Morgunblaðið - 22.08.2002, Blaðsíða 33

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 22. ÁGÚST 2002 33
Bakpokar ver› frá: 3.290
Íflróttagallar ver› frá: 5.890
Úlpur ver› frá: 7.890
Dúnúlpur ver› frá: 11.490
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
U
TI
1
83
05

08
/2
00
2

Smáralind - Glæsibæ
Simi 545 1500 og www.utilif.is
H A U S T L Í N A N 2 0 0 2
Vel heppnu› skólaganga hefst hjá Útilíf
Í VIKULEGRI
grein sinni, „Birna
Anna á sunnudegi“
fjallaði hinn ágæti
blaðamaður Morgun-
blaðsins, Birna Anna
Björnsdóttir, um
Frjálshyggjufélagið,
sem nýlega var stofnað.
Hún hélt því fram í
greininni að frjáls-
hyggjan væri konum
óvinveitt. Því til stuðn-
ings nefndi hún að eng-
inn stofnfélaga Frjáls-
hyggjufélagsins væri
kona. Einnig sagði hún
að frjálshyggjan myndi
kippa stoðunum undan „því sem
áunnist hefur til jafnréttis
kynjanna“.
Mér er ljúft að leiðrétta þann mis-
skilning sem í þessum ummælum
felst. Frjálshyggjan er eina stjórn-
málastefnan sem gengur út á algert
jafnrétti, þar með talið jafnrétti
kynjanna. Frjálshyggjan snýst um
frelsi fólks, óháð þjóðerni, kyni, kyn-
hneigð eða öðrum einkennum og at-
höfnum sem ekki fela í sér ofbeldi. Sá
sem vill bara frelsi sumra getur ekki
talist jafnréttissinni.
Frjálshyggjumenn hafa alltaf stutt
kvenfrelsi. Kvenfrelsi er nefnilega
líka frelsi. Á sama hátt hafa þeir stutt
frelsi fólks af öllum kynþáttum, sam-
kynhneigðra og annarra sem kúgaðir
hafa verið. Þetta gildir um alla stofn-
félaga Frjálshyggjufélagsins.
Frelsinu fylgir líka velmegun.
Frjálsum þjóðum vegnar betur en
öðrum, meðal annars vegna þess að
frjáls maður, sem nýtur verka sinna,
vinnur starf sitt af meiri ástríðu.
Þessari velmegun fylgja meiri mögu-
leikar fólks til að nýta frelsið. For-
eldrar geta til dæmis verið meira
með börnum sínum ef þeir kjósa því
lítinn vinnutíma þarf til að skapa
sömu verðmæti og áður.
Með aukinni velmegun, sem nem-
ur margföldum tekjum á mann, þeg-
ar litið er til nokkurra áratuga, skap-
ast öllum betri kjör. Fátækum
fækkar til muna, og miklu meiri verð-
mæti verða aflögu hjá öllum hinum til
að hjálpa þeim fáu. Þetta ætti að vera
konum, jafnt sem körlum, að skapi.
Frjálshyggjan er rökrétt
Í grein Birnu Önnu sagði að frjáls-
hyggjan væri „alveg vandræðalega
einföld hugmyndafræði“. Auðvitað er
hún einföld, en því fylgja engin vand-
ræði. Einfaldleikinn felst í því að
sömu réttindi gilda alltaf, fyrir alla.
Allt er sett í sömu „reikniformúluna“,
eins og Birna Anna sagði sjálf. Í
henni felast engin forréttindi. Þannig
verður það að vera, ef maður kýs
jafnrétti.
Annað væri raunar órökrétt. Mað-
ur verður að vera samkvæmur sjálf-
um sér. Maður getur eingöngu vænst
frelsis til þess að gera það sem hann
kýs sjálfur, ef hann virðir frelsi ann-
arra til þess að gera það sem þeir
kjósa. Þetta er afleiðing gullnu regl-
unnar, að gjöra öðrum það sem þér
viljið að aðrir gjöri yður. Hún er fal-
leg og einföld.
Stundum vilja menn hygla ein-
stökum hópum á kostnað annarra. Þá
er þörf á flókinni hugmyndafræði,
sem gengur ekki upp þegar að er gáð.
Það getur verið vandræðalegt.
Frelsið er ekki frumskógur
Birna Anna notaði orðið „frum-
skógarlögmálið“ um frjálshyggjuna,
án þess að skýra það frekar. Ég er
ekki sammála þeirri orðnotkun.
Frjálshyggjan felur í sér að fólk sé
verndað fyrir ágangi annarra í sið-
menntuðu samfélagi.
Þannig virkar frum-
skógurinn ekki. Aðrar
stefnur en frjálshyggj-
an ganga aftur á móti
beinlínis út á að réttur
sumra sé brotinn fyrir
aðra.
Greinarhöfundur
sagði líka að orðið
„samfélag“ væri óvin-
sælt hjá frjálshyggju-
mönnum. Það er ekki
rétt. Orðið er hins veg-
ar oft misnotað, og sú
misnotkun er óvinsæl
hjá okkur frjálshyggju-
mönnum. Sumir, til dæmis öfgaþjóð-
ernissinnar og kommúnistar, líta á
samfélagið sem einhvers konar per-
sónu með sjálfstæðan hag, sem sé
óháður hag einstaklinganna. Þeir
vanvirða réttindi einstaklinga til að
búa til einhvers konar fyrirmyndar-
samfélag. Frjálshyggjumenn eru
ósammála þessu og telja samfélagið
gott, ef einstaklingarnir fá að njóta
sín. Samfélagið er nefnilega safn ein-
staklinga.
Birna Anna sagði að Frjálshyggju-
félagið afsannaði eigin boðskap með
tilvist sinni. „Því hvað gera félagar
þess til að koma á framfæri hug-
myndum um algjöra einstaklings-
hyggju og frelsi frá afskiptum ann-
arra? Þeir vinna saman og stofna
(sam)félag.“ Auðvitað vinna frjáls-
hyggjumenn saman. Þeir eru ekki á
móti félögum, heldur mjög hlynntir
þeim. En það er mikilvægt að sam-
starf fólks sé frjálst. Þess vegna er
félagafrelsi mikilvægt. Frjálshyggju-
menn myndu til dæmis aldrei vilja
neyða neinn til að ganga í félag
þeirra.
Fyrir konur og karla
Kannski er það rétt hjá Birnu
Önnu, að konur séu síður frjáls-
hyggjumenn en karlar. Hvað sem því
líður ætti hugmyndafræðin ekki síð-
ur að eiga erindi við konur. Hún er
stefna jafnréttis og velferðar. Einn af
merkustu heimspekingum frjáls-
hyggjunnar var til dæmis John
Stuart Mill, sem meðal annars skap-
aði sér óvinsældir með því að berjast
fyrir jafnrétti kynjanna og rita bók-
ina Kúgun kvenna.
Ég hvet bæði konur og karla til að
kynna sér hugmyndafræðina, til
dæmis á heimasíðu Frjálshyggju-
félagsins, www.frjalshyggja.is. Allir
óflokksbundnir frjálshyggjumenn
eru velkomnir í félagið, hvors kyns
sem þeir eru. Þeir sem hafa áhuga á
frjálshyggjufemínisma geta til dæm-
is skoðað síðuna www.ifeminists.com.
Ifeminism er stytting á „individualist
feminism“, einstaklingshyggjufemín-
isma, sem er annað orð yfir frjáls-
hyggjufemínisma. Fylgismenn þess-
arar tegundar femínisma halda því
fram að hún sé hinn eini sanni fem-
ínismi.
Kvenfrelsi er líka frelsi
Gunnlaugur Jónsson
Stjórnmál
Frjálshyggjan, segir
Gunnlaugur Jónsson, er
eina stjórnmálastefnan
sem gengur út á algert
jafnrétti.
Höfundur er fjármálaráðgjafi og
meðlimur í Frjálshyggjufélaginu.