Morgunblaðið - 13.08.2002, Blaðsíða 20

ERLENT
20 ÞRIÐJUDAGUR 13. ÁGÚST 2002 MORGUNBLAÐIÐ
RÚMLEGA hundrað og fimmtíu
manns hafa látist í Evrópu og Asíu
undanfarna daga vegna óveðurs og
mikilla flóða sem dunið hafa yfir, en í
Bandaríkjunum og á sumum svæð-
um í Suðaustur-Asíu kvarta íbúar
sáran undan miklum þurrkum og sjá
margir bændur fram á slaka upp-
skeru í haust vegna þessa. Ekkert
lát virðist á úrkomunni í Evrópu og
hafa veðurfræðingar spáð enn meiri
rigningu á næstu dögum. Sumir vís-
indamenn segja veðurfyrirbrigðið
El Niño vera ástæðuna fyrir ham-
förunum , en aðrir segja óvenjulega
mikla úrkomu í Evrópu undanfarna
daga koma til af köldum loftmassa
sem lokast hafi inni yfir álfunni.
Neyðarástandi hefur verið lýst yf-
ir í borginni Salzburg í vesturhluta
Austurríkis vegna vatnavaxta og
brýr voru lokaðar í gær þar sem yf-
irborð árinnar Salzach fer enn
hækkandi. Tveir hafa látist vegna
flóðanna, þýskur ferðamaður og
austurrískur slökkviliðsmaður.
Flóð hafa náð hámarki í norðaust-
urhluta Austurríkis en eru hins veg-
ar að færast í aukana annars staðar í
landinu. Ferðamenn flýja landið og
hefur hvert umferðaröngþveitið rek-
ið annað á austurrískum þjóðvegum,
aðallega vegna flótta þýskra ferða-
langa. Hefur aukið á erfiðleikana að
tugir vega hafa teppst vegna skriðu-
falla eða vatnselgs. „Við sjáum ekki
svona lagað nema tvisvar til þrisvar
á öld,“ sagði veðurfræðingurinn
Pierra Bessemoulin um ástandið í
Austurríki. Talið er að tjón af völd-
um flóðanna í Austurríki hlaupi á
tugum milljarða íslenskra króna.
Fjöldi vega er ónýtur og brýr hafa
margar skolast burt. Að mati sér-
fróðra verða samgöngumannvirki
ekki komin í samt lag fyrr en um
næstu áramót.
Prag í hættu
Ástandið er litlu skárra í Bæjara-
landi í suðurhluta Þýskalands. Þar
hafa að minnsta kosti þrír látist síð-
ustu daga og 10 slasast. Þá þurfti að
loka aðalhraðbrautinni á svæðinu,
en í gær var hún á eins og hálfs
metra dýpi á sumum stöðum. Tugir
bæja eru nú undir vatni að meira
eða minna leyti og neyðarástandi
hefur verið lýst yfir í sumum hér-
uðum Bæjaralands.
Tékkar hafa ekki farið varhluta af
óveðrinu undanfarna daga, en fyrir
nokkrum dögum fórust sex manns í
óveðri í landinu. Þá undirbjó borg-
arstjórnin í Prag í gær brottflutning
íbúa þeirra hverfa sem liggja að
Moldá, en vatnsborð hennar hækk-
aði mjög í gær.
Stjórnvöld í Suður-Rússlandi hafa
skyldað alla sem staddir eru á ferða-
mannastöðunum við Svartahaf til að
gangast undir bólusetningu við lifr-
arbólgu og taugaveiki, en að
minnsta kosti 58 manns fórust í
skyndiflóðum á fimmtudag. Hugsan-
legt er að tala látinna muni enn
hækka, en um tuttugu manns er enn
saknað. Flestir þeirra sem létust
voru ferðamenn annars staðar frá í
Rússlandi, en Svartahafsströndin er
vinsæll ferðamannastaður þar í
landi. Samkvæmt nýjustu tölum
eyðilögðust um 350 hús í flóðunum
og meira en fimm þúsund skemmd-
ust.
Ýmist í ökkla eða eyra í Asíu
Að minnsta kosti 33 manns fórust
á sunnudag í aurskriðum í Uttar-
anchal-fylki á Indlandi og skyndiflóð
skullu á í að minnsta kosti tíu þorp-
um í Assam-fylki. Þar misstu um
átta þúsund manns heimili sín. Frá
því í byrjun júlí hafa 62 farist í flóð-
um í Assam-, Mizoram- og Arunach-
al Pradesh-fylkjum og hafa um 5,3
milljónir manna misst heimili sín í
Assam einu. Indversk stjórnvöld
segja tjónið nema um þrjátíu millj-
örðum rúpía, eða um fimmtíu millj-
örðum íslenskra króna.
Mörg hundruð manns til viðbótar
hafa farist í flóðum og aurskriðum í
Nepal, Kína og Suður- og Norður-
Kóreu á síðustu dögum og vikum og
var spáð frekari úrkomu í gær og í
dag.
Í Kambódíu stefnir hins vegar í
algeran uppskerubrest vegna mik-
illa þurrka og segja yfirvöld í land-
inu að einungis sé búið að planta
fjórðungi hrísgrjónaplantna og í
sumum héruðum hafi plöntun nán-
ast ekki byrjað enn. Þrátt fyrir að
regntíminn sé hafinn í landinu hefur
nánast engin úrkoma verið undan-
farna tvo mánuði og streyma hungr-
aðir bændur nú til höfuðborgarinnar
í leit að mat og annarri aðstoð.
Lítið lát á flóðum í Evrópu
Milljónir heimilislausar á Indlandi vegna flóða og aurskriðna
Salzburg, París. AP, AFP.
Reuters
Tveir bílar skolast niður götu í tékkneska þorpinu Husinec. Mikil flóð hafa hrjáð íbúa Tékklands undanfarna
daga, eins og marga Evrópubúa, og bjuggust íbúar höfuðborgarinnar Prag við því að þurfa að flýja heimili sín.
FÉLAGI í grísku hryðjuverkasam-
tökunum 17. nóvember hefur viður-
kennt að hafa myrt breskan sendi-
ráðsmann fyrir tveimur árum. Var
það haft eftir lögfræðingi hans í
fyrradag. Árásarriffill og skotfæri
fundust um helgina rétt við heimili
Costis Stephanopoulos, forseta
Grikklands.
Savvas Xiros var handtekinn í júní
síðastliðnum er sprengja, sem hann
hugðist koma fyrir, sprakk fyrr en
ætlað var. Í kjölfarið tókst yfirvöld-
um í Grikklandi loks að fletta ofan af
hryðjuverkasamtökunum en þau
hafa starfað með mikilli leynd í 27 ár.
Hafa nú alls 16 menn verið hand-
teknir.
Lögfræðingur Xiros, George
Agiostratitis, hefur það eftir skjól-
stæðingi sínum, að hann hafi skotið
Stephen Saunders fjórum sinnum
með riffli er hann var á leið til vinnu
sinnar í breska sendiráðinu í Aþenu.
Var Xiros á vélhjóli ásamt félaga sín-
um í 17. nóvember er hann framdi
glæpinn. Gengust samtökin við
morðinu og sögðu ástæðuna hafa
verið þátttöku Breta í loftárásunum
á Júgóslavíu 1999.
Lögfræðingur Xirosar sagði, að
hann hefði einnig játað á sig morðið á
gríska skipaeigandanum Costas
Peratikos 1997 og auk þess, að hann
hefði aðstoðað við morð á tveimur
foringjum í Bandaríkjaher, tveimur
tyrkneskum sendimönnum, grískum
bankamanni, forstjóra, saksóknara
og þingmanni. Hryðjuverkasamtök-
in hafa áður lýst yfir, að þau hafi
myrt 20 manns frá árinu 1975.
Yfirvöld í Grikklandi hafa lengi
legið undir miklu ámæli, til dæmis
Breta og Bandaríkjamanna, fyrir
getuleysi í baráttunni við 17. nóvem-
ber og þau eru því að vonum mjög
hróðug nú þegar loksins hefur verið
flett ofan af hryðjuverkasamtökun-
um.
Félagi í hryðjuverka-
samtökunum
17. nóvember
Viðurkenn-
ir morð á
breskum
sendimanni
Aþenu. AFP.
ÞRIGGJA kílómetra þykkt mengun-
arský, sem liggur yfir Suður-Asíu, er
farið að hafa veruleg áhrif á veðurfar-
ið. Þar að auki veldur það alls kyns
sjúkdómum í fólki og ógnar landbún-
aðarframleiðslunni, hinni efnahags-
legu undirstöðu flestra ríkja á þess-
um slóðum. Kemur þetta fram í viða-
mikilli rannsókn.
Meira en 200 vísindamenn stóðu að
rannsókninni, sem unnin var á vegum
Sameinuðu þjóðanna frá 1995 til
2000. Segja þeir, að mengunin,
blanda af ösku, sóti, ýmsum sýrum og
öðrum efnum, eigi ekki aðeins rætur
að rekja til iðnaðarins í löndunum,
heldur ekki síður til viðarofna og
mikilla skógarelda. Eru þeir oftar en
ekki kveiktir til að ryðja land til
ræktunar.
Bráðabirgðaniðurstöður rann-
sóknarinnar voru kynntar í London í
gær en skýrslan verður lögð fyrir
umhverfisráðstefnu SÞ í Jóhannes-
arborg síðar í mánuðinum.
Vísindamennirnir leggja áherslu á,
að meiri rannsókna sé þörf en um
sumt leikur þó enginn vafi. Öndunar-
færasjúkdómar hafa aukist alls stað-
ar í Suður-Asíu og ráða má af einni
rannsókninni, að á Indlandi valdi
mengunin 500.000 ótímabærum
dauðsföllum árlega.
Land og sjór kólna
en loftið hitnar
Mengunarskýið dregur úr sólar-
ljósinu um 10 til 15% en það veldur
því, að landið og vötn og sjór kólna en
andrúmsloftið sjálft hitnar. Það virð-
ist aftur hafa haft áhrif á monsún-
rigningarnar, sem hafa verið mjög
miklar og valdið alvarlegum flóðum
sums staðar, til dæmis í Bangladesh,
Nepal og Norðaustur-Indlandi, en
litlar í Pakistan og Norðvestur-Ind-
landi. Mikla mengun er ekki aðeins
að finna yfir Suður-Asíu, heldur einn-
ig yfir Suðaustur-Asíu, Suður-Amer-
íku og Afríku og vísindamennirnir
leggja áherslu á, að um sé að ræða al-
þjóðlegt vandamál en ekki staðbund-
ið. Mengunarskýin geti borist um
hálfan hnöttinn á einni viku.
Þykkt meng-
unarský yfir
Suður-Asíu
Veldur sjúkdómum, minni uppskeru og
alvarlegum breytingum á veðurfari
London. AP.
Reuters
Mengunarslæða yfir Kína. Myndin var tekin úr bandarískum gervi-
hnetti 11. janúar á þessu ári. Mengunin veldur því, að víða sér ekki í
heiðan himin vikum og mánuðum saman. Mengunin yfir Suður-Asíu er
jafnvel enn meiri og farin að hafa mikil áhrif á veðurfar, uppskeru og
heilsufar fólksins, og er hún sögð draga mjög úr sólarljósi á svæðinu.
JOHN Simpson, einn þekktasti
fréttamaður breska ríkisút-
varpsins, BBC, telur að stjórn-
völd hafi njósnað um frétta-
menn stofnunarinnar með því
að brjótast inn í tölvukerfi
hennar. Þessar fullyrðingar er
að finna í nýrri bók eftir Simp-
son sem breska helgarblaðið
The Sunday Telegraph birti
kafla úr á sunnudag.
Simpson segir að margir
fréttamenn BBC hafi fengið
símhringingar frá skrifstofu
Tony Blairs, forsætisráðherra
Bretlands, þar sem gerðar voru
efnislegar athugasemdir við
fréttir sem þeir höfðu unnið.
Fyrir kom að slík símtöl bærust
áður en viðkomandi frétt hafði
verið send út.
Simpson og fleiri telja því að
einhverjir hafi brotið sér leið
inn í tölukerfi stofnunarinnar
og þannig getað lesið efni sem
fréttamenn séu að vinna. Þess-
ar grunsemdir hafa hins vegar
aldrei verið staðfestar. Tals-
maður Tony Blairs hefur hafn-
að ásökunum Simpsons og sagt
þær uppspuna frá rótum. Ráða-
menn BBC hafa ekki viljað tjá
sig um fullyrðingar Simpsons.
Njósnað
um frétta-
menn
BBC?