verið veiddar og vistaðar
á Víði EA. Skipaklettur hf. hafi síðan
verið sameinaður Síldarvinnslunni
hf. og í tengslum við það orðið til-
flutningur á aflaheimildum sem er
sögð kvótaleiga á 900 þorskígildis-
tonnum en sé í raun ekki leiga, enda
hafi Samherji engar tekjur haft af
þessum tilfærslum. Þá hafi Samherji
leigt loðnuskipið Sunnutind og gert
út til loðnuveiða á síðasta fiskveiðiári
og flutt á skipið loðnukvóta að jafn-
gildi 673 þorskígildistonn. Sú ráð-
stöfun sé ranglega túlkuð sem kvóta-
leiga, enda hafi Samherji flutt eigin
heimildir á skip sem fyrirtækið gerði
út sjálft. Að teknu tilliti til þessara
atriði standi eftir rúmlega 250 þorsk-
ígildistonn af þeim ríflega 4.800 sem
Samherji var sagður hafa leigt frá
sér á síðasta fiskveiðiári. Þá sé eftir
að nefna að Samherji leigði að auki
til sín verulegt magn af úthafskarfa,
þorski og síld við Noreg á síðasta
fiskveiðiári.
Í yfirlýsingunni segir ennfremur
að áhrif kvótaleigu á hagnað Sam-
herja eftir skatta síðustu 15 mánuði
séu rúmar 20 milljónir króna eða um
0,1% af tekjum félagsins og augljóst
að sú fjárhæð vegi ekki þungt í
rekstri þess.
„Samherji hefur nýtingarrétt á
verulegu magni aflaheimilda og telur
það skyldu sína að veiða og vinna
þann afla. Eðlilegur hluti starfsem-
innar er að leigja til sín aflamark
sem og frá sér, til þess að ná fram
sem mestu hagræði í rekstrinum og
einnig til þess að unnt sé að nýta
aflaheimildir utan fiskveiðilögsög-
unnar. Í raun er þar aðeins um skipti
á milli fyrirtækja að ræða, til hags-
bóta bæði fyrir fyrirtækin og starfs-
fólkið. Samherji hefur ætíð lagt
áherslu á nýtingu íslenskra afla-
heimilda í lögsögum annarra ríkja,
sem ekki væri mögulegt án skipta á
aflaheimildum,“ segir í yfirlýsingu
Samherja.
Samkvæmt svari sjávarútvegsráð-
herra hefur Vinnslustöðin hf. í Vest-
mannaeyjum leigt frá sér næstmest-
an kvóta á umræddu tímabili, alls
7.414 þorskígildistonn. Þar á eftir
kemur Útgerðarfélag Akureyringa
með 7.131 tonn.
Mest leigt af kvóta til Suðurnesja
Útgerðarfélagið Sæhamar ehf. í
Vestmannaeyjum hefur hinsvegar
leigt til sín mestan kvóta á umæddu
tímabili ef marka má upplýsingarnar
í svari sjávarútvegsráðherra, alls
7.045 þorskígildistonn. Uggi ehf. í
Keflavík hefur leigt til sín 6.729 tonn
og Njáll ehf. á Dalvík um 5.776 tonn,
þó ekkert á síðasta fiskveiðiári. Á
síðasta fiskveiðiári leigði útgerðar-
félagið Nesfiskur hf. í Garði til sín
mestan kvóta, alls 2.233 þorskígildis-
tonn.
Í svarinu kemur ennfremur fram
að Grindavík er það sveitarfélag sem
mest hefur leigt til sín af kvóta á um-
ræddu tímabili, alls um 19.479 þorsk-
ígildistonn. Athygli vekur að sveit-
arfélög á Suðurnesjum eru meðal
þeirra sem leigðu til sín mestan
kvóta á tímabilinu, Garður 16.917
tonn og Keflavík 8.808 tonn. Lang-
mest hefur hinsvegar verið leigt af
kvóta frá Akureyri ef marka má svar
sjávarútvegsráðherra, alls 28.870
þorskígildistonn á þeim fimm fisk-
veiðiárum sem um ræðir, þar af um
8.894 tonn á síðasta fiskveiðiári. Frá
Þórshöfn hafa verið leigð 10.222 tonn
og um 7.175 tonn frá Siglufirði.
„Alrangar“ tölur í svari
sjávarútvegsráðherra
Samherji segir tilfærslur með kvóta
eðlilegan hluta starfseminnar
Morgunblaðið/Þorgeir
ÞÝSKA þingið samþykkti nýlega
lög í þeim tilgangi að ná niður
lyfjakostnaði hins opinbera. Með
lögunum er ætlunin að beina lyfja-
kaupum að ódýrari lyfjum þegar
þess er kostur, sem í framkvæmd
mun þýða að lyfsali velur yfirleitt
úr hópi ódýrustu lyfja sem unnt er
hverju sinni.
Íslenska lyfjafyrirtækið Delta
hf. framleiðir samheitalyf og selur
um 60% framleiðslunnar á þýska
markaðnum. „Almennt má segja
að þetta sé fremur væg stýring,“
segir Guðbjörg Edda Eggertsdótt-
ir framkvæmdastjóri útflutnings-
sviðs Delta, „hér á Íslandi skal til
dæmis afgreiða ódýrasta lyfið, og
skiptir þá ekki máli hvort verð-
munur er 1 króna eða 100 krónur,
þ.e. ekki er leyfilegt svo dæmi sé
tekið að afgreiða næstódýrasta lyf-
ið.
Viðtökur hafa verið blendnar –
frumlyfjafyrirtækin hafa tekið
þessu illa og einhver þeirra hafa
kært lögin.
Samheitalyfjafyrirtækin hafa
aftur á móti tekið lögunum fagn-
andi og einhver þeirra hafa þegar
tilkynnt að öll þeirra lyf uppfylli
skilyrði laganna hvað verð varðar.
Af þessum viðtökum má ráða að
menn ætla almennt að lögin verði
samheitalyfjafyrirtækjum til fram-
dráttar en dragi úr markaðshlut-
deild frumlyfjafyrirtækja.
Sá galli er þó á gjöf Njarðar að
hvorki læknar né apótek hafa hug-
búnað til að auðvelda þeim fram-
kvæmd laganna. Þannig hafa apó-
tekin ekki aðgang að hugbúnaði,
sem raðar lyfjum eftir verði, líkt
og apótek hafa hér á landi. Menn
telja því að lögin muni ekki raun-
verulega komast í framkvæmd al-
veg strax.“ Spurð um hugsanleg
áhrif þessarar breytingar á af-
komu Delta segir Guðbjörg Edda
að breytingar sem þessar hafi yf-
irleitt þau áhrif að samheitalyfja-
markaðurinn stækki og verð lækki
þegar til lengri tíma er litið. Hvor
þátturinn muni vega þyngra fyrir
afkomu Delta sé hins vegar erfitt
að spá um.
Í umfjöllun í þýska viðskipta-
blaðinu Handelsblatt á dögunum
kom fram að í Bandaríkjunum sé
hlutur samheitalyfja um 80% af
lyfjamarkaðnum, en í Þýskalandi
sé hann aðeins um 30%, en það
kunni að breytast á næstu árum
vegna kostnaðaraðhalds í heil-
brigðiskerfinu, ekki síst í lyfjahlut-
anum. Þá er haft eftir starfsmanni
greiningardeildar BHF-Bank að í
Bandaríkjunum og Bretlandi falli
verð iðulega um 70 til 80 prósent
innan nokkurra mánaða frá því að
einkaleyfi falli niður. Í Þýskalandi
sé þetta hlutfall 30–35 prósent.
Breytingar á lyfjamark-
aðnum í Þýskalandi
Delta selur um
60% framleiðslu
sinnar á þýska
markaðinn
SÖLU á hlut norska ríkisins í
SAS-flugfélaginu verður lík-
lega hraðað, að því er norska
blaðið VG greinir frá. Við-
skiptaráðherra Noregs, hægri-
maðurinn Ansgar Gabrielsen,
vill flýta einkavæðingu SAS
eins og hægt er og selja 14,3%
hlut norska ríkisins í SAS.
„Ég hef ekki heyrt góð rök
fyrir því að ríkið eigi að sitja á
hlutabréfum í SAS fyrir einn
til einn og hálfan milljarð
norskra króna,“ segir Gabr-
ielsen. Upphæðin jafngildir á
bilinu 11–17 milljörðum ís-
lenskra króna.
Ekki ákveðið hvort hraðað
verði einkavæðingu
Samstarfsflokkur Hægri-
flokksins í ríkisstjórn, Kristi-
legi þjóðarflokkurinn, hefur
ekki ákveðið hvort hraða eigi
hugsanlegri einkavæðingu
SAS. Norski verkamanna-
flokkurinn er aftur á móti and-
vígur sölu á hlut norska rík-
isins í SAS og telur mikilvægt
að eiga fulltrúa í stjórn félags-
ins.
Sænska ríkið á 22% í SAS
og ekki eru uppi áform um að
sá hlutur verði seldur í bráð.
Danska ríkið á u.b.þ. jafnstór-
an hlut og það norska eða um
14% og ku danska ríkisstjórn-
in viljug til að selja. Í nóv-
ember sl. var greint frá því að
hlutur danska ríkisins í SAS
væri efstur á lista yfir þær
eignir sem nýja stjórnin
myndi selja.
Sölu á hlut
norska rík-
isins í SAS
hraðað
ER skipverjar á aflaskipinu Guð-
mundi Einarssyni ÍS komu úr róðri
á dögunum veittu þeir því athygli
að peruna vantaði á stefni bátsins.
Að sögn Egils Jónssonar skip-
stjóra urðu þeir ekki varir við það
þegar peran fór af, en töldu að hún
gæti legið einhvers staðar á botn-
inum í Djúpálnum þar sem þeir
voru að veiðum þennan dag. Mynd-
in sýnir er Guðmundur Einarsson
ÍS er hífður upp á brjótinn í Bol-
ungarvík til að „plasta“ í sárið þar
sem peran var límd á stefnið. Bát-
urinn verður ekki frá veiðum vegna
þessa en ljóst er að Guðmundur
Einarsson verður ekki á perunni
næstu daga.
Morgunblaðið/Gunnar Hallsson
Ekki lengur á perunni