Morgunblaðið - 15.08.2002, Síða 50

MINNINGAR
50 FIMMTUDAGUR 15. ÁGÚST 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Einar BergmannArason fæddist í
Ólafsvík 28. febrúar
1922. Hann lést á
Hrafnistu í Hafnar-
firði 3. ágúst síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru Friðdóra
Friðriksdóttir, f.
7.12. 1892, d. 27.10.
1975, og Ari Berg-
mann Einarsson, f.
4.3. 1891, d. 9.9.
1978, frá Sæmundar-
hlíð í Ólafsvík. Einar
átti tvær systur,
Guðríði, f. 27.12.
1918, og Áslaugu, f. 6.8. 1924.
Árið 1947 giftist Einar eftirlif-
andi eiginkonu sinni Iðunni Vig-
fúsdóttur, f. 29. maí 1927. Hún er
dóttir hjónanna Vigfúsar Jónsson-
ar trésmíðameistara og Kristínar
Jensdóttur húsfreyju frá Gimli á
Hellissandi. Einar og Iðunn hófu
búskap í Ólafsvík en fluttust til
Reykjavíkur 1956. Þau eiga fjögur
börn, sjö barnabörn og eitt barna-
barnabarn. Börn þeirra eru: 1) Ari
Bergmann útibússtjóri hjá Spron,
f. 7. júní 1949, kvæntur Ólöfu Erlu
Óladóttur, deildarstjóra og eiga
þau tvö börn, a) Sigríði Sunnu, f.
sigldi meðal annars á togurum á
stríðsárunum. Að loknu skólanámi
tók hann við framkvæmdastjóra-
starfi hjá Hraðfrystihúsi Hellis-
sands, síðan við starfi kaupfélags-
stjóra við Kaupfélag Ólafsvíkur og
seinna varð hann framkvæmda-
stjóri Hraðfrystihúss Ólafsvíkur
eða þar til hann flutti til Reykja-
víkur 1956. Varð hann þá yfirverk-
stjóri og síðar framleiðslustjóri við
Sænsk-íslenska frystihúsið til árs-
ins 1964 að hann hellti sér óskiptur
út í rekstur verslunarinnar Kjöts
og fisks, sem hann hafði áður fjár-
fest í ásamt skólabróður sínum.
Félagsstörf voru Einari ávallt
hugleikin og vann hann að ýmsum
hagsmunamálum fyrir kaupmenn
og gegndi í því sambandi fjölda
trúnaðarstarfa. Hann var m.a. for-
maður Félags matvörukaupmanna
í nokkur ár og átti sæti í aðalstjórn
Kaupmannasamtaka Íslands og
Verslunarráði Íslands. Þá var
hann fyrsti formaður Innkaupa-
sambands matvörukaupmanna,
IMA. Hann var einnig meðal stofn-
enda og fyrsti formaður Kaup-
garðs hf. í Kópavogi.
Árið 1987 hætti Einar verslun-
arrekstri, en skömmu síðar fór að
halla undan fæti heilsufarslega.
Síðustu æviárin dvaldist hann á
Hrafnistu í Hafnarfirði.
Útför Einars Bergmanns fer
fram frá Garðakirkju á Álftanesi í
dag og hefst athöfnin klukkan
13.30.
4.2. 1978, b) Einar
Baldvin, f. 24.3. 1980.
2) Helga Kristín Ein-
arsdóttir, sviðsstjóri
hjúkrunar Landspít-
ala – háskólasjúkra-
húss, f. 6. júlí 1951,
gift Kjartani Þórðar-
syni hagfræðingi.
Þeirra börn eru a) Ið-
unn, f. 20. apríl 1973,
gift Benedikt Gunnari
Ívarssyni, þeirra barn
Viktor Helgi. b)
Guðný, f. 11.8. 1978,
sambýlismaður henn-
ar Eiríkur Gestsson. c)
Kjartan Dór, f. 15.8. 1984. 3) Dóra,
leikmynda- og búningahönnuður,
f. 15. ágúst 1954, búsett erlendis.
4) Baldvin, verslunarstjóri hjá
„Meny-verslunarkeðjunni“, f. 26.
desember 1962, kvæntur Ingu
Birnu Úlfarsdóttur, skrifstofu-
stjóra, búsett í Noregi. Börn þeirra
a) Úlfar Ari, f. 6.9. 1992, b) Elísa-
bet, f. 22.4. 1994.
Einar ólst upp í Ólafsvík, en lauk
skyldunámi sínu frá Héraðsskól-
anum á Núpi í Dýrafirði, stundaði
síðan nám við Verslunarskóla Ís-
lands og lauk þaðan prófi 1944.
Hann vann ýmis störf með námi og
Komið er að kveðjustund og margs
er að minnast en rúmlega 30 ár eru
síðan ég kynntist fjölskyldunni á
Lindarflötinni er við Ari fórum að
vera saman. Við vorum að útskrifast
úr Verslunarskólanum en tengdafað-
ir minn var að halda upp á 25 ára út-
skriftarafmæli frá sama skóla með
gömlum skólafélögum, glæsilegum
og hressum hóp. Alltaf var tekið
höfðinglega á móti gestum á þeirra
fallega heimili og stóðu hjónin ein-
huga saman í því eins og öllu öðru.
Einar var búinn að upplifa tímana
tvenna, komast áfram á eigin ramm-
leik og hörkudugnaði, orðin veikindi
og leti voru ekki til í hans orðabók.
Mér fannst hann vera í vinnunni
mestan hluta sólarhringsins meðan
heilsa og kraftar leyfðu. En samt lét
hann sig dreyma um hvernig hann
ætlaði að eyða ævikvöldinu með Ið-
unni sér við hlið í sól og sumaryl, en
því miður komu veikindi hans í veg
fyrir það. Þau eiga eftir að leiðast síð-
ar á sólbjartri hvítri strönd.
Einar var eini afinn sem börnin
mín fengu að kynnast og var ynd-
islegt að fylgjast með hvað vinnu-
forkurinn gat breyst í mjúkan mann
með barnabörnunum, hann hikaði
ekki við að fara á fjóra fætur í spari-
fötunum til að reiða þau á hestbaki ef
þau óskuðu þess. Meðan þau voru lít-
il var alltaf regla að mæta í Kjöt &
fisk í aðalönninni á föstudagseftir-
miðdögum þar sem afi tók með opn-
um örmum á móti þeim með góðgæti
í poka, þó svo að hann hefði nóg ann-
að að gera.
Að leiðarlokum vil ég þakka fyrir
öll góðu árin og alla umhyggju og
kærleik, sem hann sýndi okkur.
Ég kveð kæran tengdaföður. Megi
góður guð blessa minningu hans.
Ólöf Erla Óladóttir.
Elsku afi minn, í dag kveð ég þig
og rifja í leiðinni upp margar góðar
minningar um frábæran afa. Milli
okkar var sérstakt samband, við
fengum aldrei nóg hvort af öðru, gát-
um þagað, talað og unnið saman.
Þegar ég var lítil hnáta mátti ég,
ásamt Batta móðurbróður, hnoðast á
afa á stofugólfinu á Lindarflötinni.
Þar lá afi í hlýrabol eða var á fjórum
fótum og lék við okkur. Páfagaukur-
inn var á hausnum á einhverju okkar
og ég mátti toga í hárið á afa eins og
ég vildi, það litla sem eftir var.
Ég var fyrsta barnabarnið og átti
lengi óskipta athygli afa. Við ætluð-
um að keyra um allan heiminn saman
þegar ég fengi bílprófið, bara við tvö.
Þegar ég flutti til Svíþjóðar kom
það fyrir að afi sendi mér línu og mér
er rosalega minnisstætt bréf, sem ég
á enn í dag, þar sem afi lýsir því þeg-
ar amma datt af Frúar-Blesa og
sagði æ, æ, æ og svo var mynd af
ömmu liggjandi á jörðinni. Þetta er
fyrsta og eina teikningin sem ég hef
séð eftir afa. Þetta bréf hélt ég rosa-
lega mikið upp á.
Talandi um hestana þá áttum við
margar góðar stundir á hestbaki eða
uppi í hesthúsi í Víðidalnum. Ég man
ekki eftir mér þegar ég fór fyrst á
hestbak en finnst eins og það hafi
verið áður en ég byrjaði að ganga.
Ástæðan fyrir því var sú að afi átti
besta barnahest sem uppi hefur ver-
ið, að mínu mati. Það var hann bleiki
Valur.
Afi var með verslun í Seljahverfinu
lengi vel, Kjöt og fisk. Honum fannst
alveg sjálfsagt að ríða ofan úr Víði-
dalnum á öskudaginn í mörg ár til
þess að leyfa börnunum í hverfinu að
kynnast hestum og fara á hestbak.
Ég var svo heppin að fá að fara með í
svoleiðis ferð og það var alveg ein-
stakt. Þar voru menn sem afi þekkti
og voru alveg tilbúnir að verja heilum
degi í þetta stúss.
Í Kjöti og fiski fékk ég svo að
kynnast annarri hlið á afa mínum.
Þar lærði ég að vinna. Í heilt sumar
fórum við saman á hverjum morgni
upp í Kjöt og fisk og komum saman
heim á kvöldin. Það fyrsta sem ég
lærði var að raða vörum í hillur, svo
lærði ég á merkibyssurnar, sem mér
fannst algjört æði. Þar á eftir lærði
ég á lagerinn, mjólkurkælinn, græn-
metisborðið, að pakka inn og skera
kjötvöru, afgreiða á kössum, í kjöt-
og fiskborðinu o.s.frv. Ég tel að ég
eigi vinnusemi mína afa að þakka því
ég var bara 11 ára þegar ég byrjaði í
fullu starfi. Það er enn matur eins og
karrýréttirnir og pepperonilengjurn-
ar sem ég sakna ofan úr búð.
Í Klettakotinu á Snæfellsnesi þótti
okkur afa gaman að vera. Við stopp-
uðum ekki allan daginn því þar var
margt sem þurfti að gera og þegar
við slöppuðum af var afi að sýna mér
eitthvað merkilegt, s.s. landamærin,
jökulinn og veiði. Í þá daga var afi
með lítinn kofa þar sem við elduðum
á kabyssu og fórum út í læk að ná
okkur í vatn í gömlu mjólkurbrúsana,
alveg sama hvernig viðraði. Ef amma
kom með okkur höfðum við bara með
okkur gos í gleri og eitthvert nammi
sem hún lá með undir sæng og þá var
hún sátt.
Annars var amma drottningin
hans afa og ekkert gat skyggt á hana
í hans augum. Þegar maður hugsar
út í hvað þau gerðu saman dettur
manni í hug að sterk kona er á bak
við sterkan mann. Afi gat stundum
verið erfiður og ákveðinn þegar hann
fékk einhverja flugu í höfuðið og þá
átti bara að framkvæma hugmyndina
strax. Þess vegna kölluðum við hann
oft í gríni síðasta víkinginn.
Það er margt fleira sem kemur
upp í hugann á þessari stundu og ég
hugsa til þess hve minningar eru dýr-
mæt eign. Ég vildi óska að sonur
minn hefði kynnst langafa sínum áð-
ur en hann varð veikur en ég get
haldið minningu afa á loft með því að
segja börnum mínum sögur af hon-
um og því sem við gerðum.
Amma hefur sagt að maðurinn
minn minni sig á afa og það hafði ég
aldrei spáð í fyrr en fyrir stuttu. Það
er ekki leiðum að líkjast því að afi
minn var frábær í alla staði.
Þín afastelpa,
Iðunn.
Einar afi okkar er látinn en við
varðveitum minningar um hjartgóð-
an afa.
Kærastar eru minningarnar úr
æsku okkar þegar afi var enn við
góða heilsu. Það var ætíð mikið til-
hlökkunarefni þegar öskudagurinn
nálgaðist því að þá sló afi upp hátíð í
Kjöti og fiski. Hann átti sjálfur
nokkra hesta og fékk fleiri lánaða
auk þess sem hann samdi við heild-
salana um að gefa nammi á þessum
degi. Við, barnabörnin og krakkarnir
úr hverfinu, vorum síðan teymd um
svæðið og erfitt að sjá hvort afi eða
krakkarnir brostu breiðar.
Ferðir í Klettakotið við Ólafsvík
koma einnig upp í hugann. Afi fædd-
ist í Ólafsvík og bar alla tíð sterkar
tilfinningar til æskustöðvanna. Þang-
að fórum við með honum og veiddum
eða klifruðum í móberginu allt um
kring. Einar afi bauð okkur síðan að
leggjast á magann hans góða og
sagði okkur sögur af álfunum í hóln-
um á móti.
Afi var frímúrari og bauð okkur
meðan heilsan leyfði á jólaball regl-
unnar. Það var ætíð mikið fjör á þess-
um böllum og draumur fyrir okkur
krakkana. Þá var sem oftar gott að
vita af bjarnsterkri hönd hans afa
þegar við vorum kynnt fyrir jóla-
sveininum í fyrsta skipti.
Hönd og hjarta afa voru risavaxin
og rýrnuðu ekki þrátt fyrir veikindin.
Þótt allur þróttur væri úr líkamanum
tók afi enn þéttingsfast um hönd þeg-
ar við komum í heimsókn til hans á
Hrafnistu. Þótt dagamunur væri á
viðbrögðum hans brosti hann enn
sínu breiðasta brosi þegar maður
æjaði að því að núna yrði hann að
losa aðeins um takið áður en fing-
urnir yrðu helbláir.
Við munum sakna Einars afa.
Blessuð sé minning hans.
Einar Baldvin og
Sigríður Sunna.
Elskulegur frændi okkar, Einar
Bergmann Arason, er látinn. Þessi
sterki, svipmikli og raungóði maður
var ætíð náinn hluti af bernskufjöl-
skyldu okkar. Einar var litli bróðir
hennar mömmu og var mikill sam-
gangur á milli þeirra, einkum frá því
að Einar kom til Reykjavíkur, fór í
Verzlunarskólann og eftir að hann
stofnaði til hjúskapar með Iðunni
sinni í Ólafsvík. Einar var einstak-
lega barngóður svo eftir var tekið.
Við minnumst allra þeirra samveru-
og gleðistunda á tæpum mannsaldri,
allt frá því leikið var við okkur stelp-
urnar í Eskihlíðinni, börnin okkar
voru föðmuð og hve krakkarnir í
hverfinu voru velkomnir í verslun
hans.
Það var gaman að koma í búðina
hans, Kjöt og fisk, sérstaklega fyrir
jólin. Einar gekk sýnilega í öll verk
þar á bæ, allt frá því að vera í þrifum
og bjóða nærstöddum að kjötborðinu
á aðventunni með væna flís af reykt-
um magál á flugbeittum hnífnum, þá
voru jólin komin. Kímnin og gleðin í
andlitsdráttum frænda var einstak-
lega eftirminnileg og hann var alla tíð
stórhuga hamhleypa til vinnu, hlífði
sér aldrei.
Þegar faðir okkar lést, langt um
aldur fram, reyndist Einar systur
sinni einstaklega vel, því munum við
aldrei gleyma. Hann var mikill höfð-
ingi og gleðigjafi, og fóru menn jafn-
an ríkari af hans fundi.
Fyrir um 15 árum brast heilsa
Einars, þá var hann aðeins 65 ára að
aldri. Það var allt of snemmt fyrir svo
kraftmikinn og atorkusaman mann
og erfitt fyrir hans nánustu.
Einar átti yndislega eiginkonu, Ið-
unni, sem stóð sem klettur við hlið
hans alla tíð. Hún bjó þeim einstak-
lega fallegt heimili þar sem gott var
að koma. Síðast hittist öll fjölskyldan
á heimili þeirra 28. febrúar sl. þegar
Einar varð 80 ára, þá farinn að kröft-
um og ófær um að tjá sig en samt
sáum við glampa í augunum þegar
verið var að rifja upp gamla tíma.
Við þökkum margar yndislegar
samverustundir. Megi guð geyma
góðan frænda.
Kolbrún og Hrafnhildur.
„Þó að mínir fætur kólni,“ var orð-
tæki Einars Bergmanns fyrrverandi
kaupmanns, þegar hann var að spá í
framtíðina og sá þá eitthvað sem hon-
um fannst að ætti eftir að koma fram.
Nú hafa fætur þessa merka heiðurs-
manns kólnað. Hann varð rúmlega
áttræður, f. í Ólafsvík 28.2. 1922. Eft-
ir skólagöngu, fyrst við héraðsskól-
ann á Núpi og síðan við Verzlunar-
skóla Íslands fluttist hann aftur til
Ólafsvíkur og gerðist framkvæmda-
stjóri við Hraðfrystihús Hellissands.
Síðar tók hann við starfi kaupfélags-
stjóra hjá Kaupfélagi Ólafsvíkur og
starfi framkvæmdastjóra hjá Hrað-
frystihúsi Ólafsvíkur og gegndi hann
þessum störfum þar til hann fluttist
til Reykjavíkur árið 1956. Varð hann
þá yfirverkstjóri og framleiðslustjóri
við Sænsk-íslenska frystihúsið til í
júlí 1964. Í júní 1960 keypti Einar
verzlunina Kjöt & fisk við Þórsgötu
af Hálfdáni Eiríkssyni kaupmanni,
gamalgróna verzlun sem Hálfdán
stofnaði 1929. Félagi og meðeigandi
Einars var skólabróðir han Jón Ás-
geirsson, þáverandi sveitarstjóri í
Njarðvík, en þeir höfðu kynnst árið
1937 þegar báðir hófu nám á Núpi.
Það kom í hlut undirritaðs að ann-
ast daglega framkvæmdastjórn
verslunarinnar, síðar reyndar verzl-
ananna, en þær urðu þrjár frá 1961.
Vegna tengsla Einars við sjávar-
útveginn á þessum árum var stofn-
sett verzlun úti á Grandagarði þar
sem aðallega var seldur kostur til
bátanna sem lögðu upp hjá Sænska
og Bæjarútgerðinni o.fl. Enn fremur
var þarna seldur heitur matur til
starfsfólks á svæðinu. Þetta var mjög
umfangsmikil verzlun á tímabili.
Samhliða þessari verzlun var sett á
laggirnar önnur á Laugarásvegi 1,
sérverzlun með kjöt og fisk í neyt-
endapakkningum ásamt smur-
brauðsstofu. Þegar Einar hætti
störfum í Sænska tók hann við fram-
kvæmdastjórn verzlananna. Þá kom
fljótt í ljós að Einar fór ekki troðnar
slóðir í verzlunarrekstrinum en á
ferðum sínum erlendis hafði hann
kynnt sér ýmsar nýjungar sem fram
voru að koma, t.d. í sölu og framsetn-
ingu á fiski og tilbúnum fiskréttum,
en sem mikill áhugamaður þar um
fór Einar að prófa ýmsar nýjungar í
sölu á fiski sem var algerlega óþekkt
hérlendis.
Hann keypti til landsins sérútbúna
pökkunarvél þar sem fiski og fisk-
réttum var pakkað í lofttæmdar
neytendaumbúðir með uppl. um
pökkunardag o.fl. Líka var sett á
laggirnar á Laugarásveginum síldar-
verkun þar sem framleiddir voru
síldarréttir. Ég held að segja megi að
það hafi sýnt sig á þessum árum og
síðar að Einar hafi verið langt á und-
an sinni samtíð í mörgu, áræðið og
kjarkurinn var slíkur. Það kom
reyndar í ljós síðar þegar Einar réðst
í það stórvirki að byggja stórhýsi yfir
verzlunina á Seljabraut 54 í Breið-
holtinu. Það þótti ekki einleikið þeg-
ar byrjað var að grafa fyrir húsinu,
langt utan alfaraleiðar, í júní og opn-
að var með glæsibrag um mánaða-
mótin nóvember og desember sama
ár, enda var kaupmaðurinn spurður
að því í blaðaviðtali hverjir kæmu til
með að verzla við hann þarna langt
frá allri byggð og Einar svaraði því
til að hann væri vinmargur og væri
því óhræddur. Eftir að Einar tók
sjálfur við stjórn verzlananna 1964
fór hann flótlega að sinna ýmsum fé-
lagsstörfum fyrir kaupmenn, var
kosinn í ýmsar nefndir og ráð. Hann
var formaður félags matvörukaup-
manna í nokkur ár og samhliða því í
aðalstjórn Kaupmannasamtaka Ís-
lands.
Einar var einn af stofnendum og í
fyrstu stjórn Stofnlánasjóðs mat-
vörukaupmanna, aðalfrumkvöðull að
stofnun, og fyrsti formaður Inn-
kaupasambands matvörukaup-
manna, IMA, og ennfremur fyrsti
stjórnarformaður í Kaupgarði hf.
verzlun sem nokkrir kaupmenn
stofnuðu í Kópavogi og síðar í Garða-
bæ. Einar var áhugamaður um fram-
haldslíf og trúði því að ekki væri allt
búið þegar hérvistardögum væri lok-
ið. Hann starfaði og í frímúrararegl-
unni. Einar var alla tíð mikil ham-
hleypa til vinnu, ósérhlífinn og
duglegur í meira lagi, hann var
traustur vinur vina sinna, maður sem
hægt var að leita til og spyrja ráða.
Einar hafði sterkar taugar til
Ólafsvíkur og fyrir mörgum árum
byggði hann sér bústað í Klettakoti
við Ólafsvík, jörð sem hann átti og
dvaldi þar við ræktun og veiðar þeg-
ar færi gafst og meðan heilsan leyfði.
Það var mikið gæfu- og heillaspor
þegar hann kvæntist Iðunni Vigfús-
dóttur frá Hellissandi. Þau gengu í
hjónaband 7. júní 1947. Þau settu upp
heimili í Ólafsvík til ársins 1956 að
þau fluttu til Reykjavíkur, bjuggu
fyrst í Njörvasundi 14 þar til þau
fluttu í nýbyggt hús sitt á Lindarflöt
16 í Garðabæ þar sem þau bjuggu
lengst af.
Iðunn og Einar eignuðust fjögur
börn og eru barnabörnin orðin sjö og
eitt barnabarnabarn. Eftir að Einar
missti heilsuna annaðist Iðunn hann
af slíkri natni og umhyggju að aðdá-
unarvert var og einnig eftir að hann
var kominn á Hrafnistu. Það er
margs að minnast við andlát Einars
en að leiðarlokum þakkar undirrit-
aður fyrir öll gömlu árin um leið og
við hjónin vottum Iðunni og fjöl-
skyldu samúð okkar. Guð blessi
minningu Einars Bergmanns.
Ólafur Björnsson.
Elskulegur frændi okkar, Einar
Bergmann Arason, er látinn. Þessi
sterki, svipmikli og raungóði maður
var ætíð náinn hluti af bernskufjöl-
skyldu okkar. Einar var litli bróðir
hennar mömmu og var mikill sam-
gangur á milli þeirra, einkum frá því
að Einar kom til Reykjavíkur, fór í
EINAR BERGMANN
ARASON
ÆSKILEGT er að minningar-
greinum fylgi á sérblaði upp-
lýsingar um hvar og hvenær sá,
sem fjallað er um, er fæddur,
hvar og hvenær dáinn, um for-
eldra hans, systkini, maka og
börn, skólagöngu og störf og
loks hvaðan útför hans fer
fram. Ætlast er til að þessar
upplýsingar komi aðeins fram í
formálanum, sem er feitletrað-
ur, en ekki í greinunum sjálf-
um.
Formáli minn-
ingargreina