Morgunblaðið - 24.07.2002, Page 52

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 MIÐVIKUDAGUR 24. JÚLÍ 2002 VERÐ Í LAUSASÖLU 190 KR. MEÐ VSK.
NIÐURSTÖÐUR rannsóknar vísindamanna Ís-
lenskrar erfðagreiningar (ÍE) og samstarfsfólks
þeirra á erfðafræðilegum orsökum geðklofa birt-
ust á vefsíðu bandaríska vísindatímaritsins The
American Journal of Human Genetics í gær-
kvöld. Verða niðurstöðurnar einnig birtar í
prentútgáfu ritsins innan skamms, að sögn dr.
Kára Stefánssonar, stjórnarformanns og for-
stjóra ÍE.
„Það sem er spennandi við þessar niðurstöður
í tengslum við þennan sjúkdóm er að þarna er-
um við búin að einangra erfðavísinn sem býr til
eggjahvítuefni sem hefur áhrif á myndun boð-
efna milli taugafruma [...] og getur í rauninni
sameinað umhverfis- og erfðaþættina í myndun
geðklofa,“ sagði Kári í samtali við Morgunblaðið.
Þótt ljóst sé að geðklofi er arfgengur sjúk-
dómur telja vísindamenn að erfðaþættir geti
ekki útskýrt sjúkdóminn til hlítar, heldur hafi
umhverfisþættir einnig áhrif. Þessu til sönnunar
er bent á, að ef annar eineggja tvíbura hefur
geðklofa eru aðeins 30-50 prósent líkur á að hinn
tvíburinn hafi sjúkdóminn líka. Þetta telja vís-
indamenn benda til þess, að áhrifaþættir í um-
hverfi manns virki á hina arfgengu þætti og
komi sjúkdómnum af stað.
Kári sagði ennfremur að umræddur erfðavísir,
sem einangraður hefur verið, framleiði sameind
„sem hefur áhrif á það hvernig við bregðumst
við okkar reynslu“. Í þessum erfðaþætti, sem
þarna sé kominn í ljós, sé fólginn lykillinn að því
hvernig maður bregðist við erfiðum umhverf-
isaðstæðum.
„Þetta er líka spennandi fyrir okkur vegna
þess að þetta opnar leið inn í lyfjaþróun á til-
tölulega einfaldan hátt,“ sagði Kári. Erfðavís-
irinn, sem nú hefur fundist, svonefndur neure-
gulin-1, tengist viðtaka á yfirborði fruma og er
það þessi viðtaki, sem lyfi er ætlað að virka á og
hafa þannig áhrif á heildarmyndunarferli sjúk-
dómsins.
Aðalhöfundur rannsóknarinnar er dr. Hreinn
Stefánsson, lífefnafræðingur hjá ÍE, en meðal
annarra höfunda eru starfsmenn á geðdeildum
Landspítala - háskólasjúkrahúss og Fjórðungs-
sjúkrahússins á Akureyri, auk vísindamanna í
Ástralíu, Bandaríkjunum, Kína og víðar.
Lyfjaþróunin er undir stjórn Marks Gurneys,
framkvæmdastjóra lyfjaþróunar hjá ÍE. Var
rannsóknin gerð á 476 íslenskum sjúklingum.
Hreinn sagði í samtali við Morgunblaðið að
erfðavísirinn, neuregulin-1, hefði fundist á svæði
á litningi átta og hafi hann einnig komið fram á
þessu svæði í rannsóknum er gerðar hafi verið á
hópum sjúklinga frá öðrum þjóðum. Sé þetta
einn mikilvægasti staður, sem fundist hafi, er
virðist tengjast geðklofa.
Næsta skref rannsóknanna sé leit að sjúk-
dómsvaldandi stökkbreytingu, eða breytingaröð,
á erfðaefninu, sem ef til vill valdi því að of lítið af
neuregulini verði til og leiði þannig til sjúkdóms-
ins. „Þessa breytingu höfum við enn ekki fund-
ið,“ sagði Hreinn.
ÍE birtir niðurstöður rannsókna á arfgengum þáttum í orsökum geðklofa
Eru sagðar gefa góð
færi til lyfjaþróunar
ÁLAGNINGARSKRÁR vegna op-
inberra gjalda einstaklinga verða
lagðar fram eftir eina viku, 31. júlí, í
öllum skattumdæmum landsins. Þá
verða álagningarseðlar póstlagðir
sama dag til framteljenda, en á þeim
kemur fram álagning ársins og upp-
lýsingar um endurgreiðslur ef um
þær er að ræða. Seðlarnir eiga að
vera komnir til viðtakenda 1. ágúst.
Samkvæmt upplýsingum sem
fengust hjá Skattstjóranum í
Reykjavík verða ávísanir til gjald-
enda sem eiga inneign hjá skattinum
vegna oftekins tekjuskatts, barna-
bóta og vaxtabóta póstlagðar um
leið, 31. júlí, eða lagðar inn á banka-
reikninga viðkomandi.
Álagning-
arseðlar
sendir út
eftir viku
FRAMKVÆMDIR standa nú yfir
á vegum Norðurstáls í gamla JL-
húsinu við Hringbraut 121.
Freyr Aðalsteinsson hjá Norð-
urstáli segir að þarna sé verið að
innrétta tólf einstaklingsíbúðir,
um 55 fermetra hverja.
Þarna hafi verið lagerhúsnæði,
geymslur o.fl. en Norðurstál hafi
síðan keypt húsnæðið. „Við hóf-
um framkvæmdir fyrir tveimur
vikum og erum núna að ryðja
öllu út og það er stefnt að því að
klára verkið upp úr áramót-
unum.“
Freyr segir að íbúðirnar verði
seldar allar í einu lagi.
Og það er greinilega eftirspurn
eftir „nettum“ íbúðum á þessu
svæði:
„Við erum sennilega búnir að
selja þetta, við vorum búnir að fá
vilyrði en það var forsenda þess
að við fórum af stað í þessa fram-
kvæmd.“
Morgunblaðið/Jim Smart
Nýjar ein-
staklings-
íbúðir í
JL-húsinu
FLAKI Guðrúnar Gísladóttur
KE-15, sem sökk við strendur Lófót-
en í N-Noregi um miðjan júnímánuð,
verður ekki lyft af hafsbotni á vegum
Tryggingamiðstöðvarinnar hf. Þetta
ákváðu TM og fulltrúar erlendra
endurtryggjenda félagsins í gær-
morgun.
„Við munum reyna að selja flakið,
við teljum það ekki fjárhagslega
hagstætt fyrir okkur að lyfta því en
teljum að það gæti verið það fyrir
aðra aðila,“ segir Gunnar Felixson,
forstjóri Tryggingamiðstöðvarinnar.
Hann segist ekki geta gefið upp
neinar tölur um hvað það gæti kost-
að að lyfta flakinu og flytja til hafnar.
Nokkrir hafi sýnt því áhuga að gera
tilboð í flakið þar sem það liggur á
hafsbotni. Segist Gunnar vona að til-
boð fari að berast fyrir lok vikunnar.
Aðspurður hvort olían, sem er um
borð í flakinu, verði seld með því eða
skipið tæmt fyrst og flakinu síðan
lyft upp segir Gunnar það samnings-
mál. Allt sé opið í því sambandi. Tel-
ur hann þó eðlilegast að skipið verði
selt með olíuna innanborðs.
Lætur ekki
lyfta flakinu
af hafsbotni
Tryggingamiðstöðin leitar tilboða
í flak Guðrúnar Gísladóttur
VERSLUNIN Bónus var með
lægsta verðið en verslunin Europris
fylgdi fast í kjölfarið þegar Morg-
unblaðið bar saman verð á fimm
vörutegundum í fjórum matvöru-
verslunum á höfuðborgarsvæðinu
um hádegisbil í gær. Hæst var verðið
í versluninni Krónunni en þar á eftir
kom verslunin Nettó. Vörutegund-
irnar fimm voru íslenskir tómatar,
Trópí, Cheerios, sykur og Coca Cola.
Í Bónus kostuðu þessar tegundir
samtals 975. Í Europris kostuðu þær
samtals 989. Í Nettó kostuðu þær
samtals 1.027 og í Krónunni kostuðu
þær samtals 1.041. Um 5,3% verð-
munur var því á hæsta og lægsta
verði. Af þessum fimm vörutegund-
um var Bónus ódýrastur í þremur
tilvikum en Europris í tveimur.
Um 5,3%
verð-
munur

Ódýrast / 6S
„ÞETTA var voldugt kvikindi. Við
fengum eina hundrað kílóa lúðu á
dögunum, en þessi gæti verið
mamma hennar,“ sögðu Einar
Guðjónsson og Daníel Þorgeirs-
son á Gussa SH 116 í gærkvöld.
Þeir félagar hafa nú með skömmu
millibili fengið tvær risalúður í
Breiðafjarðarál. Sú fyrri sem Ein-
ar minnist á var raunar sú
stærsta sem fengist hafði í Ólafs-
vík um tveggja ára skeið.
„Þung? Það er mjög erfitt að
segja, hún gæti verið 140 og upp í
170 kíló, ég þori eiginlega ekki að
giska á það, hún er einhvers stað-
ar á þessu bili. Við fengum hana
djúpt í álnum, þetta er svona
þriggja til fjögurra tíma stím.“
Einar segir það hafa tekið þá
einn og hálfan klukkutíma að
drösla lúðunni inn fyrir borð-
stokkinn. „Þetta var níðþungt, við
erum bara með eitt netaspil og
enga halíu eða neitt og áttum erf-
itt með að ná henni inn. Við ætl-
uðum þá að hengja hana á síðuna
og sigla með hana heim, en það
var svo mikill kaldi að við urðum
að hætta við það, vorum hræddir
um að slíta hana af. Við tókum
okkur tak og fengum einhvers
staðar aukaorku og náðum henni
loksins inn.“
Morgunblaðið/Alfons Finnsson
Daníel og Einar með lúðuna, sem var 220 cm og reyndist vega 150 kg.
Tvöfalt lúðulán
♦ ♦ ♦