Morgunblaðið - 13.08.2002, Blaðsíða 35

Morgunblaðið - 13.08.2002, Blaðsíða 35
MINNINGAR MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. ÁGÚST 2002 35 ✝ Kristín EiríksínaÓlafsdóttir fæddist í Nefstaða- koti í Fljótum 6. júlí 1901. Hún lést á Hjúkrunarheimilinu Hlíð á Akureyri 3. ágúst síðastliðinn. Foreldrar Kristínar voru Ólafur Þorkell Eiríksson, f. á Stóru- Brekku í Fljótum 19. apríl 1869, d. 26. ágúst 1935, og kona hans Björg Halldórs- dóttir, f. á Húnstöð- um í Fljótum 10. ágúst 1876, d. á Akureyri 26. júlí 1960. Kristín ólst upp á Steinhóli í Flókadal hjá fósturforeldrum sín- um, þeim Guðbrandi Jónssyni, f. 7. september 1865, fórst með há- karlaskútunni Maríönnu árið 1922, og Sveinsínu Jórunni Sigurð- ardóttur, f. 31. október 1867, d. 15. febrúar 1929. Systkini Kristínar eru Þorvaldur Jón, f. 21. október 1898, Valdimar Tryggvi, f. 14. mars 1900, Einar Kristinn, f. 11. maí 1905, Dóróthea Friðrika, f. 23. febrúar 1907, Þórður Halldór, f. 10. júní 1909, og Anna, f. 25. októ- ber 1912. Bræðurnir eru allir látn- ir. Kristín giftist 6. maí 1922 Jóni Pálssyni trésmíðameistara frá Ósk Ólafsdóttur hjúkrunarfræð- ingi. Þau eiga þrjú börn; 2) Berg- þóra, húsfreyja og fyrrverandi skrifstofumaður, f. 28. júní 1929. Hún var gift Birni Sigurðssyni, húsgagnasmíðameistara á Seyðis- firði, f. 24. júlí 1926, d. á Akureyri 6. apríl 1967. Synir þeirra eru: a) Sigurður Jón, húsasmíðameistari í Reykjavík, f. 7. apríl 1957, kvænt- ur Ólöfu Sæmundsdóttur, sjúkra- liða og glerlistamanni, f. 19. mars 1961. Þau eiga einn son á lífi. b) Kristinn, rafiðnfræðingur á Akur- eyri, f. 28. maí 1959, kvæntur Eddu Sigrúnu Friðgeirsdóttur verslunarmanni, f. 2. apríl 1958. Þau eiga þrjá syni. Kristín fluttist til foreldra sinna á Siglufirði árið 1913. Þar gekk hún í barnaskóla og vann ýmis til- fallandi störf. Til Akureyrar flutti Kristín með foreldrum sínum árið 1919 og vann þar ásamt því að nema sauma og hannyrðir. Ævi- starf Kristínar var húsmóðurstarf en með því vann hún á árum áður á saumastofunni Heklu á Akureyri. Á yngri árum starfaði hún í Verka- lýðsfélaginu Einingu og nú á efri árum var hún þátttakandi í Félagi eldri borgara á Akureyri. Kristín og Jón settu fyrst saman bú í Arn- arnesi á Galmaströnd en fluttust til Akureyrar árið 1925. Þau hjón- in eignuðust Aðalstræti 32 árið 1929. Þar bjó Kristín fram á síðast- liðinn vetur. Útför Kristínar verður gerð frá Akureyrarkirkju í dag og hefst at- höfnin klukkan 13.30. Hallgilsstöðum í Arn- arneshreppi, f. 29. mars 1885, d. 20. des- ember 1972. Foreldr- ar hans voru Páll Jónsson, f. á Hólum í Eyjafirði 8. nóvember 1851, d. 4. mars 1930, og kona hans, Mar- grét Guðmundsdóttir, f. í Stóra Dunhaga 25. janúar 1852, d. 7. nóv- ember 1933. Börn Kristínar og Jóns eru: 1) Arngrím- ur, fyrrverandi prest- ur í Odda á Rangár- völlum og í Háteigskirkju í Reykjavík, f. 3. mars 1923, kvænt- ur Guðrúnu Sigríði Hafliðadóttur, húsfreyju og sjúkraliða frá Hergilsey á Breiðafirði, f. 30. apríl 1921. Börn þeirra eru: a) Hafliði, leikhúsfræðingur og leiklistar- ráðunautur í Borgarleikhúsinu, f. 26. mars 1951, kvæntur Margréti Jóhönnu Pálmadóttur, tónlistar- manni og kórstjóra, f. 28. apríl 1956. Þau eiga þrjú börn. b) Krist- ín, myndlistarmaður og mynd- menntakennari í Reykjavík, f. 5. júní 1953. Hún á fjögur börn og eitt barnabarn. c) Snæbjörn, bóka- útgefandi í Reykjavík, f. 15. nóv- ember 1961, kvæntur Guðrúnu Amma var mikil húsmóðir og sér- staklega hreinlát og hirðusöm. Það var alltaf hreint og fallegt í Aðalstræti 32, þessu litla timburhúsi, frá því ég man eftir mér. „Í þessu húsi hefur aldrei verið ófriður,“ sagði hún. Áður fyrr bjuggu allt að 13 manns í húsinu, þau leigðu risíbúð og stundum stofu niðri. Á kreppuárunum tóku þau við fátæku fólki sem átti erfitt. Leigan var lág og ekki gengið eftir henni ef efni skorti til að greiða hana. Afi og amma áttu ríka samúð með þeim, er máttu sín lítils, höfðu lítil efni og fá úr- ræði. Amma hafði ætíð mikinn áhuga á þjóðfélagsmálum og sem ung kona gaf hún sig að félagsstarfi í Verka- kvennafélaginu Einingu. Samúð hennar var tengd kjörum alþýðufólks á kreppuárunum. Verkalýðsstéttin var hennar stétt. Henni og afa fannst þau ekki eiga annars staðar heima. Hér er ekki um það að ræða að aðhyll- ast stjórnmálakenningu heldur var afstaðan miðuð við það sem þau reyndu á sjálfum sér og sameiginleg- an vanda fjölda fólks. Hér var verið að berjast fyrir sæmd sinni gegn niður- lægingu fátæktar og örbirgðar sem svo margir áttu við að etja á þessum árum. Atvinnuleysið var mikið og því setið um hvert viðvik. Þess vegna stundaði amma síldarvinnu á sumrin þegar hún bauðst. Hún kunni til verka því hún hafði unnið við síldar- söltun á Siglufirði á unglingsárunum. Og ef ég þekkti ömmu rétt hlýtur hún að hafa verið afburða afkastamikil og kappsfull, – dugleg. Frá því árið 1934 bjó á loftinu hjá ömmu Jóhanna Jónsdóttir. Hún flutti í Aðalstræti 32 með föður sínum og nýfæddum syni. Amma og Jóhanna hafa því verið samvistum í 72 ár sam- fleytt. Báðar hafa þær náð meira en 100 ára aldri. Amma var 101 árs er hún lést og Jóhanna er 102 ára. Þær bjuggu einar í húsinu í um 30 ár og sáu um sig sjálfar með aðstoð síðustu árin, allt þar til í lok janúar á þessu ári er amma slasaðist og var lögð á sjúkrahús. Síðustu mánuði hafa þær búið á hjúkrunarheimilinu Hlíð á Ak- ureyri. Þetta sýnir hinn mikla dug ömmu og Jóhönnu. „Það þarf enginn að hafa áhyggjur af okkur,“ sögðu þær. Ömmu leið hvergi betur en heima hjá sér enda var friðsamt og gott að vera húsinu hennar. „Maður þráir bara að vera í því skoti þar sem mað- ur hefur verið svo lengi.“ Alltaf hafði amma nóg fyrir stafni við saumaskap og handavinnu og henni þóttu dag- arnir aldrei nógu langir. Henni þótti skammdegið gott. Það hefði róandi áhrif og auðvitað gladdist hún er sól fór að hækka á lofti. Amma var afar lífsglöð kona, létt í lund, naut lífsins og hafði ríka lífs- löngun. Henni þótti lífið yndislegt og svo er Guði fyrir að þakka að hún var heilsugóð og hugmikil allt fram á síð- asta ár. Henni þótti mikilsvert að laga sig að því sem forsjónin færði mönn- um í hendur. „Eftir því eigum við að lifa. Það er mikilvægt að sætta sig við hlutina og hafa létta lund.“ Þetta er löng og falleg ævi. Amma var merkiskona, ekki ein- göngu af því sem hún kom í verk held- ur ekki síst fyrir það sem hún var. Hafliði Arngrímsson. Það kom mér ekki á óvart þegar ég frétti að Kristín amma mín væri dáin. Hún var búin að vera lasburða und- anfarið og þó að lífsviljinn virtist óbugaður var ljóst að líkaminn var að gefa sig. Hún var orðin 101 árs en hafði verið ern þar til síðastliðið haust. Hún varð fyrir áfalli í jan- úarlok og var flutt á sjúkrahús. Þang- að til hafði hún búið í húsinu við Að- alstræti 32 í rúmlega 70 ár. Á loftinu bjó Jóhanna Jónsdóttir sem nú er 102 ára. Hún bjó með ömmu í 68 ár og þær voru einar í hús- inu í 30 ár. Mikil samheldni var með fjölskyldunum. Það eru ýmsar minningar sem koma upp í hugann þegar ég hugsa um ömmu, sérstaklega frá þeim tíma sem ég og Hafliði bróðir minn dvöld- um hjá henni og afa í Aðalstrætinu. Ég var fimm ára, Hafliði sjö ára og foreldrar okkar höfðu farið til náms í Englandi. Ég man eftir morgnunum þegar afi kveikti upp í kolaeldavélinni, setti á sig derhúfuna, steig á svarta reiðhjól- ið og hélt af stað í vinnuna. Á böggla- beranum var nestisboxið hans. Ég man eftir ömmu standa við stofugluggannað greiða brúna hárið sem náði niður að hnjám og flétta það svo. Ég man eftir öllum kjólunum sem hún saumaði á mig og dúkkuna mína og fína útsaumaða púðanum sem hún setti undir fæturna á mér þegar ég var lasin og settist fram á rúmstokk- inn. Hún sagði að gólfkuldi væri slæmur kuldi og púðinn væri vörn gegn honum. Ég man eftir sunnudögum og ilmi af lambakótelettum og rabarbara- sultu og dúkuðu borði í stofunni. Ég man eftir afa á kvöldin setjast á stól við rúm okkar systkinanna, lesa Nonna og Manna og aðrar bækur. Afi minn var hlýr og þolinmóður og amma dugleg og hugulsöm. Heimilið var glaðlegt og notalegt og okkur systkinunum leið vel. Seinna, þegar ég var orðin fullorðin og sat í eldhúsinu hjá ömmu ásamt Jóhönnu á loftinu, sagði amma mér frá því þegar hún var ung og kynntist afa. Hún sagði mér frá lífsbaráttunni á kreppuárunum og öllu fólkinu sem eitt sinn bjó í Aðalstræti 32. Hún lauk frásögninni með þessum orðum: „Þetta hefur verið ljómandi líf, ég hefði ekki viljað hafa það öðruvísi.“ Ég er stolt af ömmu minni og bið Guð að blessa minningu hennar. Kristín. Í dag verður til grafar borin amma mín Kristín Ólafsdóttir. Þrátt fyrir það að nú sé kveðjustund í þeim skiln- ingi að við getum ekki farið inn í Að- alstræti og hitt ömmu, eins og við höf- um alltaf getað, þá erum við ekki að kveðja allar þær minningar sem göf- ug kona hefur getið sér á langri ævi. Því lifir amma með okkur áfram. Kristín Ólafsdóttir er af þeirri kyn- slóð sem ruddi burt hindrununum og lagði veginn þann er við göngum í dag og sem okkur finnst vera afar eðlilega sléttur. Amma var alin upp á barn- mörgu, fátæku heimili þar sem lítið var til annað en hjartahlýja. En henni mátti alltaf deila með öðrum og hún er að því leyti ólík öðru því sem skipt er upp að hún bara eykst eftir því sem meira er gefið. Amma var sósíalisti og af þeirri gerð að hún var alltaf aflögufær en aldrei þiggjandi. Hún giftist Jóni Pálssyni trésmiði 1922. Þau festu kaup á Aðalstræti 32 á Akureyri 1929 og bjuggu þar allan sinn búskap. Oft var mannmargt í Aðalstrætinu í kreppunni á fyrri hluta síðustu aldar þegar húsnæðisekla var í bænum. En þau hjón gátu alltaf tekið við fólki og veitt því skjól. Á heimilinu ríkti nauð- synleg aðhaldsemi og samstaða og það sem þau veittu sér helst voru kaup á góðum bókum, sem afi las svo upp úr á kvöldin að góðum sið. Þau tóku bæði þátt í verkalýðsbaráttu og var afi til að mynda formaður Tré- smiðafélagsins um tíma. Í mínum huga var amma afar rétt- sýn kona og vissi alltaf hvað var rétt og hvað rangt og myndaði sér skoð- anir á hinum ýmsu málum sem voru til umræðu í þjóðfélaginu allt til hins síðasta. Hún var alla tíð atorkusöm og ef maður var að velta einhverju fyrir sér, í vafa um að gera eða gera ekki, þá var amma yfirleitt talsmaður framkvæmda frekar en aðgerðaleys- is. Einhverju sinni spurði ég ömmu hví hún hefði ekki viljað ferðast meira um ævina og svarið var: „Því að vera að fara eitthvað þegar maður hefur hér allt sem maður vill?“ Amma var því alltaf til staðar. Því fannst mér það slæmt að þegar amma fór í það ferðalag, sem fyrir okkur öllum liggur að fara, misfljótt að vísu, en hún hafði frestað í 101 ár, þá var ég ekki í bæn- um. Hafði brugðið mér frá. Sennilega hefur henni ekki þótt verra að hlífa mér við þeirri stund þegar hún kvaddi. Elsku amma, farðu í friði og megi minningarnar lifa. Kristinn. Elsku Kristín mín. Þakka þér fyrir allt sem þú varst mér. Það eru for- réttindi að hafa fengið að kynnast konu eins og þér. Atorkan, dugnaður- inn og trúin á allt það góða einkenndu þig. Það var alltaf svo gott að koma til þín í Aðalstræti 32 og drekka með þér kaffi og fá nýbakað brauð með. Þú hafðir frá svo mörgu að segja og gafst svo góð ráð og hafðir alltaf tíma til að sinna mér og mínum. Jesús er mér í minni, mig á hans vald ég gef, hvort ég er úti’ eða inni, eins þá ég vaki’ og sef. Hann er mín hjálp og hreysti, hann er mitt rétta líf, honum af hjarta’ eg treysti, hann mýkir dauðans kíf. (Hallgr. Pétursson.) Guð geymi þig, elsku Kristín mín, sofðu rótt. Þín Edda. Elsku amma Kristín. Okkur langar til þess að þakka þér fyrir allt sem þú gerðir fyrir okkur og stundirnar sem við áttum með þér. Við munum aldrei gleyma samverustundunum í eldhús- króknum þínum í Aðalstrætinu þar sem við drukkum rjúkandi kakó, mauluðum kökur og hlustuðum á all- ar sögurnar sem þú hafðir að segja. Þessar minningar munum við varð- veita til æviloka. Legg ég nú bæði líf og önd, ljúfi Jesús, í þína hönd, síðast þegar ég sofna fer sitji Guðs englar yfir mér (Hallgr. Pétursson.) Þínir Björn, Einar og Andri. Kristín Ólafsdóttir í Aðalstræti 32 er búin að kveðja þessa jarðvist, sem var orðin löng eða 101 ár. Margs er að minnast og þakka frá því fyrsta ég sá Kristínu fyrir 68 árum, en þá var ég bara sjö ára. Hún var gift Jóni Páls- syni trésmiði, móðurbróður mínum. Ef einhver úr fjölskyldu minni átti leið til Akureyrar lá leiðin oftast inn í Aðalstræti 32 eftir að erindum í bæn- um var lokið. Oft var gist þar og sofið í sófanum í litlu stofunni. Stundum fleiri en eina nótt og alltaf var maður jafnvelkominn. Tíminn leið og er ég fór í fyrsta bekk Gagnfræðaskóla Ak- ureyrar bjó ég ásamt annarri í norð- urstofunni hjá Jóni og Kristínu og vorum við þar í fæði líka. Þessi vetur verður okkur vinkonunum ógleyman- legur. Oft var þar kátt og margt talað því að við stöllur þekktum Jóhönnu og þá sem á loftinu bjuggu. Allur að- búnaður og viðmót íbúanna í Aðal- stræti 32 er okkur ljúft að minnast og þakka. Enn líður tíminn og það var ekki fyrr en á síðustu 25 árum, sem ég átti mun nánari samverustundir með Kristínu, þessari dugnaðar- og stór- brotnu konu. Hún sleppti sjaldan verki og var alltaf með verkefni milli handanna. Allt það sem hún afkast- aði, heklað, prjónað og saumað, er stórkostlegt og bæði var hún fljótvirk og vandvirk. Oft er ég kom var hún með nýbakað brauð og ekki var það skorið við nögl sér sem á borð var borið og gott var það líka. Kristín las mikið, átti margar góð- ar bækur, minnug var hún og ættfróð. Faðir minn var ættfróður og er þau hittust geystust þau áfram í ættfræð- inni. Stundum hafði Kristín á orði við mig að nú vantaði sig Einar á Ósi. Hún bar alla afkomendur sína fyrir brjósti og vildi veg þeirra sem mestan og bestan. Einnig stóð hugur hennar til systkina sinna og afkomenda þeirra ásamt fleiri af samferðafólki sínu. Síðustu árin var heilsu Kristínar farið að hraka en hún kvartaði aldrei og alltaf var sama reisnin yfir henni. Hvort sem um gleði eða sorgarstund- ir í lífi Kristínar var að ræða bar hún ekki tilfinningar sínar á borð fyrir aðra en bað fyrir öllum sem í hlut áttu. Þegar sjónin fór að daprast átti hún það til að hringja til mín og spyrja hvort ég þyrfti ekki að fara „Skágöt- una“ en þá þurfti að skoða með henni mynstur í peysu eða laga eitthvað. „Skágatan“ var ofan úr Hjallalundi og niður og inn í Aðalstræti. Nú er þessi „Skágata“ gengin á enda. Eftir lær- brot í janúar síðastliðnum átti hún ekki afturkvæmt til búsetu heima í Aðalstræti 32. Jóhanna sem bjó á loftinu hjá Kristínu í tæp 70 ár fékk að flytja með henni í maí síðastliðnum til dvalar á Hlíð og fengu þær að vera þar saman á herbergi til hinstu stundar Krist- ínar. Með þessum fátæklegu orðum bið ég guð að blessa minningu hennar og guð veri með öllum afkomendum hennar. Borghildur Einarsdóttir. KRISTÍN EIRÍKSÍNA ÓLAFSDÓTTIR Sími 562 0200 Erfisdrykkjur

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.