Morgunblaðið - 22.05.2002, Qupperneq 31

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. MAÍ 2002 31
ÞEIR félagar Guðmundur og
Hávarður hófu þessa tónleika á
sónötu fyrir víólu og kontrabassa
eftir Karl Ditters von Dittersdorf
(1739–1799). Dittersdorf var mjög
afkastamikið tónskáld og samdi
t.d. rúmlega 30 óperur og óper-
ettur (singspiel), vel á annað
hundrað sinfóníur, fjórar órator-
íur, messur og fjöldann allan af
kammertónlist svo eitthvað sé
nefnt. Hann mun hafa leikið á 1.
fiðlu í kvartett með Haydn, Moz-
art og Van Hall. Sónatan sem hér
var flutt er í fimm köflum og feng-
um við að heyra þrjá kafla. Men-
úett, Adagio og Andante (tilbrigði
við stef).
Seinna verkið á efnisskránni
voru þrír kaflar úr sónötu fyrir
víólu og kontrabassa eftir Johann
Matthias Sperger (1750–1812).
Sperger var sjálfur kontrabassa-
leikari og mun hafa þótt eitthvað
lítið til af tónlist þar sem kontra-
bassinn fengi að njóta sín og samdi
sjálfur átján konserta fyrir kontra-
bassa og hljómsveit og auk þess
töluvert af kammertónlist þar sem
bassinn fær að njóta sín meir en
venja var og er. Einnig samdi
hann nokkra dúetta fyrir víólu og
kontrabassa. Kaflarnir sem við
heyrðum voru Allegro moderato,
Romansa (poco adagio) og Rondo
Finale (Presto, Allegro). Sperger
notar hér kontrabassann sem
sjálfstætt hljóðfæri og nýtir næst-
um allan þann tónskala sem hljóð-
færið hefur. Hann notar bæði
hljóðfærin sem jafnvíg ein-
leikshljóðfæri og þá leikur hitt
hljóðfærið einskonar undirleik. Í
þessum dúett fær maður á til-
finninguna að Sperger hafi verið
næmur á fallegar syngjandi laglín-
ur eða strófur, því mjög margar
slíkar heyrðust í báðum hljóðfær-
um.
Áheyrendur fengu að heyra tvö
aukalög eftir Bela Bartok (1881–
1945).
Þetta voru tveir dúettar sem
samdir voru fyrir tvær fiðlur en
voru hér fluttir í útsetningu þeirra
félaga fyrir víólu og kontrabassa.
Fyrst léku þeir Koddadans og síð-
an Dans frá Rutén. Þetta eru
gáskafull verk þar sem bæði hljóð-
færin fara á kostum.
Samleikur þeirra Guðmundar og
Hávarðar var mjög vel samstilltur
og þeir virtust þekkja mjög vel inn
á hvorn annan. Það er hreint ekki
létt verk að leika á strengjahljóð-
færi í 40 mínútur án hvíldar á
þann hátt sem hér var gert og og
þeir félagar sýndu að þeir eru báð-
ir mjög góðir og öruggir hljóð-
færaleikarar.
Undirritaður sat ekki alveg fyrir
miðjum sal heldur aðeins til hægri
og þar hljómaði víólan aðeins of
veik á móti bassanum, sennilega
má kenna hljómburði hússins og
staðsetningu undirritaðs um.
Kynningar á verkunum voru góðar
og skýrar en mikill hávaði og suð
var í þessum opna sal, bæði frá
loftræstingu og fólki sem átti leið
framhjá, sem varð til þess að
kynningin náði ekki nógu vel fram
og má hér benda umsjónarmanni
Ráðhússins á betri míkrafón og/
eða slökkva á loftræstingunni með-
an tónleikar fara fram, því hún
verkar mjög truflandi þegar um
flutning á tónlist af þessu tagi er
að ræða.
Samleikur
á víólu
og kontra-
bassa
TÓNLIST
Ráðhús Reykjavíkur
Guðmundur Kristmundsson víóluleikari
og Hávarður Tryggvason kontrabassa-
leikari. Mánudagur 13. maí kl. 12.30.
HÁDEGISTÓNLEIKAR
Jón Ólafur Sigurðsson
EFNISSKRÁ tónleika er meira
en leiðsögn, ætluð hlustendum til
lestrar og oftast nær eina heim-
ildin um viðkomandi tónleika, sér-
staklega ef þeir hafa ekki verið
„teknir upp“, eins og sagt er, eða
hljóðritaðir. Það er því ekki lítils-
vert að vandað sé til prentunar
efnisskrár. Þessar hugleiðingar
komu upp við lestur þeirrar efnis-
skrár sem fylgdi tónleikum Karla-
kórsins Fóstbræðra, sem undirrit-
aður sótti á dögunum í
Langholtskirkju. Vel er vandað til
alls frágangs. Þó er rétt að til-
greina eitt og annað varðandi ritun
textans í efnisskrá og er þar fyrst
að nefna, að í handritum Eddu-
kvæða er ekki ritað vas eða vasa.
Að þessari hugmynd eiga Þjóð-
verjar heiðurinn og ekki myndi
það breyta miklu í söng að syngja
Ár var alda.
Í Fjölni 1836 og einni af elstu
safnútgáfu á ljóðum Jónasar Hall-
grímssonar er eitt kvæðið nefnt
Heylóar-kvæði en í bókinni Fuglar
Íslands og Evrópu er slíkt fugls-
nafn ekki til, heldur „heiðlóa“ og
þannig er nafn kvæðisins ritað í
yngri ljóðasöfnum og sérútgáfum.
Í efnisskrá tónleikanna er fylgt
nafngiftinni, eins og hún birtist í
Fjölni, með þeirri breytingu þó, að
kvæðið er nefnt Heylóarvísa í efn-
isskrá Fóstbræðra. Þá er ein önn-
ur breyting, sem „stakk í eyru“, en
það er í kvæðinu Eggert, úr
Hulduljóðum Jónasar, að „bless-
aðu þau í hverri sveit“ verður í
efnisskrá tónleikanna „blessaðu
þau í hvurri sveit“.
Að þessu slepptu voru tónleikar
Karlakórsins Fóstbræðra sérlega
vandaðir og efnisskráin skemmti-
lega saman sett, fyrst íslensk
söngverk, þá nútímalegri ensk og
bandarísk verk og tónleikunum
lauk með lögum úr söngleikjum.
Lögin Ár var alda og Lákakvæði
eftir Þórarin Jónsson voru sérlega
vel flutt, með einni undantekningu,
er varðar áherslu á síðasta at-
kvæði í þeim ljóðlínum er enda á
tveggja eða þriggja atkvæða orð-
um. Þrjú lög eftir Árna Thor-
steinsson, í útsetningu Jóns Þór-
arinssonar, voru glæsilega flutt, en
með kórnum lék Steinunn Birna
Ragnarsdóttir og hún lék einnig
með Sigrúnu Hjálmtýsdóttur, er
söng af glæsibrag þrjú lög eftir
Jón Þórarinsson, Fuglinn í fjör-
unni, Íslenskt vögguljóð á hörpu
og Jeg elsker dig við fallega mót-
aðan samleik Steinunnar Birnu
Ragnarsdóttur. Við flutning á
tveimur af Jónasarlögunum eftir
Atla Heimi Sveinsson hafði tón-
skáldið aukið við hljómum fyrir
kórinn, en hinum íslenska þætti
efnisskrár lauk með Alþingisrappi
eftir Atla, sniðuglega samansettu
og gamansömu tónverki, sem var
hressilega sungið, ásamt vel út-
færðum samleik Steinunnar Birnu
og Steef van Oosterhout er lék á
slagverkið með miklum tilþrifum.
Eftir hlé voru þrjú lög eftir
Vaughan-Williams, Linden Lea,
sem var fallega sungið og drykkju-
vísan Down among the dead men,
sem var hressilega sungin, en
þetta skondna kvæði er til í af-
burða góðri þýðingu Jónasar
Árnasonar (Djúpt á meðal dauðra
liggja skal). Þriðja lagið, The
Turtle Dove, var sungið mjög fal-
lega af Þorsteini Guðnasyni, ásamt
kór og við undirleik Steinunnar
Birnu, sem einnig lék með kórnum
í ballöðunni um Little Musgrave
and Lady Barnard, sérkennilegu
verki eftir Britten, áhrifamikið
verk er var afar vel flutt. Sigrún
Hjálmtýsdóttir söng síðan við und-
irleik Steinunnar Birnu þrjú ensk
lög eftir Howells, Warlock og
Bridge og „brilleraði“ ásamt Stein-
unni í stór-aríunni Glitter and be
Gay, úr óperunni Candide eftir
Bernstein. Stopwatch and the
ordnance map eftir Barber er sér-
kennilegt stríðsljóð og var afar vel
flutt í samleik Steinunnar Birnu
Ragnarsdóttur og Steef van Oost-
erhout.
Tónleikunum lauk með tónlist úr
bandarískum söngleikjum, sem er
góð til skemmtunar og var vel flutt
og þar með lauk þessum efnisríku
vortónleikum, undir stjórn Árna
Harðarsonar, er stýrði sínum
mönnum af kunnáttu og músík-
ölsku innsæi.
Efnisríkir vortónleikar
TÓNLIST
Langholtskirkja
Karlakórinn Fóstbræður undir stjórn Árna
Harðarsonar hélt vortónleika sína dag-
ana 8. til 11. maí, í Langholtskirkju. Ein-
söngvarar voru Sigrún Hjálmtýsdóttir og
Þorsteinn Guðnason. Píanóleikari var
Steinunn Birna Ragnarsdóttir og á slag-
verk lék Steef van Oosterhout. Föstudag-
urinn 10. maí 2002.
KÓRTÓNLEIKAR
Jón Ásgeirsson
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT
áhugamanna hefur vaxið fiskur um
hrygg á þeim rúma áratug sem
hún hefur starfað; verkefnin verða
fjölbreyttari og hljómsveitin betri.
Á tónleikum í Neskirkju lék hljóm-
sveitin fyrst Concertino fyrir þrjá
saxófóna og strengjasveit op. 13
eftir Victor Urbancic, með fulltingi
saxófónleikaranna Sigurðar Flosa-
sonar og Jóels Pálssonar á alt-
saxófóna og Ólafs Jónssonar á ten-
orsaxófón. Það var afskaplega vel
til fundið hjá Ingvari Jónassyni
hljómsveitarstjóra að draga fram
úr glatkistunni þetta ágæta verk
Victors Urbancic. Þótt Victor hafi
verið einn af mestu áhrifamönnum
í íslensku tónlistarlífi á sínum
tíma, hefur tónlist hans ekki
heyrst jafn oft og hún ætti skilið.
Þetta litla konsertverk er til
marks um það að í sjóðum Victors
leynast perlur sem vert er að gefa
gaum.
Sinfóníuhljómsveit áhugamanna
lék verk Victors Urbancic prýði-
lega, andante þátturinn var sér-
staklega fallega mótaður í blæ-
brigðum og í lokaþættinum, náði
hljómsveitin að laða vel fram fjör
og glettni í líflegum leik.
Kristín R. Sigurðardóttir söng
einsöng með hljómsveitinni í
þremur lögum eftir Sigfús Ein-
arsson, Gígjunni, Sofnar lóa og
Draumalandinu. Kristín skilaði
sínu vel og söngur hennar hlýr og
innilegur. Hljómsveitin var þó ekki
alveg nógu góð; til að byrja með
voru klarinetturnar of lágar og
rytminn í Sofnar lóa var heldur
laus í böndunum. Draumalandið
var það besta þessara þriggja
laga, skínandi vel flutt.
Í þremur lögum eftir Gershwin
var Kristín augljóslega ekki á
sama heimavelli og í lögum Sigfús-
ar Einarssonar. Lögin voru The
Man I Love, Someone To Watch
Over Me og Summertime. Í fyrri
lögunum tveimur var textinn á
reiki og innkomur ekki öruggar.
Þetta gerðist þrátt fyrir það að
söngkonan væri með nótur fyrir
framan sig; – tæplega afsakanlegt
á opinberum tónleikum, ekki síst í
ljósi þess hvað blásarar sem léku
með henni í fyrsta laginu og
hljómsveitin öll í tveimur seinni
lögunum léku vel.
Púðrið sem kraftur var í var
flutningur hljómsveitarinnar og
Helgu Bryndísar Magnúsdóttur á
Rhapsody in Blue eftir Gershwin.
Strax í upphafi stafaði hita og
krafti af dramatískri og marg-
frægri innkomu klarinettunnar í
leik Rúnars Óskarssonar. Helga
Bryndís er kraftmikill píanóleikari
og lék einleikshlutann (utanað)
mjög dýnamískt og afar músík-
alskt. Hljómsveitin efldist öll og
spilaði af lífi og sál; strengirnir
voru sérstaklega góðir, jafnir og
hreinir. Flutningur þessa verks
var talsverður sigur fyrir Sinfón-
íuhljómsveit áhugamanna, þar sem
hún sýndi að hún er meir en fær
um að leika af fullkominni fag-
mennsku á við hvaða hljómsveit
sem er. Ingvar hefur haft lag á að
fá til liðs við hljómsveitina dug-
mikið fólk með áhuga; – þ.e. fólk
sem ekki hefur hljóðfæraleik að
aðalstarfi, en stundar ef til vill
kennslu, eða hefur lært á hljóð-
færi, en sinnir jafnan öðru, en um
leið að fá til liðs við þennan ötula
hóp kraftmikla fagmenn sem gefa
leik hljómsveitarinnar svipmeira
yfirbragð. Í heild voru þetta fínir
tónleikar, þar sem músíserað var
af einlægni og hjartans lyst.
Bergþóra Jónsdóttir
Fagmannleg
hljómsveit
TÓNLIST
Neskirkja
Sinfóníuhljómsveit áhugamanna flutti
verk eftir Victor Urbancic, Sigfús Ein-
arsson og George Gershwin. Einleikarar
á saxófóna voru Sigurður Flosason, Jóel
Pálsson og Ólafur Jónsson. Einsöngvari
var Kristín R. Sigurðardóttir og einleikari
á píanó Helga Bryndís Magnúsdóttir.
Stjórnandi var Ingvar Jónasson.
Laugardag 11. maí kl. 17.00.
SINFÓNÍUTÓNLEIKAR
Á SÍÐUSTU tónleikum Kammer-
hóps Salarins í vetur var amerísk
kammertónlist á dagskrá, fjögur
verk eftir þrjú tónskáld; tvö dúó fyr-
ir flautu og píanó og tvö verk fyrir
tvö píanó. Áshildur Haraldsdóttir og
Nína Margrét Grímsdóttir léku
fyrst verk Footes, Þrjú verk op. 31.
Þrátt fyrir amerískan uppruna tón-
skáldsins ber verkið sterkan keim af
franskri flautumúsík frá fyrri hluta
20. aldar; ekki bara frönsk nafngift
og kaflaheiti á frönsku, heldur er
tónmálið sjálft í anda þess sem
frönsku tónskáldin voru þá að gera.
Í Frakklandi var líka mikil gróska í
smíði flautuverka og mörg bestu
flautuverk þess tíma þaðan komin.
Áshildur Haraldsdóttir hefur þenn-
an stíl fullkomlega á valdi sínu og
lék þetta snotra og hugljúfa verk
ákaflega fallega. Samleikur þeirra
Nínu Margrétar var elegant og fág-
aður; samspilið músíkalskt og blæ-
brigðaríkt. Lýríkin í milliþættinum
var sérdeilis hrífandi og fallega mót-
uð andstæða við fjörið í upphafs-
þættinum. Hjarðljóðið var syngj-
andi mjúkt og þokkafullt.
Aaron Copland slær á allt aðra
strengi, og er sannarlega amerískt
tónskáld með sinn persónulega og
skemmtilega stíl. Þær Áshildur og
Nína Margrét áttu ekki í nokkrum
vandræðum með að finna verki hans
karakter við hæfi og túlkun þeirra á
Dúóinu heilsteypt og góð. Í heild var
leikur þeirra Áshildar og Nínu Mar-
grétar andríkur og sérstaklega
gleðjandi.
Danzón Cubano er meðal þekkt-
ari verka Coplands. Glíma þeirra
Miklósar Dalmay og Péturs Máté
við þennan píaníska rammaslag var
fislétt, rytmísk og dansandi. Amer-
íkumaður í París er annað tíma-
mótaverk amerískra tónbókmennta,
og þar fóru þeir Miklós og Pétur á
kostum. Leikur þeirra var hárná-
kvæmur í rytmík og dýnamískur.
Tilfinningin fyrir því að á sviðinu
sætu ekki tveir píanóleikarar heldur
eitt dúó var sterk – þeir gáfu hvor
öðrum sitt rými en samleikurinn var
hnökralaus og virkilega músíkalsk-
ur.
Þannig lauk fyrsta starfsári
Kammerhóps Salarins, sem hefur
sýnt það í vetur að hann er góð við-
bót í tónlistarflóruna á höfuðborg-
arsvæðinu. Tónleikar hópsins eru
öðru vísi en aðrir; fyrir það fyrsta
eru þeir svo mátulega langir; um
klukkutími að lengd; þemavinnan
skilar skemmtilegri og svipmeiri
tónleikum og úrval afbragðs tónlist-
armanna sem hefur spilað með
hópnum er gott. Það er mikilvægt
að þessi hópur fái tækifæri til að æfa
og þróa samspil sitt áfram. Með
stöðugri áhöfn og stöðugri samæf-
ingu skapast möguleikinn á því að
hin músíkölsku ævintýri gerist.
Fyrsti starfsvetur Kammerhóps
Salarins lofar einmitt góðu um það.
Morgunblaðið/Golli
Píanóleikararnir Pétur Máté og Miklós Dalmay.
Kammerhópur
slítur barnsskóm
TÓNLIST
Salurinn
Kammerhópur Salarins lék ameríska
kammertónlist; Dúó fyrir flautu og píanó
eftir Aaron Copland, Trois pieces op. 31
fyrir flautu og píanó eftir Arthur Foote, og
Danzon Cubano fyrir tvö píanó eftir Cop-
land og Ameríkumann í París fyrir tvö pí-
anó eftir George Gershwin. Hljóðfæra-
leikarar voru Áshildur Haraldsdóttir og
Nína Margrét Grímsdóttir og Miklós
Dalmay og Pétur Máté. Sunnudag 12.
maí kl. 17.00.
KAMMERTÓNLEIKAR
Bergþóra Jónsdóttir