Morgunblaðið - 22.08.2002, Blaðsíða 21

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. ÁGÚST 2002 21
Engjateigi 5, sími 581 2141j i i , í i
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
B
N
B
18
51
0
0
8/
20
02
Skoðaðu úrvalið á Nýbýlavegi 4, hjá
umboðsmönnum okkar í Reykjanesbæ,
Selfossi og á Akureyri eða hringdu í
síma 570 5070. www.toyota.is
Bílabíó á fimmtudagskvöld
kl. 21.30 hjá Toyota við Nýbýlaveginn:
Sódóma Reykjavík Íslensk bíóperla sem nýtur sín hvergi
betur en úti undir berum himni á rökkvuðu ágústkvöldi.
Daihatsu Charade CX
Skráður: Jan. 1998
Ekinn: 46.000
Vél: 1300cc 5g.
Verð: 640.000,- kr.
VW Polo
Skráður: Sept. 1997
Ekinn: 36.000
Vél: 1400cc 5g
Verð. 700.000,- kr.
Renault Clio RN
Skráður: Sept. 1999
Ekinn: 56.000
Vél. 1400cc 5g.
Verð: 790.000,- kr.
Toyota Yaris Luna
Skráður: Júl. 2001
Ekinn: 12.100
Vél: 1300cc 5g.
Verð: 1.150.000,- kr.
Opel Astra
Skráður: Sept. 1998
Ekinn: 52.000
Vél: 1600cc 5g.
Verð: 1.080.000,- kr.
Tilboð: 890.000,- kr.
Mitsubishi Galant W/G
Skráður: Júl. 1997
Ekinn: 70.000
Vél: 2000cc ssk.
Verð: 1.260.000,- kr.
Tilboð: 990.000,- kr.
Þrumugott úrval af bíóbílum
frá 600 -1200 þúsund krónur
bíódagar
EFTIRFARANDI grein um hvali
og hvalveiðar birtist í New York
Times í fyrradag. Er höfundur
hennar Nicholas D. Kristof, einn af
kunnustu dálkahöfundum í Banda-
ríkjunum, og birtast skrif hans
jafnan á leiðarasíðu blaðsins:
Sagt er, að fyrsta hvalaskoðun-
arferðin frá Massachusetts hafi
verið farin árið 1975 með hóp af
skólakrökkum en í Nýja-Englandi
er nú um að ræða iðnað, sem veltir
um 8,5 milljörðum ísl. kr. árlega.
Hvað er líka skemmtilegra en
hnúfubakur, sem bregður á leik
með tilheyrandi busli og skvettum?
Fólk hefur tekið slíku ástfóstri
við hvali, að fyrir ári horfðu yfir-
völd ekki í að fara með meira en 20
millj. kr. í árangurslausar tilraunir
í fjóra mánuði til að losa sléttbak,
sem kallaður var Churchill, úr
veiðarfæradræsu, sem hann hafði
flækt sig í. Þegar 55 grindhvalir
syntu á land upp hér í Massachu-
setts vöknaði heilli þjóð um augu.
„Björgum hvölunum“ er trúarjátn-
ing, sem enginn efast um, og litið
er á Japani og Norðmenn sem úr-
hrök fyrir að fá vatn í munninn
þegar þeir sjá hval.
Það er kominn tími til að víkja
tilfinningaseminni til hliðar. Bar-
áttan gegn hvalveiðum í atvinnu-
skyni átti rétt á sér fyrir nokkrum
áratugum þegar búið var að ganga
freklega á flesta stofna stóru
hvalanna og raunar standa sumir
stofnar þeirra illa enn. Í öllum
heimshöfum eru steypireyðar lík-
lega innan við 10.000 samtals.
Jafnvíst er, að takmarkanir á
hvalveiðum og bann við veiðum í
atvinnuskyni frá 1986 hafa leitt til
mikillar fjölgunar í mörgum stofn-
um. Sjávarútvegsyfirvöld í Banda-
ríkjunum telja, að árið 2000 hafi
búrhvalir verið fleiri en tvær millj-
ónir og Alþjóðahvalveiðiráðið áætl-
aði fyrir ári, að hrefnur væru
900.000 og grindhvalir 780.000.
Síðan hefur þeim fjölgað. Milton
Freeman, hvalasérfræðingur við
háskólann í Alberta, telur, að
hrefnustofninn hafi þrefaldast á 30
árum og hnúfubaknum fjölgi um 12
til 17% árlega. Þá hefur sandlægj-
unni fjölgað mikið frá því hún var
tekin af lista yfir dýr í útrýming-
arhættu árið 1994.
Oft er rætt um ofveiði og í því
sambandi má nefna, að hvalirnir
éta nú 300 milljónir tonna af sjáv-
arfangi, þrisvar sinnum meira en
mennirnir. Geta sumir sér til, að
mikill vöxtur í hrefnustofninum
hafi haldið aftur af fjölgun steypi-
reyða en fæða þessara tegunda er
svipuð.
Bruce Mate, hvalasérfræðingur
við Oregon-háskóla, hefur hvatt til
nýrra aðferða í því skyni að fjölga
steypireyðinni og hann segir, að
flestir líffræðingar hafi ekkert á
móti veiði úr hrefnustofninum og
öðrum stofnum, sem standi vel.
Það er einmitt kjarni málsins.
„Björgum hvölunum“ á ekki lengur
við um allar tegundir. Eina rök-
semdin, sem eftir er gegn veiðum á
hrefnu, búrhval og jafnvel sand-
lægju er, að hvalir séu svo stór-
kostlegar skepnur, að þess vegna
megi ekki drepa þá.
Rök af þessu tagi eru samt
hættuleg. Það er ekkert annað en
yfirgangur að segja við Norðmenn
og Japani, að vegna þess, að okkur
geðjist svo vel að hvölum, þá megi
þeir ekki éta þá. Við getum verið
andvíg því, eins og til dæmis
hundaáti í Kóreu og Kína, en við
getum ekki bannað þeim að éta
dýr, sem er ekki í útrýmingar-
hættu, bara vegna þess, að okkur
finnst það svo sætt. Hvað með litlu
lömbin og rádýrskálfana?
Það er rétt að berjast gegn út-
rýmingu hvalategunda og það
þyrfti að huga meira að steypireyð-
inni. Það er líka rétt að leyfa veiðar
úr stórum stofnum.
Pistill í The New York Times
Hefjum
hvalveiðar
Reuters
Sandlægja að leik undan
ströndum Mexíkó.