Morgunblaðið - 15.09.2002, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 SUNNUDAGUR 15. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 8/9 – 14/9
ERLENT
INNLENT

STJÓRNENDUR
heilsugæslunnar í Reykja-
vík, Kópavogi, Mosfellsbæ
og á Seltjarnarnesi hafa
kynnt heilbrigðisráðherra
tillögur sem miðast að því
að allir sem þurfa geti
fengið þjónustu heim-
ilislæknis samdægurs.
Meðal annars er lagt til
að tekið verði upp nýtt
launakerfi lækna.

HÚSLEIT var gerð í
vikunni í höfuðstöðvum
verslunarkeðjunnar SMS í
Færeyjum sem Baugur
Group er helmings-
hluthafi í. Héraðsdómur
Reykjavíkur hafnaði
kröfu Baugs sem beðið
hafði um að kveðið yrði
upp úr með lögmæti hús-
leitar sem lögregla gerði
hjá fyrirtækinu hér á
landi í síðustu viku.

ÚTGJÖLD Trygg-
ingastofnunar ríkisins
vegna sérfræðilækna
hækkuðu um 133 prósent
á árabilinu 1997–2001 og
voru umfram fjárlög allt
það tímabil að því er kem-
ur fram í skýrslu Rík-
isendurskoðunar.

MAÐUR sem var stöðv-
aður á Keflavíkurflugvelli
fyrir rúmri viku með fals-
að vegabréf fannst látinn
á gistiheimili í Reykja-
nesbæ á mánudag. Talið
er að hann hafi fyrirfarið
sér.

FJÁRRÉTTIR voru
víða í síðustu viku og
segja bændur að féð sé
með vænsta móti. Ein-
munablíða var þegar rétt-
að var í Skaftholtsrétt í
Gnúpverjahreppi á föstu-
dag
Ríkisendurskoðun
yfirfer vinnubrögð
einkavæðingarnefndar
FORSÆTISRÁÐUNEYTIÐ hefur
falið Ríkisendurskoðun að yfirfara
þau vinnubrögð sem viðhöfð voru
þegar ákveðið var að ganga til við-
ræðna við eignarhaldsfélagið Samson
ehf. vegna sölu á umtalsverðum hlut
ríkisins í Landsbanka Íslands hf.
Þetta var ákveðið í kjölfar úrsagnar
Steingríms Ara Arasonar úr einka-
væðingarnefnd en í uppsagnarbréfi
hans til forsætisráðherra gagnrýnir
hann vinnubrögð nefndarinnar. Segir
hann að aðrir áhugasamir kaupendur
hafi verið sniðgengnir þrátt fyrir
hagstæðara tilboð fyrir ríkissjóð.
Samson ehf. er í eigu Björgólfs Thors
Björgólfssonar, Magnúsar Þorsteins-
sonar og Björgólfs Guðmundssonar.
Þá hefur einkavæðingarnefnd ákveðið
að hefja nú þegar frekari undirbún-
ing að sölu á umtalsverðum hlut í
Búnaðarbanka Íslands hf.
Hafnarfjarðarbær
riftir samningi um
Áslandsskóla
BÆJARYFIRVÖLD í Hafnarfirði
ákváðu á föstudag að rifta samning-
um við Íslensku menntasamtökin sem
rekið hafa Áslandsskóla. Var ákvörð-
unin tekin eftir að 13 kennarar við
skólann sögðu upp störfum sínum. Þá
verður nýr skólastjóri ráðinn að skól-
anum sem gert er ráð fyrir að hefji
störf á miðvikudag. Segir Lúðvík
Geirsson bæjarstjóri kennarana til-
búna að falla frá uppsögnum taki
bærinn yfir rekstur skólans. Kenn-
ararnir höfðu fyrr í vikunni sett fram
kröfur en sættu sig ekki við svör frá
skólastjórnendum og sögðu upp.
Voru uppsagnirnar ekki dregnar til
baka þrátt fyrir ákvörðun skóla-
stjórnenda að ganga að kröfum
þeirra.
UTANRÍKISRÁÐHERRAR ríkjanna
fimm sem eiga fast sæti í öryggisráði
Sameinuðu þjóðanna sögðu á föstudag
að tregða Íraka til að hlíta ályktunum
öryggisráðsins væri „alvarlegt mál og
að Írak yrði að breyta afstöðu sinni“.
Fyrr um daginn hafði George W. Bush
Bandaríkjaforseti sagzt „afar efins“
um að Saddam Hussein, forseti Íraks,
myndi kjósa að afstýra hernaðarárás
Bandaríkjanna á Írak með því að verða
við kröfum sem Bush gerði á fimmtu-
dag, þegar hann ávarpaði allsherjar-
þing SÞ. Í því ávarpi krafðist Bush
þess að þjóðarleiðtogar heimsins
þröngvuðu Íraksforseta til að eyða
gereyðingarvopnabúri sínu. Ella væri
líf milljóna manna í hættu og að SÞ
„skiptu ekki máli“ nema því aðeins að
þær byðu Írak birginn.
Fórnarlamba 11.
september minnzt
„DAGUR harms og trega, dagur bæn-
ar og samkenndar,“ sagði Bush Banda-
ríkjaforseti er hann minntist þeirra,
sem létu lífið í árásum hryðjuverka-
manna fyrir ári. Voru minningaraat-
hafnir um þá haldnar um heim allan á
miðvikudag en í Bandaríkjunum hófust
þær með athöfn við rústir tvíburaturna
World Trade Center. Lagðist þögn yfir
alla borgina á þeirri stundu er rétt ár
var liðið frá því fyrri flugvélinni var
flogið á annan turninn. Alls fórust yfir
3.000 manns í árásunum á New York
og Washington. Fjórða farþegaþotan
sem flugræningjar hugðust einnig
beita til hryðjuverks í Washington
hrapaði í Pennsylvaníu en talið er að
farþegar um borð í vélinni hafi ráðizt
gegn flugræningjunum. Fólk um allan
heim sýndi samhug með Bandaríkja-
mönnum með þagnarstund og minn-
ingarathöfnum og samúðarkveðjur
bárust þeim hvaðanæva.
SÞ bjóði
Írak birginn WOLFGANG Schüssel,kanzlari Austurríkis, boð-
aði á mánudag afsögn rík-
isstjórnar sinnar, í kjölfar
þess að þrír ráðherrar
Frelsisflokksins (FPÖ)
sögðu af sér vegna klofn-
ings í flokknum. Kosið
verður að nýju til þings í
lok nóvember. Stjórn-
arsamstarf FPÖ og flokks
Schüssels, hinn íhalds-
sama Þjóðarflokks, hafði
staðið í tvö og hálft ár.
KOSIÐ verður nýtt þing
og í sveitarstjórnir í Sví-
þjóð í dag og skoð-
anakannanir gefa til
kynna að mjótt verði á
mununum milli fylking-
anna tveggja, annars veg-
ar jafnaðarmanna og
tveggja stuðningsflokka
þeirra og hins vegar fjög-
urra borgaralegra flokka.
AÐ minnsta kosti 27
manns fórust í miklum
flóðum í Suður-Frakk-
landi fyrri hluta vikunnar
en 12 manna var enn
saknað um hana miðja. Á
sumum svæðum var sólar-
hringsúrkoman allt að
600 mm, sem er annars
hálfs árs meðaltal.
SAMKVÆMT skoð-
anakönnunum sem nið-
urstöður voru birtar úr í
lok vikunnar í Þýzkalandi
hefur Jafnaðarmanna-
flokkur Gerhards Schröd-
ers kanzlara náð þriggja
prósentustiga forskoti á
helzta keppinautinn,
kristilegu flokkana CDU/
CSU og kanzlaraefni
hans, Edmund Stoiber.
Þingkosningar verða í
Þýzkalandi næsta sunnu-
dag.
HÖSKULDUR Ásgeirsson, fram-
kvæmdastjóri Flugstöðvar Leifs Ei-
ríkssonar hf. (FLE), segir að fyrir-
tækið líti það mjög alvarlegum
augum ef einstakir leigutakar í flug-
stöðinni, sem verði með útrunna
samninga í lok þessa árs, reyni að
hindra framgang forvals varðandi
verslunarrekstur í Flugstöð Leifs
Eiríkssonar, en Íslenskur markaður
hefur kært til Samkeppnisstofnunar
starfsemi FLE á Keflavíkurflug-
velli.
„Markmiðið með forvalinu er að
tryggja jafnrétti og ákveðinn fjöl-
breytileika í starfsemi fríverslunar-
innar á svæðinu,“ sagði Höskuldur.
Hann sagði að FLE væri eigandi
og ræki flugstöðvarbygginguna á
Keflavíkurflugvelli og hlyti að hafa
mikið um það að segja hvernig
skipulag og fyrirkomulag væri á
verslunarstarfsemi í flugstöðinni.
„Við erum fyrst og fremst að líta á
hag farþegans. Við þurfum að auka
fjölbreytileika þarna og styrkja
þetta verslunarsvæði til þess að
auka afrakstur flugstöðvarinnar.
Félagið er auðvitað með miklar fjár-
festingar og skuldir á bak við þessar
fjárfestingar og þarf að standa undir
þessum skuldum og það er lykilatriði
fyrir okkur að geta aukið umsvif og
verslun á svæðinu, þannig að heild-
arviðskiptin verði meiri.“
Hann sagði að forsvarsemenn
FLE teldu það ekki í verkahring ein-
stakra leigutaka að ákveða skipulag
eða fyrirkomulag á verslunarstarf-
semi í flugstöðinni. Það væri fyrst og
fremst eiganda flugstöðvarinnar.
Hann sagði aðspurður að þeir
hefðu ekki áhyggjur af þessari at-
hugun Samkeppnisstofnunar. Stofn-
un FLE væri fyrst og fremst byggð
á lögum frá Alþingi og síðan væri
ákveðið rekstrarleyfi til handa félag-
inu sem kvæði á um að félagið ætti
og ræki bygginguna, annaðist upp-
byggingu á starfsemi hennar og
stundaði þar verslunarrekstur.
Höskuldur bætti því við að fyrir-
tækið hefði getað valið að fara ekki í
forval heldur segja leigusamningum
upp og valið eftir geðþótta nýja aðila
inn á svæðið eða ákveðið að stunda
alla starfsemi sjálft inni á svæðinu.
Mikill áhugi fyrir forvalinu
„Við teljum að við höfum það í
hendi okkar sem eigandi húsnæðis-
ins hversu mikið við komum að
verslunarrekstrinum eða hvort við
alfarið setjum hann í hendur þriðja
aðila,“ sagði Höskuldur.
Hann sagði að markmiðið með for-
valinu væri að tryggja jafnt aðgengi
aðila inn á svæðið og gera leikregl-
urnar eins gagnsæjar og frekast
væri kostur. FLE væri að stækka
verslunarsvæðið um tæp 50% og
markmiðið væri að fjölga þarna
rekstraraðilum og gera það meira
spennandi fyrir farþegana að versla
á þessu svæði. Það væri greinilegt að
Íslenskur markaður óttaðist þessar
breytingar og teldi þær ógnun.
Hann sagði einnig að það væri
ljóst að mikill áhugi væri fyrir for-
valinu og þegar hefðu um sjötíu ein-
tök forvalsgagna farið út.
Forstjóri FLE vegna kæru til Samkeppnisstofnunar
Alvarlegt ef reynt
er að hindra forval
„VIÐ munum í stefnumótun sem nú
fer fram meta hver lágmarksviðbún-
aður þurfi að vera á hverjum stað
með tilliti til áhættunnar en höfum
ekki lokið þessu starfi. Því er alls
ekki tímabært að taka einn þátt
heildarvarnanna eins og Keflavíkur-
stöðina út úr samhengi. Engar tölur
eru uppi á borðinu enn þá um fjölda
flugvéla, skipa eða hermanna,“ segir
Þjóðverjinn Dieter Stöckmann, að-
stoðaryfirhershöfðingi Atlantshafs-
bandalagsins (NATO) í Evrópu, en
hann er staddur á Íslandi. Stöck-
mann flutti erindi á fundi Samtaka
um vestræna samvinnu/Varðbergs í
Reykjavík í gær um öryggismál í
Evrópu. Stöckmann, sem er frá
Pommern og liðlega sextugur, hefur
gegnt stöðu sinni frá því september í
fyrra en yfirhershöfðingi bandalags-
ins er að jafnaði Bandaríkjamaður.
Ákveðið hefur verið að flytja yf-
irstjórn Keflavíkurstöðvarinnar til
Evrópu frá Bandaríkjunum þar sem
hún hefur verið í hálfa öld. Stöck-
mann er spurður hvort flutningurinn
muni breyta áherslum í viðbúnaði
hér, færa okkur nær væntanlegri
Evrópustoð bandalagsins.
„Sem stendur er unnið að því í
bandalaginu að byggja upp nýtt
stjórnkerfi og við væntum þess að
drög að því verði kynnt á leiðtoga-
fundinum í Prag í nóvember,“ segir
hann. „Við erum m.a. að ræða hug-
myndir um verkaskiptingu milli
stjórnstöðva og boðleiðir í NATO en
endanlegar ákvarðanir hafa ekki
verið teknar. Samtímis eru Banda-
ríkjamenn að breyta eigin stjórn-
kerfi í varnarmálum. Verkefni okkar
er að samhæfa þessar áætlanir en
því starfi er alls ekki lokið og ekki
stefnt að því fyrr en í árslok 2003.
Staða Íslands svipuð í grund-
vallaratriðum
Staða Íslands verður í grundvall-
aratriðum svipuð og fyrr en spurn-
ingin er hve miklu þarf að breyta hér
vegna samhæfingar á breytingunum
sem eru að verða á yfirstjórn annars
vegar vestra og hins vegar hjá
NATO í heild.
Við metum hver ógnin er og hver
hún gæti orðið, hvaða vopn þurfi á
hverjum stað. Búnaðurinn hér á
landi er hluti af heildarvörnum
bandalagsins og miðaður við stefnu
til langs tíma, því má ekki gleyma
þegar rætt er um þörf fyrir flugvélar
eða önnur vopn. Það er ekki nóg að
velta fyrir sér hvað sé beinlínis nauð-
synlegt vegna augljósrar ógnar, við-
fangsefnið er einnig stjórnmálalegs
eðlis sem er ekki á mínu sviði.“
– Hvernig gengur að koma Evr-
ópustoðinni í varnarsamstarfinu á
laggirnar?
„Of hægt. Sjálfur er ég sá sem á að
reyna að tryggja að full samhæfing
verði milli Evrópustoðarinnar og
NATO. Ef Evrópustoðin tekur að
sér að stýra verkefni sem gæti verið
á sviði friðargæslu verð ég settur yf-
ir það. Ég vildi óska að við, hershöfð-
ingjar beggja aðila, fengjum auknar
heimildir til að ræðast við um þessi
mál en það megum við ekki núna.
Þetta tel ég að muni óhjákvæmilega
valda tvíverknaði í framkvæmd og
lélegri nýtingu á mönnum og búnaði.
Evrópusambandið (ESB) hefur
ávallt heitið því að ekki myndi koma
til slíks tvíverknaðar, að ekki yrði
um samkeppni við NATO að ræða
heldur einfaldlega eflingu á framlagi
álfunnar, Evrópustoðinni. En bein
samskipti æðstu hershöfðingja eru
skilyrði þess að þetta gangi eftir.“
Áætlanir um 60.000 manna
hraðlið oft mistúlkaðar
– Er áætlun Breta og Frakka um
60.000 manna hraðlið orðin eitthvað
meira en hugmynd?
„Nei. Oft er fjallað um þessa hug-
mynd í fjölmiðlum eins og átt hafi
verið við 60.000 manna fastalið,
eyrnamerkt Evrópu, sem hefði getu
til að bregðast hratt við. Ekkert slíkt
er á döfinni. Hugmyndin er að þjóð-
irnar sem taka þátt í áætluninni
muni senda hluta af sínum eigin her
til að taka þátt í ákveðnum verkefn-
um og sameiginlega liðið verði síðan
eftir atvikum annaðhvort undir
stjórn NATO eða ESB. Hér yrði því
ekki um að ræða stöðugt reiðubúið
hraðlið í framtíðinni og við munum
ekki hafa þörf á því í næstu framtíð.
Fyrst verður að sýna fram á að
þessar hugmyndir um Evrópustoð-
ina geti orðið að veruleika en vegna
andstöðu ákveðinna aðildarþjóða
NATO við Evrópustoðina er ekki svo
núna. Málið er því miður í patt-
stöðu.“
Þess má geta að Tyrkir hafa beitt
sér gegn því að NATO leyfi Evrópu-
stoðinni afnot af búnaði bandalags-
ins. Stöckmann er spurður hvort
tekist hafi að semja um skiptingu
tækja og mannvirkja milli NATO og
væntanlegrar Evrópustoðar. Hann
segir starfið komið vel á veg, búið sé
að tilgreina hvaða búnaður NATO
geti orðið til ráðstöfunar ef Evrópu-
ríkin taki að sér verkefni sem banda-
lagið í heild komi ekki að. „Ég er
vongóður um að okkur takist að
ljúka starfinu í tæka tíð,“ segir Die-
ter Stöckmann.
Dieter Stöckmann, aðstoðaryfirhershöfðingi NATO
Hægt gengur að leggja
grunn að Evrópustoðinni
Morgunblaðið/Sverrir
Dieter Stöckmann, aðstoðaryf-
irhershöfðingi NATO í Evrópu
Skortur á samráði getur
valdið því að sjálfstætt
framlag ESB-ríkja til
varnarsamstarfsins yfir
Atlantshafið, Evr-
ópustoðin svonefnda,
valdi tvíverknaði og lé-
legri nýtingu á búnaði.