Morgunblaðið - 15.09.2002, Blaðsíða 26

LISTIR
26 SUNNUDAGUR 15. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÞÓRUNN Stefánsdóttir mezzosópr-
an og Óskar Einarsson píanóleikari
halda gospeltónleika í Bústaða-
kirkju annað kvöld, mánudags-
kvöld, kl. 20:30.
Gestir tónleikanna verða Gosp-
elkór Reykjavíkur.
Á efnisskránni eru m.a. negra-
sálmar frá 19. öld, ásamt gosp-
eltónlist frá síðari hluta 20. aldar.
Einnig verða frumflutt tvö lög eftir
Hjalta Gunnlaugsson, sem hann
samdi í tilefni tónleikanna. Lögin
heita Bæn og Frelsarinn (Reynslu-
saga).
„Orðið gospel þýðir í raun góðu
fréttirnar, guðspjöll Nýja testa-
mentisins eða boðskapur Krists og
lærisveina hans,“ segir Þórunn.
„Við ætlum að flytja góðu fréttirnar
frá ýmsum tímum gospelsögunnar
tengdar mannlegum tilfinningum.“
Þórunn Stefánsdóttir og Óskar Einarsson.
„Góðar fréttir“
í Bústaðakirkju
SNEMMA á fimmta áratug síð-
ustu aldar gerði þýsk-bandaríski
listmálarinn Hans Hofmann fyrstur
abstrakt málara tilraunirnar með að
láta málningu leka líkt og óræða
teikningu innan um form og lita-
fleti. Bandaríski málarinn Jackson
Pollock fór svo með lekandi mál-
verkið (Drip painting) á leiðarenda
nokkrum árum síðar þegar hann
tók hráan strigann af trönunum,
lagði hann á gólfið og sletti á hann
beint úr málningardósinni og losaði
þannig málverkið við form- og pens-
ilskrift.
Í Listsýningarsalnum Man sýnir
Haukur Dór 29 óhlutbundin mál-
verk unnin með akrýl og olíu á
striga í anda „lekandi málverka“
abstrakt expressjónismans. Notar
Haukur jafnt lekandi málningu og
máluð form og er því frekar á slóð-
um Hans Hofmann en Jackson Pol-
locks, þótt áhrifa gæti frá báðum
málurunum. Ekki vil ég gleyma
frönsku málurum eftirstríðsáranna,
þeim Pierre Soulage, Georges Mat-
hieau og Henri Michaux, í þessu
sambandi, en verk þeirra voru ekki
líkt því eins æsileg og verk banda-
rísku abstrakt expressjónistanna.
Þannig upplifi ég einnig verk Hauks
Dór. Hann er hógvær bæði í leka og
litum, notar helst litleysur – svart
og hvítt – með einstaka skellum af
lit. Beitir hann lekanum í taktfasta
teikningu og ýtir undir taktinn í
nokkrum myndanna með því að
mála hnit á myndflötinn. Haukur
lætur svarta málningu leka á ljósan
bakrunn sem hann svo vinnur aftur
í með ýmist hvítum rauðum eða gul-
um litum. Er það nokkuð sterkur
leikur hjá listamanninum því að án
ofanálagsins yrðu svartar og þykk-
ar málningarsletturnar heldur flat-
ar og plastkenndar.
Þrír titlar eru á öllum verkunum
á sýningunni. Það eru „Nafnlaus
höfuð“, „Höfuð (nafnleynd)“ og
„Landsvirkjun“. Síðasti titillinn er
mér ráðgáta þar sem myndirnar
eru óhlutbundnar. Hafa margir
myndlistarmenn verið duglegir að
mótmæla fyrirhuguðum virkjana-
áformum stjórnvalda, einkum Kára-
hnjúkavirkjun og Norðlingaöldu-
veitu í Þjórsáverum. Hvort Haukur
sé með titlinum að mótmæla áform-
unum, lýsa yfir stuðningi sínum eða
bara að leika sér með kaldhæðni er
mér ekki ljóst við skoðun á mál-
verkunum.
Sýningin þykir mér í styttra lagi,
aðeins í 10 daga. Engar upplýsingar
eru um listamanninn, en þótt Hauk-
ur Dór sé nokkuð kunnur listamál-
ari á Íslandi mætti í það minnsta
bjóða sýningargestum upp á fer-
ilskrá.
Leki og hnit
MYNDLIST
Listsýningarsalurinn Man
Sýningin er opin á afgreiðslutíma versl-
unarinnar Man. Henni lýkur 17. sept-
ember.
MÁLVERK
HAUKUR DÓR
„Nafnlaus höfuð“ eftir Hauk Dór.
Jón B.K. Ransu
TALAÐU ekki bara við hana,
heldur skildu hana og elskaðu
hana.
Almodóvar hefur í fyrri myndum
sínum sýnt okkur ást sína á konum,
heimi þeirra og tilfinningum. Aðal-
leikarinn Javier Cámara sagði við
opnun kvikmyndahátíðar að hjarta
Almodóvars væri í Hable con ella,
það væri persónulegasta mynd
hans til þessa. Ég skal trúa því. Ég
skal líka trúa að í Benigno, sem
Javier leikur, sé mikið af sjálfum
Almodóvar. Hann er lítill og þybb-
inn, með þetta furðulega óræða
kynferði. Hann er hommalegur, en
djúp virðing hans fyrir konum
ruglar hann í ríminu. Hann er yf-
irmáta næmur og elskar fegurð.
Jafnvel lýsingar í ferðahandbók
koma út á honum tárum. Þegar
kemur að listum er hann skemmti-
lega barnslegur, hámenning, lág-
menning, hvaða máli skiptir það?
Þetta er allt ástríða. Það er það
eina sem skiptir máli.
Sagan gerist mestmegnis á
sjúkrahúsi þar sem Benigno vinn-
ur. Þar hugsar hann um Aliciu,
unga stúlku sem hefur verið í dái í
fjögur ár eftir slys. Hann snyrtir
hana, þrífur hana, nuddar hana,
talar við hana um allt. Og hann
elskar hana. Jafnvel aðeins of mik-
ið. Þar kynnist hann líka Marco,
blaðamanni sem á í sambandi við
eina kvennautabanann á Spáni. Og
þeir sem í upphafi virðast alger-
lega ólíkir, verða bestu vinir í
gegnum einhvern sameiginlegan
djúpan skilning á konum. Þeir eru í
raun einsog karldansararnir í verk-
unum sem þeir fara að sjá. Þeir
hugsa um konur, greiða götur
þeirra, dansa við þær og bera þær
á höndum sér.
Þótt líf þessara tveggja karl-
manna snúist reyndar algerlega
um konur, eru það þeir sem halda
myndinni uppi og eru aðalpersón-
urnar, sem er ólíkt Almodóvar og
jafnvel kærkomin tilbreyting. Og
leikararnir eru allir sniðnir í hlut-
verk sín. Javier er stórkostlegur
sem Benigno, einlægur, saklaus og
alveg yndislegur. Og Darío túlkar
Marco af næmni, sérstakan karakt-
er, þar sem manni finnst ekki að
hið innra og ytra fari alveg saman.
Þeir ná manni á sitt band strax á
fyrstu augnablikunum, og maður
stendur með þeim sama hvað þeir
gera. Geraldine Chaplin kemur
fram í hlutverki danskennara, og
hennar fíngerði vöxtur gerir hana
mjög sannfærandi í því. Það sama
má segja um Rosario Flores sem
leikur nautabanann, hún er grönn
og sterkleg með karlmannlega
drætti.
Allt útlit myndarinnar er á lægri
nótunum miðað við fyrri myndir
leikstjórans, og það sama má segja
um innihaldið. Almodóvar er ekki
er jafn ýktur og oft áður. Persón-
urnar eru raunverulegri og hann
fer um þær mýkri og þroskaðri
höndum en áður. (Kannski af því að
hann er að fjalla um sjálfan sig?)
Það leikur þó aldrei neinn vafi á
að hér er um Almodóvar-mynd að
ræða. Persónurnar þjást, en kímn-
in er aldrei langt undan. Lágmenn-
ing blandast hámenningu, eitt af
aðalsmerkjum Almodóvars, ásamt
auðvitað dónabröndurunum um
typpi eða kynlíf sem helst snertir
nunnur. Gleymum ekki innkomu
líkamstarfseminnar þar sem per-
sónur myndarinnar svitna fram úr
hófi, hafa á klæðum, ræða hægðir í
símann og fleira spennandi. Og
svart/hvíta gamla myndin sem Be-
nigno fer að sjá, er frábær!
Og einsog Almodóvar á vanda til
er allt við þessa mynd yndislegt
melódrama. Sviptingar í örlögum
persónanna eru eins miklar og
mögulegt er. Best finnst mér þegar
elskulegur Almodóvar lætur Be-
nigno fara í fangelsi. Þar segist
hann ekki geta lifað án Aliciu, en
ég held að það sé frekar að sá sem
einu sinni hefur lifað á valdi feg-
urðar og ástríðna geti aldrei lifað
án þeirra. Hann deyr í hjartanu
sínu. Því það er satt sem Marco
segir þegar hann vitnar í texta Jo-
bim: „Love is the saddest thing
when it goes away“.
Hjarta hins næma
KVIKMYNDIR
Spænsk kvikmyndahátíð í Regn-
boganum
Leikstjórn og handrit: Pedro Almodóvar.
Kvikmyndataka: Javier Aguirresarobe.
Aðalhlutverk: Javier Cámara, Darío
Grandinetti, Rosario Flores, Leonor Wat-
ling, Geraldine Chaplin og Chus Lamp-
reave. Spánn. 116 mín. El Deseo S.A.
2002.
HABLE CON ELLA/RÆDDU MÁLIN
Hildur Loftsdóttir
SIGURGEIR Agnarsson sellóleikari
og Hannelott Weigelt-Pross píanó-
leikari halda tónleika í Stykkis-
hólmskirkju í dag, sunnudag, kl. 17
og í sal Tónlistarskólans í Garðabæ
þriðjudagskvöld kl. 20. Á efnis-
skránni eru Suite Italienne eftir Igor
Stravinsky, Solitaire eftir Hafliða
Hallgrímsson, tilbrigði í Es dúr eftir
L. v. Beethoven og sónata í d-moll
eftir Frank Bridge.
Sigurgeir er um þessar mundir
búsettur í Köln í Þýskalandi þar sem
hann starfar með Þýsku Kammer-
akademíunni. Hann hefur áður hald-
ið tónleika á Íslandi auk tónleika-
halds víðsvegar um Evrópu og
Bandaríkin. Hannelott Weigelt-
Pross er dósent við Robert Schu-
mann tónlistarháskólann í Düssel-
dorf og hefur komið fram á fjölmörg-
um alþjóðlegum tónlistarhátíðum
víða um heim.
Tónleikarnir eru haldnir til minn-
ingar um Jón Dalbú Ágústsson skip-
stjóra sem hefði orðið áttræður á
morgun, 16. september.
Leikið
á selló
ÞJÓÐIN, sjálfsmyndin og skáld-
sagan er yfirskrift þriggja daga
bókmenntaþings sem haldið verður
í Háskólabíói dagana 19.-21. sept-
ember, en það er öllum opið og að-
gangur ókeypis. Það er breska
sendiráðið sem býður til bók-
menntaþingsins, í samstarfi við
Lesbók Morgunblaðsins og bóka-
forlagið Bjart
Meðal þátttakenda eru bresku
rithöfundarnir Ian McEwan, Mic-
hele Roberts, Graham Swift og
Bernadine Evaristo. Íslensku þátt-
takendurnir eru Bragi Ólafsson,
Steinunn Sigurðardóttir, Gerður
Kristný og Sigurður Pálsson.
Á þinginu verða upplestrar og
viðtöl við bresku höfundana, en
þinginu lýkur með pallborðsumræð-
um þar sem íslenskum og breskum
höfundum er stefnt saman til að
ræða þátt skáldskaparins í mótun
þjóðlegra og heimsborgaralegra
sjálfsmynda.
Bresk bók-
menntahátíð í
Háskólabíói
Grensáskirkja Kirkjukór Grens-
áskirkju heldur tónleika kl. 20. Flutt
verða lög eftir erlend og innlend tón-
skáld. Einsöngvarar eru Ingibjörg
Ólafsdóttir og Matthildur Matthías-
dóttir. Þá syngja Ingibjörg og Hellen
Helgadóttir tvísöng. Stjórnandi og
orgelleikari er Árni Arinbjarnarson.
Tónleikarnir eru haldnir í tilefni af
ferð kórsins til Færeyja um aðra
helgi, en þar heldur kórinn tónleika í
Þórshöfn og í Klakksvík og tekur
auk þess þátt í messu í Vesturkirkj-
unni í Þórshöfn.
Bíósalur Mír, Vatnsstíg 10 Reglu-
bundnar kvikmyndasýningar hefjast
á ný eftir sumarhlé og verður kvik-
myndin Maðurinn frá Kapúts-
ínstræti sýnd kl. 15. Kvikmyndin er
létt grínmynd frá árinu 1987. Efn-
isþráðurinn er sóttur í villta vestrið.
Laxness-sýningin er opin í dag en
verður að meginhluta tekin niður eft-
ir helgina.
Í DAG
 Sjá einnig Staður og stund á mbl.is
BORGARLEIKHÚSIÐ býður upp á
dagskrá á Stóra sviðinu í dag kl. 15
og kynnir verkefni vetrarins.
Meðal annars verður frumfluttur
nýr dans sem sérstaklega er saminn
fyrir leikara hússins og dansara Ís-
lenska dansflokksins. Einnig verða
söngatriði úr Ljóta andarunganum
og Sól & Mána. Leikin atriði verða
t.d. úr Sölumaður deyr, Puntilla og
Matti, Jón og Hólmfríður, Rómeó og
Júlía og gamanleiknum Öfugum
megin uppí.
Kynnir haust-
dagskrá
LISTUNNENDUM gefst kostur á
að hlýða á endurreisnartónlist frá
Spáni, íslenska nútímatónlist og
spjall um myndlist í Hafnarborg í
kvöld, sunnudagskvöld, kl. 20. Það er
Contrasti hópurinn sem leikur tón-
listina en Aðalsteinn Ingólfsson
spjallar um verk á sýningu Eiríks
Smiths sem opnuð var í Hafnarborg í
gær.
Contrasti hópinn skipa þau: Marta
Guðrún Halldórsdóttir, söngur, Ca-
milla Söderberg, blokkflautur, Hildi-
gunnur Halldórsdóttir, fiðla, víóla da
gamba, söngur, Ólöf Sesselía Óskars-
dóttir, selló, víóla da gamba, Snorri
Örn Snorrason, lúta, gítar, Steef van
Oosterhout, slagverk.
Spænska endurreisnartónlistin er
aðallega úr frægu spænsku söngva-
safni „Cancioero de Palacio“ sem
inniheldur rómönsur og spænska
madrígala, svokallaða Villancico.
Mörg tónskáld eiga verk í þessu safni
en þekktastur er Juan del Encina
(1468-1530), eitt besta tónskáld Spán-
verja á þessum tíma. Textar laganna
eru á spænsku og frönsku.
Contrasti flytur auk þess verk
Jacobus de Milarte og óþekkta höf-
unda. Íslensku verkin eru eftir
Snorra Sigfús Birgisson, Karólínu Ei-
ríksdóttur og Atla Heimi Sveinsson.
Eftir Snorra Sigfús verða fluttir þrír
þættir úr svítu em kallast Lysting er
sæt að söng og er útsetning laga úr ís-
lenskum handritum. In vultu solis
heitir verk Karólínu fyrir einleiks-
fiðlu og eftir Atla Heimi verða fluttar
Fjórar svipmyndir sem hann samdi
sérstaklega fyrir Contrastihópinn.
Sígild tón-
list og
myndlist
fléttast
saman
Tónlistarhópurinn Contrasti.