Morgunblaðið - 24.07.2002, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. JÚLÍ 2002 27
t á mót-
virkjun
ru dæmd-
nn sagðist
hugmynd
m kæmi í
mist inn í
uefni yrði
kbreyttum
nota bæði
meðferð
að koma í
ð við þessi
síðan ég
áðstefnum
til tækist
m og síðan
sjö ár, en
er sjón-
rt HIV-
ríkjum
nsókn 185
m að flest
gagnvart
ggi algert
andvistar-
algerlega
ðal. Þetta
ingar sem
sum lönd
frjálslynd
hömlur á
V-smitaða,
nada og í
farnir að
þetta. Sig-
tni að því
ánar, sem
stefnunni,
fékk ekki
f hræðslu
a aftur frá
nunni hafi
étt að líta
eilbrigðis-
g um póli-
r ríkja að
þau vilja
anum eða
hvort þau vilja taka á þessu með
krafti og reyna að uppræta þetta, en
ljóst er að kostnaður við það yrði
gríðarlega hár. Það myndi auk þess
kosta mikla samvinnu meðal allra
þjóða, en ljóst er að ef ekkert verður
að gert eiga 45 milljónir manna til
viðbótar þeim sem nú hafa sjúkdóm-
inn eftir að smitast fyrir 2010,“ segir
Sigurlaug.
Margir gagnkynhneigðir hafa
smitast á undanförnum árum
Sigurlaug bendir á að í mörgum
löndum í Evrópu greinist nú fleiri
gagnkynhneigðir HIV-jákvæðir en
áður. „Það hafa verið fáar herferðir í
gangi síðan þessi breyting varð svo
úr því þarf að bæta, meðal annars
hér á landi. Slíkar herferðir virðast
auka þekkingu fólks, en þær skila
sér ekkert endilega í ábyrgari kyn-
lífshegðun. Það er því einnig mik-
ilvægt að finna leiðir sem geta
breytt hegðun fólks. Á þessari ráð-
stefnu var bent á fjölmargar rann-
sóknir þar sem kynfræðsla meðal
ungs fólks hefur sýnt sig að hafa já-
kvæð áhrif á hegðun þeirra. Þau
byrjuðu meðal annars seinna að
stunda kynlíf og þegar þau byrjuðu
notuðu þau frekar getnaðarvarnir.
Ég er spennt að kynna mér betur
þessar rannsóknir og sjá hvort ekki
sé hægt að nýta þær hér heima, en
ég held að það sé þörf á að kynna
þetta betur fyrir ungu kynslóðinni.
Á Íslandi eru tveir þriðju hlutar
þeirra sem hafa greinst með alnæmi
á Íslandi frá 1999 gagnkynhneigt
fólk og flestir sem greinast eru á
aldrinum 25–30 ára. Á heimsvísu er
helmingur þeirra sem greinast ungt
fólk á aldrinum 15–24 ára og þau eru
þriðjungur hinna smituðu í heimin-
um í dag. Á ráðstefnunni kom fram
gagnrýni á að það vantaði talsmann
þessa hóps, en það voru einungis 200
á ráðstefnunni af 15.000 ráðstefnu-
gestum. Þrátt fyrir að meðferð fyrir
alla alnæmissjúka á jörðinni sé rétt-
lát og eðlileg, því líf og heilsa allra
ætti að vera jafnmikils virði, þá eru
forvarnir það líka. Þau u.þ.b. 99%
jarðarbúa sem ekki eru smituð þurfa
að fá upplýsingar um sjúkdóminn,“
segir Sigurlaug.
Meðferðarbjartsýni
ríkjandi
Sigurður og Sigurlaug segja að á
undanförnum árum hafi einnig farið
að gæta svokallaðrar meðferðar-
bjartsýni á Vesturlöndum. Hún feli í
sér hugarfarsbreytingu hjá ungu
fólki sem sé farið að líta á HIV-sýk-
ingu sem hvert annað óhapp sem
hægt sé að ráða við með viðeigandi
meðferð, en fáar rannsóknir hafi
verið gerðar á gagnsemi HIV-með-
ferðar varðandi smithættu. Sigurð-
ur segir að í nokkrum vestrænum
borgum hafi tala þeirra sem greinst
hafa með sjúkdóminn tvöfaldast á
síðustu sjö árum, og þetta tengist
greinilega ákveðnu áhættulíferni
sem var algengt í upphafi alnæm-
isfaraldsins, en lognaðist út af þegar
umræða um sjúkdóminn komst í há-
mæli. Það sé því að mörgu að huga,
enda ekki gott ef góður meðferðar-
árangur er hvetjandi fyrir smit. Sig-
urlaug bendir á að það sé alls staðar
í heiminum mikið áfall að
greinast með HIV, og af-
leiðingar þess geti verið
töluverðar, tilfinninga-
lega og félagslega. For-
dómar sem tengist sjúk-
dómnum verði oft til þess að fólk
standi mjög eitt í að takast á við
hann. Einnig séu alltaf einhverjir
sem þola ekki lyfin, stöðugt fleiri
hætti að þola þau eða fólk hætti með-
ferð vegna mikilla aukaverkana.
Þetta geri einnig að verkum að HIV-
jákvætt fólk sem upplifir sig líkam-
lega frískt lifi oft í viðvarandi and-
legu kreppuástandi vegna óöryggis
um framvindu sjúkdómsins.
í al-
lum
nn úr
ðlegu
ar í
ltrúar
Sig-
æknir
gjafi
nni.
Jim Smart
einsson
jóðlegu
m.
Engin varanleg
lækning í sjón-
máli
MIKLAR vegafram-kvæmdir standa yfirvíða um land, ekki sístá Austurlandi, þar sem
töluvert er af nýbyggingarverkefn-
um sem tengjast fyrirhuguðum
virkjunarframkvæmdum. Sigurþór
Guðmundsson, deildarstjóri
framkvæmdadeildar Vegagerðar-
innar, segist ekki hafa nákvæmar
tölur yfir hversu mikið sé áætlað að
malbika í sumar. Bundið slitlag á
þjóðvegum í árslok 2001 hafi verið
3.955 kílómetrar samkvæmt bráða-
birgðatölum og hafi þá bundna slit-
lagið verið lengt um 135 kílómetra.
Austurland
„Það er verið að vinna að styrk-
ingu vega víða á Austurlandi. Það
er til dæmis verið að laga Upphér-
aðsveginn við Lagarfljót en það
tengist þessum virkjunarfram-
kvæmdum,“ segir Sigurþór. Áætl-
uð verklok á framkvæmdunum á
Upphéraðsvegi eru á næsta ári en
þetta er ný- og endurbygging á 5
kílómetra langri leið með fjárveit-
ingu upp á 75 milljónir króna.
Sigurþór bendir einn-
ig á endurbyggingu á 9,6
kílómetra kafla á Norð-
austurvegi, Hölkná-Mið-
heiðarhryggur, upp-
byggingu á hring-
veginum á Austurlandi, t.d. á
Möðrudalsöræfum, og segir að á
Jökuldal sé verið að laga Hringveg-
inn við Hofteig og Hrólfsstaði. Að
sögn hans er verið að breyta legu
vegarins og endurbæta 11,5 kíló-
metra langan kafla.
Sigurþór segir að fyrirhuguð séu
jarðgöng á milli Reyðarfjarðar og
Fáskrúðsfjarðar og jarðgöng um
Héðinsfjörð, milli Siglufjarðar og
Ólafsfjarðar. „Forval hefur farið
fram á verktökum fyrir þessi jarð-
göng. Í framhaldinu má búast við
að þeir aðilar sem verða valdir úr
þessu forvali fái útboðsgögn,“ lýsir
hann og undirstrikar að hann geti
ekki sagt til um hvort framkvæmd-
ir á göngunum geti hafist í ár. Hann
segir þetta einu jarðgangafram-
kvæmdirnar sem séu á döfinni.
Norðurland
Meðal vegaframkvæmda á Norð-
urlandi má nefna, auk fyrirhugaðra
jarðganga um Héðinsfjörð, endur-
byggingu á 7,3 kílómetra löngum
kafla Kröfluvegar, frá Hringvegi
norður fyrir Kröfluvirkjun. Þá
stendur yfir endurbygging á
Hringveginum víða á Norðurlandi
sem annarsstaðar. Á veginum milli
Reykjadalsár og Helluvaðs verða
endurbyggðir 13 kílómetrar, auk
þess sem nýtt ræsi verður sett í
Reykjadalsá.
Að sögn Sigurþórs eru talsverðar
framkvæmdir í gangi á Norðaust-
urvegi, til að mynda á Tjörnesi á
milli Bangastaða og Víkingavatns.
„Það er verið að byggja
100 metra langa brú á
Lónsósi. Það þarf að
sprengja í sundur klett
þarna, en gamli vegur-
inn er frekar brattur og
það er verið að fara nýja leið. Þetta
er mikil samgöngubót fyrir þetta
svæði á veturna,“ leggur hann
áherslu á og segir nýbygginguna
vera 10,4 kílómetra á lengd, með
fjárveitingu upp á 340 milljónir.
Hann nefnir einnig 12 kílómetra
langa nýbyggingu á veginum um
Þverárfjall, milli Þverár og Skaga-
vegar. Það er framkvæmd sem hef-
ur haft fjárveitingu frá 1995, alls
um 316 milljónir, en nýr vegur
verður lagður á milli Sauðárkróks
og Blönduóss, auk þess sem ein-
breiðar brýr verða teknar út.
Vestfirðir
„Það er talsverð uppbygging á
Vestfjörðum,“ segir Sigurþór og
nefnir sem dæmi 10 kílómetra lang-
an kafla á Djúpveginum milli Gils-
heiðar og Kleifa, en áætlað er að
klára það verk á næsta ári. Hann
bendir einnig á Barðastrandarveg
um Kleifaheiði að sunnan, það sé 7
kílómetra löng framkvæmd.
„Svo er það Vestfjarðavegur við
Vattarnes, þar er veruleg fram-
kvæmd í gangi. 19,2 kílómetra löng
nýbygging með bundnu slitlagi,“
bætir hann við. Fjárveiting af ný-
byggingarfé 2002 til fram-
kvæmdanna er 129 milljónir króna
og eru verklok áætluð haustið 2004.
Vesturland
Á Vesturlandi er verið að vinna í
Bröttubrekku, að sögn Sigurþórs,
en framkvæmdirnar ná frá Hring-
vegi að Búðardal. „Þetta er ný-
bygging og veruleg samgöngulag-
færing, þar sem Brattabrekka var
frekar erfið. Þetta er fjallvegur og
nú er verið að laga hann og setja
bundið slitlag og búa til nýjan veg
þar yfir,“ lýsir hann. Sigurþór segir
verktakakostnaðinn sem fylgi
framkvæmdinni í Bröttubrekku
vera 330 milljónir króna, en það er
Arnarfell sem vinnur verkið og eru
áætluð verklok í september á næsta
ári.
Að sögn hans stendur
yfir 6 kílómetra löng
endurlagning á Hálsa-
sveitarvegi, milli Reyk-
holtsdalsvegar og Sig-
nýjarstaða, og lýkur þeirri
framkvæmd í október.
Reykjanes
Þegar Sigurþór er spurður út í
framkvæmdir á Reykjanesi segir
hann að ekki sé mikið um fram-
kvæmdir þar. Vinnu við Víkurveg
sé nýlokið og hugsanlegt sé að
framkvæmdir við Hallsveg í Graf-
arvogi hefjist á þessu ári, þótt ekki
sé enn búið að bjóða það verk út.
„Það má eiginlega segja að það
sem er í gangi núna sé í smærri
kantinum, en það er verið að vinna
að hönnun á nokkrum verkefnum,
til dæmis Reykjanesbrautinni, tvö-
földun hennar. Sú framkvæmd
þarfnast mikils undirbúnings og ég
get ekkert sagt til um það hvenær
hún verður boðin út,“ segir Sigur-
þór og bætir við að Hringbrautin sé
einnig í vinnslu. „Síðan er verið að
byggja göngubrýr á Reykjavíkur-
svæðinu. Það er ein við Kringluna
og ein á að vera á Hafnarfjarðar-
veginum við Hreinsholt í Garða-
bæ.“
Suðurland
Er umræðan berst að Suðurlandi
bendir hann á að langstærsta fram-
kvæmdin þar á næstunni sé vegur
og brú um Þjórsá. „Það er búið að
bjóða út vegagerðina og eftirlit með
framkvæmdinni. Brúin verður síð-
an boðin út núna í haust,“ bendir
hann á og segist vonast til að fram-
kvæmdir geti hafist sem fyrst, jafn-
vel í sumar eða haust. Fjárveiting
til verksins hljóðar upp á 409 millj-
ónir árið 2001 og 550 milljónir árið
2002. Sigurþór telur að verklok séu
áætluð í október 2003.
Einbreiðar brýr eru á undan-
haldi á Suðurlandi sem annarsstað-
ar á landinu. „Það er verið að skipta
út brúnni við Þverá. Það er brúar-
vinnuflokkur Vegagerðarinnar sem
byggir hana en fjárveitingin er upp
á 84 milljónir króna,“ heldur hann
áfram og segir að auki
frá fyrirhugaðri brú um
Skaftá við Kirkjubæjar-
klaustur.
Að sögn hans er verið
að taka út þrjár brýr á
Hringveginum austan við Kirkju-
bæjarklaustur, brýrnar yfir Djúpá,
Brúará og Laxá. „Þetta er gjör-
breyting því að þarna falla út þrjár
einbreiðar brýr. Núna er hægt að
leyfa meiri þunga á þessari leið því
að gömlu brýrnar voru veikbyggð-
ar, sérstaklega þessi á Djúpánni,“
bætir Sigurþór við og segir að þessi
framkvæmd sé nokkuð stór en
henni ætti að ljúka fljótlega.
-52 %2  
F @0

 
!/5  #/
'/ #2 
!
!

) 5#75   
  48
!
 &. !
'/ #2  3) 
!
!

  )
 " 8 '/ #2  35  
)
 * 
< )5 #75 )
 

% !
! "
#    

! 4

5 J 
B ! 
  $
2  K 
4 $
 
%2  L 

!
!
 %!
) -52)
 8 4 1 
-52)

  4$
*M 
3)45 
 
74.  )
 M 
B !.  )
 * 
6$ 45 )

) , *J 
) . $ . )
 MJ 

#2  $ .  /) ! $ M 
84)

J 
B
 
#2 )
B!
) ! 1* 
'$  )

 ) # $ M 
 !.) $ K 
>8. 


% B
 $  
B! "
45 $ $
M 
%2 
!
!

 6   /
B   #58

 # "
6) !" 

97)  "
$ * 
 %$. 
 
  ! *

< 
>8 #/ 
!
!

 ?$ 4$

'$45 $  95 $  &)!.   9 

& '
'/#

!
 
#!.$  

%!.$  
 7$!!
4
! 
#7 
'/#

!
   

 %4$
 
% #
J 
6 ) )
  
Mestar vegafram-
kvæmdir á landinu í ár
verða á Austurlandi
Bundið slitlag var lengt um 135 kílómetra
á síðasta ári. Ekki eru komnar fram ná-
kvæmar tölur yfir hversu mikið er áætlað
að malbika í sumar en nú standa yfir vega-
framkvæmdir í flestum landshlutum.
Tvenn jarð-
göng eru
fyrirhuguð
Einbreiðum
brúm skipt út
víða á landinu