Morgunblaðið - 12.06.2002, Blaðsíða 22

LISTIR
22 MIÐVIKUDAGUR 12. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
SUNLEIF Rasmussen tónskáld frá
Færeyjum hreppir tónlistarverð-
laun Norðurlandaráðs í ár fyrir
verk sitt Sinfóníu nr. 1 – Oceanic
Days. Þetta er í fyrsta sinn sem fær-
eyskt tónskáld hreppir verðlaunin,
og í fyrsta sinn sem tónskáld frá
sjálfstjórnarsvæðum Norður-
landanna fær þau. Verðlaunin eru
350.000 danskar krónur, eða um
fjórar milljónir íslenskar, en verð-
launin verða afhent við hátíðlega at-
höfn á Norðurlandaþingi í Helsinki
29. október í haust um leið og 50 ára
afmæli Norðurlandaráðs verður
fagnað.
Sinfónía Rasmussens er fyrsta
sinfónían samin af Færeyingi og var
verkið frumflutt af Sinfón-
íuhljómsveit Íslands í Norðurlanda-
húsinu í Færeyjum 1. apríl árið
2000. Sinfóníuhljómsveit Íslands var
þá í tónleikaferð í Færeyjum og léku
færeyskir tónlistarmenn með hljóm-
sveitinni. Það er í fyrsta og eina
skiptið sem sinfónía Sunleifs Rasm-
ussens hefur verið leikin á tón-
leikum. Í umsögn dómnefndar sagði
meðal annars um verkið: „Sunleif
Rasmussen hefur nú sett Færeyjar á
tónlistarkortið á sama hátt og Willi-
am Heinesen gerði áður í bókmennt-
unum. Verk hans, Sinfónía nr. 1 –
Oceanic Days, sem er fyrsta fær-
eyska sinfónían, sækir innblástur
sinn í færeyska náttúru en jafn-
framt í forn færeysk sálmalög. Úr
þessu hefur Sunleif Rasmussen
skapað verk sem spannar vítt svið,
þar sem listrænn heiðarleiki er sjálf-
sagður og augljós, og sem er hnit-
miðað og vel uppbyggt, en inniheld-
ur um leið ljóðræna tilfinningu.“
Hlustendurnir eins og eyjar í
hafi tónlistarinnar
Sunleif Rasmussen sagði í samtali
við Morgunblaðið í gær að sig hefði
lengi langað til að semja stórt hljóm-
sveitarverk á borð við sinfóníu.
„Forstöðumaður Norðurlanda-
hússins í Þórshöfn spurði mig hvort
ég vildi ekki semja
stórt hljómsveitarverk
fyrir fimmtán ára af-
mæli hússins. Þá hugs-
aði ég með mér að nú
væri kominn tími til að
semja sinfóníu. Þetta
er ástæðan fyrir því að
ég lagði í að semja
svona stórt verk. Það
krefst níutíu manna
hljómsveitar, ég er
með tvo slagverksleik-
ara baksviðs og tvo
hljóðgervla, annan
magnaðan upp með há-
talara. Ég vildi ekki
beinlínis hafa þetta
prógrammúsík, en hún átti að tengj-
ast á einhvern hátt upplifun fólks
hér í Færeyjum. Við búum hér á
þessum litlu eyjum umlukt hafinu og
mér fannst eins og þeir sem hlusta á
verkið ættu að vera eins konar eyjur
umluktar tónlistinni. Þetta var hug-
myndin sem ég vann út frá.“
Sunleif segist mjög ánægður með
að það hafi verið Sinfóníuhljómsveit
Íslands sem frumflutti verkið. „Það
var Helga Hjörvar forstöðumaður
Norðurlandahússins sem kom því til
leiðar að hljómsveitin kom hingað
og flutti verkið, og það gladdi mig
mjög. Samvinna okkar þjóðanna hér
í Norður-Atlantshafinu er mjög
mikilvæg. Reyndar hef ég átt af-
skaplega góða samvinnu við ís-
lenska tónlistarmenn og hef unnið
mikið með Caput, sem er að hljóð-
rita kammerverk mín til útgáfu.
Annars eigum við litla sinfón-
íuhljómsveit hér í Færeyjum að
stórum hluta skipaða atvinnufólki,
og eigum líka góðan kammerhóp,
Aldubáruna, sem hefur spilað á Ís-
landi. Þetta kemur smám saman hjá
okkur, en við erum svolítið á eftir
ykkur á Íslandi. Ég hef oft sagt að
ég sé Færeyjum það sem Jón Leifs
var Íslandi. Ég er fyrsta færeyska
tónskáldið sem sækir framhalds-
menntun í tónsmíðum til útlanda, og
þess vegna er ég sér-
staklega ánæður með
þessa viðurkenningu í
dag. Ég var að skoða
norræna tónlistar-
tímaritið Nordic
Sounds, og þar er um-
fjöllun um þau tón-
skáld sem hafa hreppt
þessi verðlaun á undan
mér. Þar eru mörg
stór nöfn og ég er
mjög stoltur af því að
vera í þeirra hópi. Ég
er viss um að með
verðlaununum á nafn
mitt eftir að verða
þekktara með tím-
anum.“
Sunleif Rasmussen sinnir nær ein-
göngu tónsmíðum, en stundar þó
enn lítillega kennslustörf. Hann er
eftirsótt tónskáld, og hefur tón-
smíðaverkefni langt fram í tímann.
„Ég er að semja fyrir Kammerkór
Danska útvarpsins og það er búið að
panta hjá mér verk fyrir annan
danskan kammerhóp. Ég hef líka
verið beðinn um að semja kamm-
eróperu fyrir Norðurlandahúsið í
Færeyjum. Ég held að þetta verði
jafnframt fyrsta óperan sem sett
verður upp í nýju Þjóðleikhúsi sem
Landstjórnin hefur ákveðið að
byggja. Ég verð upptekin af þessari
vinnu næstu tvö árin. Ég hef nóg að
gera, það er öruggt.“
Tveir geisladiskar með verkum
Sunleifs Rasmussens koma á mark-
að á árinu. Á öðrum þeirra leikur
Caput kammerverk eftir hann, en á
hinum leikur Konunglega danska
óperuhljómsveitin, Den Kongelige
Kapel, meðal annars verðlauna-
verkið, Sinfóníu nr. 1 – Oceanic
Days. „Þetta með sinfóníuna er
nokkuð sem er verið að ákveða
þessa dagana, og það á eftir að
hljóðrita verkin. Ég vona þó að disk-
urinn verði tilbúinn fyrir verðlauna-
athöfnina í haust eins og Caputdisk-
urinn.“
Sunleif Rasmussen fær Tónlistarverðlaun Norðurlandaráðs
„Ég er Færeyjum það sem
Jón Leifs var Íslandi“
Sunleif Rasmussen
SÍÐARI frumsýning óperunnar
Cosi fan tutte eftir Mozart var gjör-
ólík þeirri fyrri, sem hafði yfir sér
æskublæ, en hin síðari bar þess
glöggt vitni að hér voru reyndari
söngvarar á ferð. Ég hefði getað ver-
ið stödd í hvaða óperuhúsi í Evrópu
sem var. Það var einungis kunnug-
legt umhverfið sem gaf mér til kynna
hvar ég var stödd. Jafnvel hljóm-
sveitin virtist ekki vera sú sama og
kvöldið áður því nú mátti heyra hið
eina sanna „Mozart-swing“. Hvílíkur
munur! Það er oft talið auðveldara
fyrir gagnrýnendur að fjalla um
flutning þar sem allt gengur eins og
best verður á kosið. En það er ekki
síður erfitt að velja lýsingarorð sem
lýsa einhverju stórkostlegu án þess
þó að missa trúverðugleika. Það á við
í þetta sinn! Þegar ég gekk út af sýn-
ingunni var mér efst í huga þakklæti
til Keiths Reeds fyrir að gefa mér og
öðrum sveitungum okkar tækifæri
til þess að hlýða á allan þennan hóp
söngvara sem eru jafnhæfileikaríkir
og þeir sem hér voru á ferð. Hvaðan
kemur allt þetta góða fólk? Hver er
þessi Árni sem var í hlutverki Giug-
lielmos? Hvílík rödd! Hvílík raddfeg-
urð! Rödd hans er svo vel lögð að
hún myndi berast á aftasta bekk á
efstu svalir stærsta óperuhúss. Þessi
ungi maður kom svo sannarlega á
óvart. Það væri hreinn unaður að
hlýða á hann syngja ljóð. Það eina
sem hugsanlega er hægt að finna að
hjá honum er reynsluleysið á sviði.
En vonandi fær hann tækifæri til
þess að bæta úr því, því þetta er
maður sem vert er að fylgjast með í
framtíðinni. Þorbjörn Rúnarsson
(Ferrando) hefur fyrir löngu skipað
sér á bekk með tenórstrákunum
okkar og stóð hann fyllilega fyrir
sínu. Hann er einn af þeim sem eiga
bara að syngja meira! Kristín Ragn-
hildur Sigurðardóttir var glæsileg
Fiordiligi og söng þetta þakkláta
hlutverk af mikilli smekkvísi. Ildiko
Varga er hörkumezzósópransöng-
kona og túlkaði hlutverk Dorabellu
með viðeigandi húmor. Manfred
Lemke stóð sig feikivel í hlutverki
hins slæga Dons Alfonsos og má
heyra að hér er vaxandi söngvari á
ferð. Túlkun Xu Wen í hlutverki
grallarans Despinu einkenndist af
fágun og öryggi. Þá má ekki gleyma
börnunum, sem túlka innra sjálf per-
sónanna og gegna nokkuð veiga-
miklu hlutverki í sýningunni, og
stóðu sig eins og hetjur. Það mátti
sjá að þau voru töluvert öruggari
með sig á þessari sýningu en þeirri
fyrri. Börnin hefja skákina strax í
forleiknum þannig að við finnum
smjörþefinn af því sem koma skal,
refskák Dons Alfonsos og Despinu.
Margir velta fyrir sér boðskap óp-
erunnar og spyrja jafnvel hvort hún
fjalli um ístöðuleysi kvenna, sé jafn-
vel fjandsamleg í garð kvenna. Ég
tel svo ekki vera heldur er hér verið
að gera góðlátlegt grín að „ástsjúku“
ungu fólki og hádramatískum tilfinn-
ingum þess. Ungu mennirnir tveir
eru ekki síður „afhjúpaðir“ en kon-
urnar. Höfundur óperutextans, Lo-
renzo da Ponte, sem ku hafa verið
mikill kvennamaður og átt sér marg-
ar ástkonur, sýnir svo ekki verður
um villst að hann er vel heima í þessu
efni og hefur húmor fyrir því. Það er
vert að minnast á þýðingu Óskars
Ingimarssonar og Önnu Hinriks-
dóttur á óperutextanum, sem birtur
er fyrir ofan sviðið. Hún er snilld-
arlega vel gerð, lipur og nær að
fanga glettnina í upprunalega text-
anum. Þá má einnig benda á oft góð-
ar lausnir leikstjórans Keiths Reeds,
sem þarf að glíma við lítið svið sem
er ekki alltaf auðvelt, – hvað hann
leysir sviðsskipti skemmtilega af
hendi. Það gerir hann með kórnum,
sem færir hluti til og frá eftir þörf-
um. Í heild var þetta jöfn og glæsileg
sýning frá fyrstu nótu til hinnar síð-
ustu. Þessa sýningu ætti enginn að
láta framhjá sér fara. Til hamingju
Óperustúdíó Austurlands!
Fagmennska í fyrirrúmi
TÓNLIST
Bjartar nætur á Eiðum
Cosi fan tutte – síðari frumsýning – ópera
í tveimur þáttum eftir Wolfgang Ama-
deus Mozart.
Óperutextinn eftir Lorenzo da Ponte.
Flytjendur: Óperustúdíó Austurlands
ásamt kammersveit og kór. Í aðal-
hlutverkum: Fiordiligi – Kristín Ragnhild-
ur Sigurðardóttir, Dorabella – Ildiko
Varga, Despina – Xu Wen, Ferrando –
Þorbjörn Rúnarsson, Giuglielmo – Árni
Björnsson og Don Alfonso – Manfred
Lemke. Leikmynd: Keith Reed og Björn
Kristleifsson. Búningar: Kristrún Jóns-
dóttir. Lýsing: Þorsteinn Sigurbergsson.
Konsertmeistari: Ari Þór Vilhjálmsson.
Hljómsveitar- og leikstjóri: Keith Reed.
COSI FAN TUTTE
Ingveldur G. Ólafsdóttir
UNDUR fyrir augað er yfirskrift
sýningar sem nú stendur yfir hjá
Handverki og hönnun, Aðalstræti
12, í tilefni af þrjátíu ára afmæli
Linsunnar.
Níu listamenn eiga verk á sýning-
unni en þeir eru Eiríkur Smith,
Guðrún Kristjánsdóttir, Jón Axel
Björnsson, Kogga, Kristján Davíðs-
son, Óli G. Jóhannsson, Steinunn
Þórarinsdóttir, Vignir Jóhannsson
og Þóra Sigurþórsdóttir.
Morgunblaðið/Kristinn.
Undur fyrir augað
SÍÐUSTU tónleikarnir í Saln-
um fyrir sumarfrí voru samsöngs-
tónleikar Randi og Magnúsar
Gíslasonar, er þau héldu sl.
sunnudagskvöld. Þau starfa bæði
í Danmörku sem óperusöngvarar
og hafa sungið í ýmsum upp-
færslum á vegum „Konunglega“ í
Kaupmannahöfn, við norður-
jósku óperuna og óperuna í Ham-
borg.
Tónleikarnir hófust á þremur
íslenskum lögum, Í fjarlægð eftir
Karl O. Runólfsson, Heimi og
Hamraborginni eftir Sigvalda
Kaldalóns, sem Magnús söng með
heldur litlausum hætti. Randi
Gíslason söng þrjú lög eftir Sibe-
lius og eins og í lögunum sem
Magnús söng eru Den första kys-
sen, Säv, säv, susa og Flickan kom
ifrån sin älsklings möte lög sem
ótal söngsnillingar hafa sungið,
svo að þar búa þau við ójafnan
samanburð. Þrátt fyrir þetta var
margt fallega gert hjá Randi, sem
hefur góða og hljómmikla rödd.
Í næstu fimm verkefnum skiptu
þau með sér sérlega fallegum lög-
um eftir Carl Nielsen, en þrátt
fyrir að lögin séu elskuleg og fal-
leg eru þau nátengd dönskum al-
þýðusönglögum og sem slík ekki
mikilhæf viðfangsefni raddlega.
Það var nokkur þokki yfir söng
þeirra en fallegasta lagið var Un-
derlige aftenlufte, sem Randi
söng mjög fallega. Saman sungu
þau dúett úr óperunni Saul og
David eftir Nielsen. Í þessum dú-
ett syngur Davið til Mikal, sem er
dóttir Saul. Þarna kveður við ann-
an tón, þ.e. nútímalegra tónmál,
en auk þess að gera nokkrar kröf-
ur til söngvaranna var píanóleik-
urinn á köflum nokkuð snúinn,
sem Anna Guðný leysti vel af
hendi, þótt flutningurinn í heild
væri nokkuð órólegur.
Í þessum dúett sýndu söngvar-
arnir á sér nýja hlið, sem svo kom
enn betur fram í viðfangsefnunum
eftir hlé, að þeirra svið er auð-
heyrilega óperur. Magnús söng
Kuda, kuda, aríu Lenskýs úr Ev-
gení Ónegin, er hann syngur fyrir
einvígið við Ónegin. Þessa aríu
söng Magnús ágætlega og píanó-
leikur Önnu Guðnýjar var ein-
staklega fallega mótaður. Hin
ástríðufulla bréfaaría, úr sömu óp-
eru, var prýðilega flutt, en í söng
Randi vantaði þau tilfinningatil-
þrif, sem þessi sérstæða aría býð-
ur upp á.
Síðustu viðfangsefnin voru arí-
ur eftir Verdi, fyrst O figli, o figli,
hin örvæntingarfulla aría Mac-
duffs, sem Magnús söng með tölu-
verðum tilþrifum, og Vieni t’aff-
retta, aría Lafði Macbeth, er
Randi söng vel, þótt nokkuð vant-
aði á grimmd konunnar, sem man-
aði mann sinn til illverka. Magnús
söng síðan aríu Ótellós, Dio mi po-
tevi, og saman sungu þau dúettinn
Gia nella notte úr 1. þætti Ótelló
og gerðu það að mörgu leyti vel.
Magnús hefur fallega tenór-
rödd en hættir til að missa „stuðn-
inginn“ þegar hann syngur veikt
og fyrir bragðið verður söngur
hans á köflum litlaus, eins og t.d. í
íslensku lögunum og söngvunum
eftir Carl Nielsen. Randi Gíslason
hefur töluverða rödd, sem þó
fylgir henni ekki til sterkrar túlk-
unar, svo að söngur hennar í heild
var til meðalhófsins. Anna Guðný
átti nokkur mjög fallega mótuð
augnablik, eins og t.d. í aríunni
Kuda, kuda eftir Tsjajkovskí. Í
heild sýndu þessir tónleikar að
óperan er viðfangsefni Magnúsar
og Randi en það vantaði nokkuð á
söng þeirra í léttari viðfangsefn-
unum, er gerði tónleikana í heild
nokkuð mislita og ójafna að gæð-
um.
Mislitur söngur
TÓNLIST
Salurinn
Randi og Magnús Gíslason, ásamt
Önnu Guðnýju Guðmundsdóttur, fluttu
norræn söngverk, aríur og dúetta úr
óperum eftir Tsjajkovskí og Verdi.
Sunnudaginn 9. júní.
SAMSÖNGSTÓNLEIKAR
Jón Ásgeirsson